اردوگاه پناهندگان فلسطینی و سوری یارموک در حومه ی دمشق که در محاصره قرار دارد و وضعیت ساکنانش بسیار وخیم توصیف شده
شنبه این هفته سومین سال آغاز تلاش مردم سوریه برای سرنگون کردن حکومت خودکامه بشار اسد سپری می شود. سه سال پیش، در ۱۵ مارس ۲۰۱۱، چند هفته پس از خیزش های مردم تونس و مصر و سقوط حکومت های دیکتاتوری زید العابدین بن علی و حسنی مبارک، مردم سوریه که از ۴ دهه حکومت استبدادی خاندان اسد به ستوه آمده بودند، با شعار «الشعب یرید اسقاط النظام»، (مردم سقوط نظام را می خواهند) به خیابان ها آمدند و در تظاهراتی مسالمت آمیز خواستار بازپس گیری حقوق پایمال شده خویش شدند.
در ۸ ماه نخست، یعنی تا اکتبر ۲۰۱۱، اعتراض و تظاهرات مردم به رغم سرکوب شدید حکومت جنبه مسالمت آمیز داشت و بی تردید اگر حمایت همه جانبه ولی مطلقه فقیه و روسیه از بشار اسد نبود، و اگر کشورهای غربی و در رأس آنها ایالات متحده در حمایت سیاسی و معنوی از مردم سوریه کمی قاطعیت از خود نشان می دادند، مردم سوریه نیز از این بخت برخوردار می شدند که زمام سرنوشت خود را دردست بگیرند و از شر نظام مستبد و دست نشانده بشار اسد خلاص شوند.
دریغ که هیچ یک ازاین دو “اگر” تحقق نیافت و حمایت همه جانبه حکومت آخوندی از یک سو و عدم قاطعیت کشورهای غربی و بویژه شخص باراک اوباما رییس جمهوری ایالات متحده موجب شد که پای گروه های مسلح وابسته به القاعده و دیگر سازمان های افراطی اسلام گرا ـ که با پول های عربستان سعودی و قطر تأمین مالی می شدند ـ به سوریه باز شود و “بزرگ ترین فاجعه انسانی قرن بیست و یکم” به تعبیر بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد، شکل بگیرد. دبیرکل سازمان ملل که آشکارا از ناتوانی و بی خاصیتی نهاد تحت مدیریت خود شرمسار است، در توصیفی دیگر آنچه که در سوریه می گذرد را “شرم آور” خوانده است.
بزرگی و ژرفای این “فاجعه بزرگ انسانی” و میزان “شرم آور” بودن آن را از آمار منتشرشده توسط نهادهای وابسته به خود سازمان ملل متحد می توان دریافت. به گزارش خبرگزاری فرانسه: «یونیسف، نهاد مسئول امورکودکان سازمان ملل اعلام کرده که بسیاری از کودکان سوری بدون پناهگاه و در حال مبارزه برای یافتن غذا و حفظ زندگی خود هستند. این درحالی است که آنان هیچ گونه امکان پزشکی یا حمایت روانی نداشته و از آموزش نیز محروم مانده اند. یونیسف همچنین در مورد وضعیت بیش از یک میلیون کودکی که در مناطق تحت محاصره به سر می برند، ابراز نگرانی کرده است».
آنتونیو گویترس، کمیسیونر امور پناهندگان سازمان ملل نیز می گوید: «تعداد آوارگان سوری از شمار آوارگان افغانستان ـ که بیشترین تعداد را در دنیا داشته اند ـ نیز بیشتر شده است. شمار آوارگان سوری که نام آنها در اردوگاه های پناهندگان سوریه درخارج از این کشور ثبت شده به ۵۵۰ هزارتن رسیده و شمار کسانی که در داخل سوریه آواره شده اند نیز از مرز شش و نیم میلیون تن گذشته است».
دیده بان حقوق بشر سوریه اعلام کرده که تاکنون بیش از ۱۴۰ هزارتن کشته شده اند که ۵۵ هزارتن از آنان غیر نظامی – از جمله ۱۰ هزار کودک و ۵ هزار زن – بوده اند. در گزارشی که از سوی سازمان ملل منتشرشده، آمده است که فاجعه انسانی در سوریه موجب از بین رفتن ۴۰ درصد از بیمارستان ها، کاهش ۳۵ درصد از تولید ناخالص ملی، سقوط ۸۰ درصدی پول ملی سوریه و کاهش ۹۶ درصدی صادرات نفت این کشور شده است.
کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز ضمن “بسیار نگران کننده” خواندن اوضاع سوریه، تاکید می کند که مناطق وسیعی از شمال و شرق سوریه با بحران کمبود غذا مواجه است. خبرگزاری آلمان هم گزارش می دهد که: «رییس بخش خاورمیانه عفو بین الملل روز دوشنبه ۱۰ مارس گفت: در اثر محاصره اردوگاه فلسطینی یرموک در نزدیکی دمشق، تا به حال ۱۲۸ نفر در اثر گرسنگی مرده اند… خوردن سگ و گربه و تیراندازی به سوی افرادی که در جستجوی غذا هستند، متأسفانه به اخباری عادی در این اردوگاه تبدیل شده است». حدود ۲۰ هزارنفر در اردوگاه یرموک و ۲۴۰ هزارتن در خاک سوریه تحت محاصره نیروهای دولتی هستند.
ناتوانی سازمان ملل متحد در چاره جویی برای این فاجعه بزرگ انسانی به توصیفی بسیار فراتر از “شرم آور” نیاز دارد. پس از استعفای کوفی عنان، دبیرکل پیشین سازمان ملل از نمایندگی این سازمان و اتحادیه عرب در امور سوریه، اینک خبر می رسد که در پی شکست کنفرانس های موسوم به ژنو ۱ و ۲، اخضر ابراهیمی جانشین او نیز قصد استعفا دارد که این امر نشانگر ناتوانی مطلق سازمان ملل در انجام ابتدایی ترین وظایفش است.
در سوی دیگر، بشار اسد جنایتکار، ولی مطلقه فقیه جنایتکارتر و پوتین متجاوز و ستمگر، بانهایت بی شرمی انسان و انسانیت را به تمسخر گرفته اند و به یکدیگر تعارف تکه پاره می کنند، مدال و نشان می دهند و بین خود گردهمایی و کنفرانس برپا می کنند. به گزارش خبرگزاری حکومتی “تسنیم” به نقل از پایگاه خبری المیادین: «بشار اسد با ارسال پیامی برای ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه، از تلاش های وی برای ایجاد و برقراری ثبات جهانی تقدیر کرد. او در این پیام گفت: به طور حتم مسکو در ساختن آینده بهتر برای ملت ها سهم به سزایی خواهد داشت و روسیه می تواند در خارج کردن کشورهای جهان از بحران های پیش رو نقش فراوانی را ایفا کند»!
تارنمای خبری “خبرپو” نیز گزارش می دهد که این ستایش چاپلوسانه بشار اسد جنایتکار از پوتین تجاوزگر بی پاداش نمانده است: «رسانه های عربی گزارش دادند که یکی از اعضای هیأت پارلمانی روسیه به بشار اسد نشان آکادمی علوم پطروس اعظم این کشور را اهدا کرد»!
نظام ولایت مطلقه فقیه که هنوز جام زهر “نرمش قهرمانانه” را هضم نکرده هم بیکار نمانده و مذبوحانه تلاش می کند بر بی آبرویی تسلیم خفت بار خود در پرونده هسته ای، سرخاب و سفیداب فعالیت دیپلماتیک بمالد. به گزارش “واحد مرکزی خبر” «رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در نشست خبری اعلام کرد که اجلاس دوستان سوریه روز چهارشنبه ۲۱ اسفندماه درتهران برگزار می شود. در این اجلاس روسای کمیسیون های سیاست خارجی مجالس روسیه، الجزایر، عراق، ونزوئلا، کوبا، لبنان و سوریه با محوریت بررسی تحولات سوریه برگزار می شود»!
از هم اکنون می توان حدس زد که در این کنفرانس چه گفته می شود و محتوای بیانیه پایانی آن چه خواهد بود. آنچه که از سوی سازمان ناتوان و کم خاصیت ملل متحد “فاجعه بزرگ انسانی” و “شرم آور” توصیف شده، از دید برگزارکنندگان این اجلاس “تحولات” نام دارد. “تحولات”ی که در آن هر روز بیش از ۲۰۰ نفر کشته و هزاران تن مجروح، آواره و بی خانمان می شوند.
دو دهه پیش، در پی فروپاشی اتحاد جماهیرشوروی، جرج بوش پدر “نظم نوین جهانی” به رهبری ایالات متحده را اعلام کرد. ادعای رهبری بر دنیا الزامات خاص خود را دارد. ریشه مشکلات کنونی و از جمله “فاجعه بزرگ انسانی” در سوریه در این است که امریکا بدون آن که کناره گیری خود از رهبری دنیا را رسما اعلام کند، عملا از پذیرش مسئولیت آن الزامات شانه خالی کرده و از این رو آشفتگی ها و نابسامانی های روزافزون دنیا، از جمله فاجعه سوریه خواب آرام آقای اوباما را برهم نمی زند!
* شهباز نخعی نویسنده در حوزه ی مسائل سیاسی، ساکن اروپا و از همکاران شهروند است.
Shahbaznakhai8@gmail.com
