دولت عرفی بدیل حکومت دینی
شهروند ـ فرح طاهری: هفتاد و هفتمین نشست کانون کتاب تورنتو به سخنرانی دکتر عبدالکریم لاهیجی با عنوان “دولت عرفی بدیل حکومت دینی” اختصاص داشت.
این نشست روز ۱۴ جون ۲۰۱۳ به طور مشترک با انجمن ایرانی حقوق بشر دانشگاه یورک در سالن اجتماعات مرکز امور شهری نورت یورک برگزار شد.
سعید حریری از کانون کتاب تورنتو ضمن اشاره به اینکه در ایران در این روز انتخابات برگزار شده، موضوع سخنرانی این جلسه را مرتبط با آن دانست و در ادامه انتخاب آقای لاهیجی به ریاست فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر را به او و همه ایرانیان تبریک گفت.
در آغاز نیلوفر گلکار از اعضای انجمن ایرانی حقوق بشر دانشگاه یورک این انجمن را معرفی کرد. این انجمن سال ۲۰۰۹ پس از اتفاقات بعد از انتخابات ریاست جمهوری در ایران شکل گرفت و هدف آن آگاهی بخشی در رابطه با حقوق بشر در میان دانشجویان ایرانی و در جامعه کانادایی است با برگزاری چنین جلساتی.
شکوفه سخی، نیلوفر گلکار و سعید حریری در جلسه کانون کتاب تهرانتو
گلکار در ادامه شکوفه سخی را معرفی کرد و میکروفن را به او سپرد. شکوفه سخی از زندانیان سیاسی دهه شصت بوده و در حال گذراندن مراحل پایانی دکترای علوم سیاسی در دانشگاه یورک است.
شکوفه سخی با اشاره به اینکه دکتر لاهیجی در روز ۱۲ جون در دانشگاه یورک طی مراسمی دکترای افتخاری رشته حقوق این دانشگاه را به نیابت از طرف نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر زندانی در ایران را دریافت کرد، خانم ستوده و آقای لاهیجی را معرفی کرد و بخشی از پیام نسرین ستوده به این دانشگاه را خواند:
«صادقانه اذعان می‌دارم در زمانی که به دفاع از موکلانم می‌پرداختم و نومیدانه مشغول کار فشرده بودم، برای دفاع از کسانی اقدام می‌کردم که در جلوی چشمانم مورد ظلم و ستم قرار گرفته بودند و حقوق بنیادین آنها مورد بی اعتنایی قدرت رسمی قرار گرفته بود و این طبیعی‌ترین کاری بود که انجام می‌دادم، زیرا سوگندی که در ابتدای کار وکالت یاد کرده بودم مرا از سکوت در قبال ظلم آشکاری که بر هموطنانم می‌رفت، منع می‌کرد.»
در ادامه ی جلسه، دکتر لاهیجی سخنانش را ارائه داد.
او در آغاز اشاره کرد که چرا به لغت عرفی به جای سکولار تأکید دارد و افزود، در تاریخ حقوق ما و تاریخ سیاسی از مشروطیت به این سو، مسئله ی حکومت و نهادهای عرفی جا دارد، من فکر می کنم باید طوری صحبت کنیم که برای مردم ما، گونه های فکری و اجتماعی مختلف، مفهوم باشد و زبان مردم ما باشد.
دکتر لاهیجی در ادامه اصولی از قانون مشروطه را خواند که در آنها امر عرفی مقابل امر شرعی قرار داده شده بود و گفت اگر بخواهیم از حکومت شرعی یا جمهوری اسلامی به طرف حکومتی که دو شقه نباشد و تعریف مشخص و همه فهم داشته باشد، با توجه به سابقه ای که در قوانین و تاریخ حقوق ما هست، بگوییم برویم به طرف یک نظام عرفی.
دکتر لاهیجی از شکل گیری نظام جمهوری در تاریخ گفت و اینکه در نظام جمهوری قدرت متعلق به مردم است و ریشه ی اعتبارش از داخل مردم و روی زمین است. قدرت یا باید در آسمان ها باشد و نمایندگان آنها در روی زمین، یا اینکه متعلق به مردم باشد.
دکتر عبدالکریم لاهیجی
در رابطه با وجود جمهوری اسلامی سخنران گفت: بسیاری می گویند مردم ما مسلمان اند، ولی این دلیل نمی شود که قوانین ما هم باید اسلامی باشد. آیا کشورهای دیگر مردم مذهبی ندارند؟
دکتر لاهیجی با مثال از کشورهای مختلف افزود: مذهب از این جوامع رخت برنبسته، ولی در حکومت جایی ندارد و کارکردش در جامعه ی مدنی ست مثل هر نهاد اجتماعی دیگر، مثل احزاب و از طریق همین جامعه مدنی نفوذ دارد، به همین خاطر است در کشوری مثل ایرلند، هنوز سقط جنین ممنوع است اگرچه ایرلند عضو اتحادیه اروپاست.
دکتر لاهیجی به پرسشی که در مصاحبه ی همان روز رادیو کانادا با او شده بود اشاره کرد و گفت، با توجه به مسئولیت جهانی ام در رابطه با حقوق بشر از من وضع حقوق بشر در جهان را پرسیدند که گفتم، خیلی خراب است. در سازمان ما ۱۷۸ سازمان حقوق بشری هستند. در آمریکا سازمانی ست به نام سی سی آر (Center for Constitutional Rights) که تمام دادخواست ها نه فقط در رابطه با گوانتانامو، بلکه در رابطه با تمام فجایعی که در دوران جرج بوش اتفاق افتاده، از جمله تجویز شکنجه، در آمریکای قرن بیستم، توسط این سازمان به دادگاه فدرال امریکا تقدیم می شود.
ما مدافعان حقوق بشر در مورد کشورهایی که اسمش را می گذاریم “دمکراتیک”، نگرانی کمتری داریم نسبت به کشورهایی که در آنجا به مدافع حقوق بشر مثل عبدالفتاح سلطانی، مثل نسرین ستوده، مثل محمد سیف زاده، مثل شیوا نظرآهاری، مثل بهاره هدایت… (اگر بخواهم اسم بگویم تا آخر شب باید بگویم)، به عنوان جنایتکار، محکومیت های جنایی می دهند. شما در کشوری که زندگی می کنید ۱۰ سال حبس مجازات قتل بدون زمینه چینی است. عبدالفتاح سلطانی به ۱۳ سال حبس محکوم شده برای اینکه از زندانی سیاسی به طور مجانی دفاع کرده. بنابراین در حدی که برای ایران نگران هستیم برای آمریکا و کانادا و فرانسه و آلمان نگران نیستیم و این به این معنی نیست که در آنجاها حقوق بشر نقض نمی شود، ولی آنجا سازمان هایی که از داخل جامعه مدنی مشروعیتشان را می گیرند می توانند کارشان را بکنند.
دکتر لاهیجی با این گفته ها به این نکته رسید که “کسی نگفته که از جامعه و آینده ی ایران مذهب باید رخت بربندد، ولی در آنجا برای اعتقادات مردم هم می خواهند تعیین تکلیف کنند. اعتقاد یک مسئله شخصی است. در حالی که در قانون اساسی کنونی آزادی مذهب (و بی مذهبی) جایی ندارد.”
سخنرانی کامل دکتر لاهیجی را در لینک زیر بشنوید.
http://www.torontobookclub.com/media/lahijimp3.mp3
بخش دوم جلسه به پرسش و پاسخ اختصاص داشت.
نشست بعدی کانون کتاب تورنتو روز جمعه ۱۲ جولای ساعت ۷ بعدازظهر برگزار می شود. در این نشست یرواند ابراهامیان با عنوان “کودتای ۱۳۳۲، سیا و روابط مدرن ایران و آمریکا”به زبان انگلیسی سخنرانی می کند.
