Perceived-Differently-h

 «برداشت متفاوت»، Perceived Differently، عنوان مجموعه ای است از ده داستان کوتاه فارسی که دکتر مهران انوشیروان تقوائی پور آنها را در کتابی گرد هم آورده و به انگلیسی ترجمه کرده است. در حال حاضر این کتاب به صورت الکترونیکی در سایت آمازون آماده فروش است. داستان هایی که در مجموعه «برداشت متفاوت» گردآوری و ترجمه شده اند عبارتند از:

«لعنتی» نوشته شیوا رمضانی، «خانه باید خانه باشد» نوشته حسین سناپور، «نور کافی» و «ماه‌ زده» نوشته مجید قیصری، «ماه منیر» نوشته میترا الیاتی، «لکه خون» و «جزیره ای در دل تهران بزرگ» نوشته مریم رییس دانا، «دایره» نوشته محمدحسین نوری‌زاد، «قدم زدن میان دریاچه» نوشته مهدی فاتحی، «آنجا که پنچرگیری‌ها تمام می‌شوند» نوشته حامد حبیبی.

ترجمه داستان‌های این مجموعه تلاشی‌ست برای گنجاندن آنها در ادبیات جهان. بخشی از ادبیات جهان شامل آثاری‌ست که گرچه به زبان انگلیسی ترجمه شده اند اما نویسندگان خارجی آنها را نوشته اند و یکی از جذاب ترین بخش های ادبیات انگلیسی به شمار می روند. تعداد کمی از این آثار به قلم خود نویسندگان خارجی و مستقیماً به زبان انگلیسی نوشته شده اند، در واقع اغلب این آثار توسط نویسندگان خارجی به زبان مبدا نوشته شده و سپس مترجمان، این آثار را به زبان انگلیسی ترجمه کرده اند. این آثار در میان خوانندگان انگلیسی زبان به دلایل گوناگون از محبوبیت بسیار برخوردار شده اند، ازجمله این دلایل می توان اشاره کرد به پیشینه‌ی فرهنگی، اجتماعی و مذهبی متفاوت نویسندگان خارجی و علاقه ی خوانندگان انگلیسی زبان به کنکاش در مسائل فرهنگی، اجتماعی، مذهبی ملل دیگر. همچنین مهاجرت و ضرورت زمانه بر گفتمان بین مردم کشورهای مختلف از دیگر عوامل این توجه به آثار نویسندگان خارجی ست.

به دلایلی که در زیر آمده است، به عمد از توضیح پیرامون داستان ها و نویسنده های آنها خودداری شده است تا خواننده خود برداشتی متفاوت از این مجموعه داشته باشد. به ذکر همین نکته بسنده می شود که داستان ها از لحاظ موضوع، شخصیت پردازی، روایت و بسیاری از موارد دیگر تفاوت های زیادی با هم دارند. تعدادی از آنها درون مایه های روانشناختی دارند، تعدادی به مسائل فرهنگی و اجتماعی می پردازند، و تعدادی دیگر هم در زمره ادبیات جنگ قرار می گیرند. نویسندگان داستان ها نیز، هم از لحاظ شهرت با هم تفاوت دارند و هم از لحاظ سن، جنسیت و سبک. اما آنچه در تمامی این داستان ها مشترک است این است که همگی بسیار جدید و مدرن و در دهه ۱۳۸۰ در ایران نوشته یا چاپ شده اند.

از ویژگی های متمایز «برداشت متفاوت» وفاداری به سبک آثار است در ترجمه. مترجم در این مجموعه سعی کرده با خلاقیت و جسارت (فاصله گرفتن از متن مبداء- در حد تعادل)، نگرشی سبک شناسانه در فرایند ترجمه داشته باشد. او  تلاش کرده سبک را ترجمه کند نه متن را! به عبارت دیگر، او ویژگی سبک داستان ها را در این آثار فارسی شناسایی، تاثیر آنها بر خواننده فارسی را درک و بعد تلاش کرده مانند آن ویژگی را با هدف  تاثیر مشابه بر خواننده انگلیسی زبان در متن ترجمه خود خلق کند. واژه «برداشت» در عنوان این کتاب، برگرفته از سبک شناسی فکرگرا است که درمقابل سبک شناسی متن‌گرا قرار دارد. در سبک شناسی فکرگرا، تمرکز بر فکر نویسنده و فکر خواننده است که متأثر از بسیاری از مسائل فرامتنی از جمله فرهنگ، مذهب و اجتماع است. در این روش، تکیه فقط بر خودِ عناصر زبانی موجود در متن مانند الگوهای آوایی، دستوری، واژگانی، و معنایی نیست بلکه تکیه بر تأثیر این عناصر بر خواننده متن نیز هست. در حالی‌که ویژگی های موجود در یک متن ثابت هستند، تأثیر آنها بر ذهن خوانندگان نسبی و متفاوت است؛ یعنی تأثیری که ویژگی های سبک یک متن بر یک خواننده دارد با تأثیری که همان ویژگی ها بر خواننده‌ای دیگر دارد متفاوت است و به مسائل متعددی بستگی دارد که در میان آنها می توان به فرهنگ، مذهب، پیشینه فردی، میزان و نوع تحصیلات و طبقه اجتماعی خواننده اشاره کرد. حال وقتی که ما سبک را در وادی ترجمه بررسی می کنیم، مسئله پیچیده تر می شود چرا که با دو زبان سر و کار داریم و شناخت ما از ویژگی های یک سبک چهار جانبه می شود: یک جنبه، شناخت ویژگی های موجود در متن مبداء، دوم، شناخت تأثیر آن ویژگی ها بر ذهن خواننده متن مبداء، سوم، ویژگی های موجود در متن مقصد، و چهارم، تأثیر آن ویژگی ها بر ذهن خواننده متن مقصد. در حالی که ویژگی های موجود در متن مبداء و مقصد ثابت هستند، تأثیرشان بر ذهن مترجم و ذهن خوانندگان انگلیسی زبان متن مقصد نسبی است؛ یعنی مجدداً بستگی به فرهنگ، مذهب، پیشینه فردی، میزان و نوع تحصیلات و طبقه اجتماعی مترجم در وهله اول و تک تک خوانندگان در وهله دوم دارد. به همین دلیل است که هر خواننده ممکن است یک برداشت متفاوت از مجموعه «برداشت متفاوت» داشته باشد!