آرش عزیزی ـ می‌دانید که این روزها اجلاس بسیار مهمی در مورد تغییرات اقلیمی در کپنهاگ، پایتخت دانمارک، در حال برگزاری است. کنفرانس سازمان ملل…
شهروند ۱۲۶۰ ـ پنجشنبه ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹
می‌دانید که این روزها اجلاس بسیار مهمی در مورد تغییرات اقلیمی در کپنهاگ، پایتخت دانمارک، در حال برگزاری است. کنفرانس سازمان ملل در مورد تغییرات اقلیمی ۷ تا ۱۸ دسامبر امسال در بلا سنترِ کپنهاگ برگزار می‌شود. صدها هزار نفر، از بیش از صد رهبر جهان تا صدها نفر از دانشمندان، از بوروکرات‌های دولتی تا معترضان با عقاید مختلف، به این مناسبت در کپنهاگ، که خود از محیط زیستی ترین شهرهای دنیا است، به سر می‌برند. حتما در طول هفته از گوشه و کنار چیزهایی راجع به کنفرانس شنیده‌اید پس سرتان را با اخباری که شنیده‌اید به درد نمی‌آوریم و سعی می‌کنیم گوشه‌‌های جذابی از کپنهاگ و بخصوص نقش کانادا در آن به گوشتان برسانیم.
اختلاف بین کانادایی‌ها
طبیعی است که کانادا کشور اتحاد بین سیاستمدارها نباشد. در حال حاضر علیرغم سیستم پلورالیستی انتخابات ما (که معمولا در همه جای دنیا به ظهور دو حزب غالب می‌انجامد) چهار حزب در پارلمان هستند و یک حزب پنجم (حزب سبز) نیز در انتخابات تا ۱۰ درصد آرا را به خود اختصاص می‌دهد و در دو قدمی ورود به پارلمان است. تازه این علاوه بر جدایی سیستم فدرال و استان‌ها است که باعث می‌شود احزاب استانی هم هر کدام ساز خود را بزنند (مثلا آیا واقعاً می‌شود حزب لیبرال کبک را متحد با حزب لیبرال فدرال دانست؟). این عدم اتحاد در کپنهاگ هم خود را نشان داد و نمایندگان انتاریو و کبک عملا از تریبون‌ها استفاده کردند تا نمایندگان و دولت کانادا را محکوم کنند.
یکشنبه‌ی هفته‌ی گذشته ژان شاره، نخست‌وزیر لیبرال کبک، در دانمارک ظاهر شد و سیاست دولت فدرال محافظه‌کار را در عدم برخورد با تغییرات اقلیمی محکوم کرد. آقای شاره گفت: "تحریم‌های تجاری خطری واقعی برای کشورهایی هستند که حاضر به در دستور گذاشتن اهداف با سقف تعیین شده نمی‌شوند. ما می‌توانیم آسیب‌پذیر باشیم".
استان ما، انتاریو، که آن هم در حال حاضر دولتی لیبرال دارد، در این زمینه به استان همسایه‌ی کبک پیوسته است تا به دولت محافظه‌کار اعتراض کند که چرا هدف کاهش صدور گازهای گلخانه‌ای را اینقدر پایین قرار داده است.
انتاریو و کبک نگران هستند که اقتصاد صادرات‌محورشان در صورت عملی شدن تهدیدهای بین‌المللی برای اعمال مالیات کربن بر محصولات کشورهایی که وعده‌ی کاهش چشمگیر گازهای گلخانه‌ای خود را نداده‌اند، ضربات جدی بخورد. نگرانی دیگر این است که با توجه به خودداری استان آلبرتا از تعطیلی چاه‌های بسیار زیان‌بار نفت خود، تمام بار کاهش کربن به دوش بقیه استان‌ها، بخصوص استان‌های بزرگی مثل انتاریو، کبک، مانیتوبا و بریتیش کلمبیا بیافتد.
قول کنونی دولت کاهش ۲۰ درصدی در طول یک دهه است و جیم پرنتیس، وزیر محیط زیست فدرال، در کپنهاگ بر حفظ همین هدف تاکید کرده است. راب رنر، وزیر محیط زیست دولت محافظه‌کار آلبرتا، هم از پرنتیس حمایت کرده است.
دستگیری معترضان صلح سبز در اتاوا
اما کنفرانس کپنهاگ محدود به این شهر نسبتاً کوچک اسکاندیناوی نیست و توجه تمام جهان را به موضوع تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره زمین جلب کرده است. خیلی‌ها هم می‌خواهند از این فرصت استفاده کنند و توجه دولت‌های متبوع را به این مسئله جلب کنند. از جمله معترضان صلح سبز کانادا که هفته‌ی گذشته به اتاوا رفتند و پس از اعتراض دستگیر شدند. شش نفر از این معترضان روز جمعه پس از این بازداشت شدند که دو پرچم را از سقف پارلمان کانادا آویزان کرده و خواستار عمل قاطع در راه تغییرات اقلیمی و پایان پروژه‌های نفتی آلبرتا شده بودند. پلیس با کمک آتش‌نشانی معترضان را که حدود ساعت ۸ صبح با وسایل صخره‌نوردی از برج‌های پارلمان بالا رفته بودند پایین آورد و دستگیر کرد.
روی پرچم معترضان نوشته بود: "هارپر، ایگناتیف، بی‌عملی اقلیمی به قیمت جان مردم تمام می‌شود". پرچم دیگری به فرانسوی می‌گفت: "تارسندز را متوقف کنید". (تارسندز نام پروژه‌های نفتی آلبرتا است که از شن های مخلوط با نفت، به قیمت آلودگی بسیار محیط زیست، نفت به دست می آورند).
معترضان در اطراف نیز جمع شده بودند. کریستی فرگوسن، از سخنگویان صلح سبز، در مصاحبه با رسانه‌ها گفته است:"امروز تمام روز اینجا می‌مانیم تا مطمئن شویم پیام‌مان را می‌شنوند" خانم فرگوسن در ضمن تاکید کرده که انتظار دارد هارپر نقش مهم و رهبری‌کننده در کپنهاگ بازی کند، اما چنین چشم‌اندازی دیده نمی‌شود.
جیمی کوسان، یکی دیگر از فعالان صلح سبز در اتاوا، در مصاحبه با شهروند می‌گوید: "پروژه‌های نفتی آلبرتا جنایت اقلیمی هستند. هارپر و دولتش باید این را بفهمند".
بسیاری از مردم اطراف از فعالان صلح سبز حمایت می‌کردند. چند ماه قبل شاهد بودیم که فعالان این سازمان به اعتراض‌های مهمی در چاه‌های نفتی شرکت‌های سانکو و شل در آلبرتا نیز دست زدند.
۱۰۰ هزار معترض، ۱۰۰۰ دستگیری در تظاهرات کپنهاگ
حضور معترضان در خودِ کپنهاگ هم چشمگیر بوده است. تظاهرات اغلب مسالمت‌آمیزی در روز ۱۲ دسامبر با شرکت ۴۰ تا ۱۰۰ هزار
نفر انجام شد. خواست اصلی این تظاهرات چیزی بود که اوباما از مدت‌ها پیش گفته امیدی به آن ندارد: "توافق جهانی بر سر محیط زیست". جمعا ۹۶۸ نفر در تظاهرات دستگیر شدند. بسیاری از گزارش‌ها نشان از استفاده‌ی تاکتیک‌های بسیار خشونت‌آمیز پلیس در این مورد دارد. پلیس وقتی دست به این تاکتیک‌ها زد که بعضی فعالان جوان، که احتمالا از گروه‌های آنارشیست و محیط زیستی هستند، با پوشاندن صورت‌های خود به پنجره‌های ساختمان بورس و ساختمان‌های وزارتخانه‌ی امور خارجه سنگ انداختند.
بعضی شخصیت‌های مشهور جهانی در دفاع از این تظاهرات به سخنرانی پرداختند. از جمله دزموند توتو، سراسقف آنگلیکن و برنده‌ی جایزه نوبل و کومی نایدو، رهبر صلح سبز.
آقای نایدو از سیاستمداران خواست تا شجاعانه عمل کنند و معاهده‌ا‌ی عادلانه، جاه‌طلبانه و تعهدطلبانه بسازند تا بعدها بتوانند "به فرزندان و نوه‌هایشان نگاه کنند". او عدم انجام این کار را "بزرگترین جنایت سیاسی" دانست.
دزموند توتو در سخنانی پرشور تظاهرات را با سایر جنبش‌های مهم مردمی تاریخ مقایسه کرد و گفت: "می‌خواهیم به یادتان بیاوریم که مردم در برلین تظاهرات کردند و دیوار پایین آمد، در کیپ تاون تظاهرات کردند و آپارتاید پایی
ن آمد، در کپنهاگ تظاهرات کردند و به پاسخی واقعی می‌رسیم".
از جمله شعارها و پلاکاردهای تظاهرکنندگان: "ما خواستار عدالت اقلیمی هستیم"، "دنیا قرارداد واقعی می‌خواهد"، "سیاره دومی نیست که به آن برویم"، "کره زمین آری، سود نه".
در بسیاری از شهرهای جهان هم تظاهرات همزمان انجام شد. از جمله "راهپیمایی علیه گرم شدن" در شهرهای مهم استرالیا؛ تظاهرات در مانیل، پایتخت فیلیپین، برای بزرگداشت روز جهانی عمل در مورد تغییرات اقلیمی؛ تظاهرات مقابل سفارت آمریکا در جاکارتا، پایتخت اندونزی؛ تظاهرات در بیش از ۱۰۰ میدان در سراسر ایتالیا از میدان سنت مارکِ ونیز گرفته تا میدان‌های تاریخی رم؛ تا همین تورنتوی خودمان که شامل آکسیون‌های کوچکی بوده است.
احمدی‌نژاد، "فاجعه طبیعی"
معترضان جمهوری اسلامی نیز در تظاهرات کپنهاگ شرکت داشته‌اند و شعارهایی مانند "مرگ بر جمهوری اسلامی"، "از مبارزات مردم ایران برای آزادی و برابری حمایت کنید"، "آزادی فوری زندانیان سیاسی" و … را مطرح کردند. یکی از پلاکاردها شعار طنز جالبی به انگلیسی داشت: "احمدی نژاد یک فاجعه طبیعی است!"
قرار است احمدی‌نژاد و منوچهر متکی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز در آخرین روزهای کنفرانس، ۱۷ و ۱۸ دسامبر، از آن دیدار کنند و در آن هنگام بی گمان شاهد حضور بیشتر معترضان خواهیم بود.
کارزاری به نام "احمدی‌نژاد را در کپنهاگ متوقف کنید" در وب‌سایتی که علیه جمهوری اسلامی به راه افتاده (stopthebomb.net) برای اعتراض به حضور احمدی‌نژاد به علت آن‌چه "ضدسامی‌گری و نفی هولوکاست توسط او و بی‌احترامی‌اش به زنان و نفرتش از هم‌جنس‌گرایان" خوانده می‌شود اعلام شده است.
اختلافات بر سر چیست؟
اختلافات بین کشورها برای توافق بر سر میزان مشخصی از کاهش گازهای گلخانه‌ای و دی اکسید کربن هنوز به راه‌حل خیلی موفقیت‌آمیزی نرسیده است. مسئله‌ی اصلی مورد اختلاف اینست که اولا کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته باید تا چه میزان اجازه‌ی تولید گازهای گلخانه‌ای را داشته باشند و ثانیا کشورهای در حال توسعه، بخصوص چین و هند، باید قول چقدر کاهش تشعشعات را بدهند. مسئله‌ی بسیار مهم دیگر این است که کشورهای ثروتمند باید چقدر پول به کشورهای فقیر برای کمک به آن‌ها در حفاظت خودشان از تغییرات اقلیمی و انتقال از سوخت ذغال سنگ و نفت به انرژی‌های سبزتر بدهند. سازمان ملل خواستار سالی ۱۰ میلیارد دلار آمریکا در سه سال آینده شده است. اتحادیه اروپا در حال حاضر قول سالی ۳.۶ میلیارد دلار را داده است. هنوز میزان کمک بقیه مشخص نیست.
کارشناسان همه اعلام کرده‌اند که اگر قرار است جداً جلوی تغییرات اقلیمی گرفته شود باید اقداماتی بسیار بیش از این‌چه تا زمان نوشتن این مقاله و چاپ شهروند این هفته وعده داده شده است، انجام شود.
