شماره ۱۱۹۵
گاه که فرصت یا مناسبتی پیش آمده فدوی به این نکته اشاره کرده است که حتی اگر همه ی حضرات آیات عظام و حجج اسلام و در رأس همه مقام معظم رهبری سلمه الله تعالی به اتفاق “هاراگیری”(۱) فرموده و یا بفرمایند که خر سابق و هواپیمای فعلی شان از کرگی دم یا ملخ نداشته است، باز هم امت همیشه در صحنه ول کن معامله ی حضرات آیات کثرالله امثالهم نیستند و وجود شریفشان را به شیوه های گوناگون آزرده و مصدع اوقات گرانبهایشان می شوند. در این مورد، پیش از این نمونه هایی به دست داده ایم از جمله استفتایی بدین مضمون که آیا پاسخ دادن به نامه واجب است یا نه؟
که البته از ورود به این نکته که چرا ملت ۲۵۰۰ ساله هنوز نمی داند که جواب نامه اش را باید بدهد یا نه گذشتیم، اما اضافه می کنیم که در گذشته که حضرات جز دوره کردن تسبیح (۲) کاری نداشتند، طرح اینگونه سئوالات محلی از اعراب داشت لکن اکنون چطور؟ آیا مقام معظم رهبری مده ظله باید تمام مشکلات اتمی و معضلات جهانی را تعطیل فرموده به این مهملات پاسخ بدهند؟ فدوی که صلاح نمی داند. اصلا این سئوال خود می تواند موضوع استفتایی باشد. تازه این سئوال خیلی هم مدرن و امروزی است. و در هر حال از آن سئوال که جواب نامه را بدهیم یا نه، بهتر است. و اما طرح اینگونه پرسشها گاه به آن زبانزد مشهور نزدیک می شود که نقل به مضمون می گوید: دیوانه ای سنگی را در چاه می اندازد و صد عاقل از در آوردن آن عاجز می مانند! حالا حکایت مومنین و حضرات آیات عظام و حجج اسلام اعلی الله مقامهم اجمعین است که باید معضلات مملکتی و جهانی را معطل گذاشته و سنگ مربوط را از ته چاه درآورند. این نیز در حاشیه گفتنی است که پس از انقلاب اسلامی شکوهمندمان، بویژه از آن زمان که برادر مهندس الاسلام والمسلمین احمدی نژاد دامت تحریکاته، با آن مشقت و هزینه ی هنگفت مسیر حرکت حضرت بقیه الاعظم ارواحنا روحی فداه معروف به نقشه ی مسیر را محاسبه و تهیه فرمود، انداختن هرگونه سنگ به ته چاه که لامحاله موجب تغییراتی در محاسبه و مسیر می شود، ابدا جایز نیست و به قول علمای سلف، شدیدا محل تردید است. بدیهی است این پرسش نیز می تواند مستقلا موضوع استفتاء دیگری باشد. باری ـ تازه ترین سنگی که یکی از مومنین با ترک احتیاط و ادب اسلامی اخیرا به ته چاه انداخته است، موجبات تصدیع عقلا و فضلا را به شرح زیر فراهم کرده است(۳):
سئوال
اینجانب به بیماری قند مبتلا هستم. در ماه مبارک رمضان طبق دستور پزشک داروها را می شود پیش از سحر و بعد از افطار استفاده کرد، اما سفارش می کنند که تا پیش از ظهر یا در طول روز دو لیوان آب مصرف شود. آیا می توان در چنین صورتی روزه دار بود؟ در معنا می شود این موقعیت دیابت را با کثیرالعطش مطابق نمود. همانطور که می توان به اندازه رفع خطر آب مصرف کرد، بنابر دستور پزشک حاضر متدین دو لیوان آب مصرف نمود و روزه دار بود؟
پاسخ ها:
حضرت آیت الله خامنه ای
در فرض مرقوم، اگر نوشیدن آب در روز برای شما ضروری باشد می توانید بنوشید لکن روزه باطل می گردد. و نسبت به روزه ماه رمضان در صورتی که عذر شما تا ماه رمضان بعد استمرار داشته باشد قضای روزه هم برای شما واجب نیست و فقط برای هر روز باید یک کفاره بپردازید!
حضرت آیت الله سیستانی
در فرض مذکور چنانچه از گفته ی پزشک خوف ضرر برای شما حاصل شده است روزه بر شما واجب نیست و اگر تا سال دیگر به همین جهت نتوانستید روزه را قضا نمایید دیگر بر شما قضا واجب نیست و فقط بابت هر روز ۷۵۰ گرم گندم به فقیر بدهید!
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی
روزه به نحو مذکور باطل است. و میزان این است که اگر شما تشخیص دهید روزه برایتان ضرر دارد یعنی احتمال عقلانی ضرر بدهید، به طوری که برایتان حذف حاصل بشود و این حالت در تمام سال ادامه داشته باشد، روزه واجب نیست و قضا هم ندارد، فقط برای هر روز ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا آرد به مستحق غیر سید بدهید! و نمی توان مبتلا به دیابت را به ذی العطش مقایسه نمود.
حضرت آیت الله نوری همدانی
در فرض سئوال اگر روزه گرفتن ضرر داشته باشد آشامیدن آب اشکال ندارد و روزه وی صحیح نیست و حکم کثیرالعطش را ندارد.
حضرت آیت الله مبشر کاشانی
در ماه مبارک رمضان دیابتی و کثیرالعطش می توانند به اندازه و قدری که از مریض شدن یا شدت مرض جلوگیری کند آب بیاشامد و روزه آنها صحیح است. لکن چنانچه در طول سال بدون آشامیدن آب بتوانند روزه بگیرند و روزه گرفتن برایشان مضر نباشد بنابر این احتیاط باید قضا نمایند و چنانچه حال جسمانی آنها در طول سال یکسان باشد، قضا و رمضان بر ایشان واجب نیست.
حضرت آیت الله شبیری زنجانی
روزه ی وی صحیح نیست و حکم ذکر شده مربوط به کسی است که به طور ناگهانی تشنه می شود و عمل تشنگی برای وی مقدور نیست نه برای کثیرالعطش.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
اگر روزه دار به اندازه ای تشنه شود که طاقت تحمل آن را ندارد و یا ترس بیماری یا تلف شدن داشته باشد می تواند به اندازه ی ضرورت آب بنوشد ولی روزه ی او باطل می شود. ولی اگر ماه رمضان باشد باید بقیه روز را امساک کند و چنانچه عذر وی تا رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضا ندارد ولی برای هر روز باید فقیری را سیر کند.
به عرض فدوی رسیدید؟ . . . زیاده عرضی نیست.
السلام و علیک ولاتفرقوا
چهارم سپتامبر المحدب سنه ی ۲۰۰۸ ترسائی
یادداشت:
۱ـ خودکشی دسته جمعی به سبک ژاپنی
۲ـ زاهد چه بلایی تو که این مهره ی تسبیح
از دست تو سوراخ به سوراخ گریزد!
۳ـ این ماجرا از شیعه آنلاین! نقل شد و با آنکه فتوای مقام معظم رهبری را در صدر فتاوی آورده، معذالک نوشته است: “در پایان گفتنی است ترتیب قرار دادن مراجع با هدف خاصی صورت نگرفته است”
