گفت وگوی شهروند با سلی در پیوند با کنسرت “رخ دوست”

که سراسر جهان و هر چه در اوست /عکس یک پرتوی است از رخ دوست

شبی با موسیقی عرفانی و سماع صوفیانه، شبی ست که “سلی و یاران”اش ما را به میهمانی “رخ دوست” می برند.

سلیمان واثقی (سلی) متولد ۱۳۲۴ ، در خانواده ای مذهبی ــ عرفانی بزرگ شد.  در دانشگاه تهران رشته علوم اجتماعی خواند و سال ۴۹ فارغ التحصیل شد. خواندن را با قرآن خوانی شروع کرد. در دوران دانشجویی در برنامه های موسیقی و تئاتر دانشگاه شرکت داشت و در اپرای فتح بابل به رهبری ارکستر اسفندیار منفردزاده در نقش کاهن بزرگ اجرا داشت. در دوران دانشجویی در کاخ جوانان هم می خواند و در یکی از این اجراها ترانه ای خواند به نام “حمدی فیل” که نام او را بر سر زبانها انداخت. آهنگ “در اومدی ز خونه” کار دوم او بود که آنها را  در برنامه زنده یاد فریدون فرخزاد (میخک نقره ای) اجرا کرد.

در گروه کر اپرای تالار رودکی استخدام شد و تحصیلات علمی موسیقی را آنجا شروع کرد و ادامه داد. سلفژ (نت خوانی) یاد گرفت و ۸ سال تعلیم آواز کلاسیک دید.

سال ۱۹۸۶(۱۳۶۵ خورشیدی) به ایتالیا رفت. در فلورانس با استاد کامران خاشع آلبوم “آب” را که کار مدرنی بود روی شعرهای حافظ و مولانا و سهراب سپهری کار کرد.

سال ۱۹۸۷ با خانواده به تورنتو آمد. در تورنتو با حسن زرهی و بیژن بینش نشریه سایبان را منتشر کرد که حدود چهار سال دوام داشت.

در ادامه فعالیت های فرهنگی ــ هنری، در سال ۸۸ با کامران خاشع و علی کوشکانی کنسرتی در دانشگاه اجرا کرد و مورد استقبال قرار گرفت. کنسرت ها تکرار شدند و سلی در کنار آن همچنان در فعالیت های فرهنگی شهر فعال بود.

پس از آشنایی با جمشید باستانی هنرمند پیانیست، آلبوم “رنگین کمان” را با همکاری او منتشر کرد و کنسرت هایی هم اجرا کرد.

در انگلیس با گروه لیان آشنا شد که پایه موسیقی شان صوفیانه و قوالی ست. با این گروه آلبوم “خاک حیران” را در برنامه ای که برای جمع آوری کمک مالی برای زلزله بم در لس آنجلس برگزار شد، اجرا کرد. کنسرت دیگر سلی با گروه لیان ماه می ۲۰۰۷ در هاربرفرانت سنتر تورنتو برگزار شد.

سلی در جشنواره تیرگان جولای ۲۰۰۸ نیز کنسرت اجرا کرد و اکتبر همان سال به عنوان هنرمندی از جوامع قومی کانادا مورد تشویق دیوید اونلی فرماندار ایالت انتاریو قرار گرفت، و لوح تقدیر دریافت کرد.

در سال ۲۰۰۹ سلی در “اپرت موسی و شبان” نقش موسی را اجرا کرد. این اپرت با اجرای گروه «مستان» و پرواز همای در نقش چوپان، همراه با ارکستر سمفونیک به رهبری شهرداد روحانی بر اساس داستانی از “مولانا جلال الدین محمد بلخی” به روی صحنه

رفت.

۲۸ مه ۲۰۱۱ سلی به همراه دریا دادور و پرواز همای و ارکستر سمفونیک بلژیک اپرای “عشق و عقل و آدمی” را در کاخ هنرهای زیبای بروکسل به روی صحنه برد و فردای همان روز این اپرا در لندن اجرا شد و پس از آن در چند شهر دیگر اروپایی به روی صحنه رفت.

سلی در تورنتو خانواده ای همراه در کنارش دارد. همسرش گیتی یار و مشوق همیشگی اش بوده و دو فرزندش امیرمحمد ۳۵ ساله و سبا ۳۱ ساله هر دو هنرمندند و از کودکی کار موسیقی می کنند. امیرمحمد در کار موسیقی رپ است و با رپرهای معروف کار می کند و ساخته هایش از رادیو پخش می شود. سبا هم می خواند و آهنگ می سازد و یکی دو آلبوم آماده پخش با برادرش تهیه کرده است.

جمعه ی آینده، ۸ فوریه ۲۰۱۴، سلیمان واثقی کنسرت جدیدی را به روی صحنه می برد با نام “رخ دوست” که در پیوند با همین کنسرت با او یک بار دیگر به گفت وگو نشستم.

از سلی در مورد ویژگی های کنسرت جدید می پرسم.

می گوید: “رخ دوست” که عنوان کنسرت است برآمده از ترجیع بند بلندی از شاه نعمت الله ولی است که این ترجیع بند ۹ بند ده خطی ست یعنی ۹۰ خط شعر است که با تعریف معشوق (خداوند) شروع میشه و سیر تکاملی یک سالکی که در راه پیدا کردن حقیقت است را تا پایان شعر نشان می دهد. در ترجیع بند بعد از هر ده خط این “که سراسر جهان و هر چه در اوست/ عکس یک پرتوی است از رخ دوست” تکرار می شه.

کنسرت ما شامل دو بخش است. بخش اول برگزیده هایی از سه آلبوم قبلی من “آب”، “واقعه” و “رنگین کمان” را اجرا می کنیم اما با فرمت جدیدی، و در قسمت دوم این ترجیع بند را اجرا می کنیم که تقریبا می شود گفت کاری قوالی و صوفیانه و خانقاهی ست و در کنارش سه تن از دراویش چرخان کانادا آقایان فرزاد جعفری و رقیب و خانم تانیا (whirling Dervishes) که از دراویش مولوی هستند با ما رقص سماع درویشی خواهند کرد.

آهنگ ها ساخته کیست؟

ـ آهنگ ها همه ساخته ی خودم هست. البته این طور نبوده که بشینم روش کار کنم و ملودی براش درست کنم. در حقیقت این اتفاق فی البداهه ای بوده که یک شب در خانقاه افتاده حدود ده، دوازده سال پیش من این را یک شب در خانقاه خوندم و ضبط شده و در جشن های حضرت علی در خانقاه های مختلف پخش شده. حالا بعد از این مدت ما داریم این را عمومی می کنیم و روی صحنه میاریم، منتها ملودی های تازه ای به آن اضافه شده.

در پوستر زیبای این کنسرت که کار هنرمند گرافیست برجسته مهدی پوریان است، از سلی و یاران نام برده شده.

از سلی می خواهم که یارانش را معرفی کند.

ـ منظور از یاران دوستان موزیسین ساکن تورنتو هستند که قبلا هم با هم همکاری داشتیم و از این همکاری هم راضی بودیم. امیر رهبر (پیانو، کیبورد)، رضا مقدس (گیتار بیس)، سردار محمدجانی (تار و بربط)، حسین شعاعی نیا(سه تار)، آراز نایب پاشایی و خانم مورگان دکتر (تنبک)، و سیاوش کاوه جوانی ست که به تازگی به شهر ما آمده و کمانچه می زند، اینها یاران ما را تشکیل می دهند.

سلی در مصاحبه ی پیشین برایم موسیقی قوالی را توضیح داده و گفته بود:

ــ قوالی از قول و نقالی و گفت وگو می آید. این موسیقی یک گفت وگو را آغاز می کند و به نتیجه ای می رسد در حالی که همیشه برمی گردد به یک ریتم و ملودی خاص مثل یک ترجیع بند و دوباره موضوع تازه ای آغاز می کند و دوباره برمی گردد به آن موسیقی و این تبدیل ریتم ها پر است از احوالات گوناگون که در حقیقت حرکت به سوی سماع دارد که این سماع نتیجه شور و شعفی است که در جان انسان افروخته می شود.

سلی در خانواده ای که حال و هوای عرفانی داشتند به دنیا آمده و همیشه دنبال عرفان بوده، پس گرایش او به موسیقی عرفانی بیراه نیست، اما می خواهم بدانم آیا دیگر خیال دارد همیشه موسیقی عرفانی کار کند؟ از او می پرسم.

ـ نه، من دو اپرا کار کردم و الان هم یک آلبوم موسیقی پاپ آماده کرده ام که  تمام آهنگ های آن ساخته ی خودم هست.

او در مورد موسیقی پاپ بیشتر توضیح می دهد:

موسیقی پاپ ما قبلا بیشتر اسپانیولی بود، الان بیشتر عربی ست اما من در آلبوم “آب” به این رسیدم که موسیقی مان باید بیشتر رنگ ایرانی بگیره، یعنی حتی پاپ هر کشوری هم باید ریشه در فولکلور همان کشور داشته باشه، یعنی پاپ ما باید رنگ و بوی ایرانی داشته باشه.

در آهنگسازی کسی هست که از او تأثیر گرفته باشید؟

ـ اگر از کسی تأثیر گرفته باشم از استاد پرویز اتابکی است چون هم دانشکده ای بودیم، با هم بودیم و ایشان خیلی برای من آهنگ ساخته و فوق العاده موزیسین خوب و با ابتکار و با قریحه ای سرشار است.

یعنی همین موسیقی عرفانی را هم از ایشان تأثیر گرفته اید؟

ـ نه، پایه ی این موسیقی عرفانی همان موسیقی سنتی ست، ولی در این نوع موسیقی آن ردیف هایی که باید پشت سرهم قرار بگیرند را تعقیب نمی کنیم. ما فقط پایه ی دستگاه را می گیریم و روی آن موومان های متعددی انجام می دهیم و ملودی هایی که در می آید، ملودی جای خاصی نیست. در لحن این موسیقی ممکنه موسیقی ازبکی و ارمنی و افغان هم شنیده بشه.

مخاطب شما غیرایرانی ها هم هستند؟

ـ بله هستند، ولی برای رساندن پیام کار، ترجمه ی آن ۹۰ خط خیلی سخت است، خواهش کردیم آقای زیانی چند خط آن را ترجمه کند تا به نحوی پیام این شعر را به مخاطب غیرایرانی برسانیم.

در این کنسرت اگر ما موفق شویم آن چیزی که طراحی کردیم به خوبی ارائه کنیم و هنرپذیر ما بتواند با آن ارتباط برقرار کند، فکر می کنم کاری بشه که ما مجبور به تکرارش شویم و یا حتی با ضبط حرفه ای آن بتوانیم آن را به صورت دی وی دی ارائه کنیم.

کنسرت “رخ دوست” جمعه ۷ فوریه ۲۰۱۴ ساعت ۸ شب در سالن فرویو واقع در شماره ۳۵ فرویو مال درایو(Fairview Theater/35 Fairview Mall Drive) برگزار می شود. برای خرید بلیت به کتابفروشی پگاه و سرای بامداد مراجعه کنید یا آنلاین از soley.bpt.me تهیه کنید.

برای اطلاعات بیشتر از سایت سلیمان واثقی دیدن کنید:

www.soleymusic.ca