گفت وگو با آفرین منصوری، مدیر هنری گروه آیکات

همکاری آهنگسازان جوان ایرانی با ارکستر سمفونیک و باله ی ملی کانادا

آیکات ICOT (Iranian Composers of Toronto) برای اولین بار در تورنتو با همکاری باله ی ملی کانادا(The National Ballet of Canada) برگزیده‌ای از باله ی خسرو و شیرین را در بیست و چهارم ماهِ مِی به روی صحنه می‌‌برد. آهنگسازان گروه آیکات با الهام از گوشه‌های خسرو و شیرین و لیلی و مجنون از ردیف موسیقی سنتی ایرانی‌ این اثر را ساخته و برای ارکستر سمفونی تنظیم کرده‌اند.
این باعث افتخار است که ساخته های یک گروه از آهنگسازان ایرانی، برای اولین بار توسط یک ارکستر سمفونیک کانادایی نواخته و توسط بالرین های باله ی ملی کانادا اجرا می شود.

آفرین منصوری در دفتر شهروند

در همین پیوند، با آفرین منصوری تنها زن آهنگساز گروه و مدیر هنری آن در دفتر شهروند به گفت وگو نشستم و از سابقه ی تشکیل این گروه از او پرسیدم.
می گوید: ما می خواستیم گروهی را به نام دریچه با سامان شاهی و پویا حمیدی راه بیندازیم که به جایی نرسید. یک سال بعد سامان پیشنهاد داد که دوباره دور هم جمع شویم و گروه دیگری راه بیندازیم. در واقع اگر بخواهیم کسی را به عنوان پایه گذار مطرح کنیم، باید بگوییم سامان بوده، اما در واقع همه ی ما پنج نفر، یعنی سامان شاهی، مازیار حیدری، پویا حمیدی، کیان امامی و من (آفرین منصوری) به عنوان بانیان این گروه هستیم.

آفرین منصوری از هشت سالگی نواختن پیانو را شروع کرد و مدت ۱۵ سال زیر نظر اساتید مختلف ادامه داد. رشته ی تحصیلی اش در دانشگاه ریاضیات کاربرد کامپیوتر بود، اما تدریس پاره وقت پیانو به کودکان را همواره در کنار درس و کارهای دیگرش ادامه داده.
منصوری در سال ۲۰۰۲ به کانادا مهاجرت کرد. تحصیلات خود را در رشته ی موسیقی در دانشگاه ویلفرید لوریه در واترلو از پایه شروع کرد و در رشته ی آهنگسازی از دانشگاه تورنتو در سال ۲۰۱۰ مدرک فوق‌لیسانس گرفت. دکترای خود را از سال ۲۰۱۲ در رشته آهنگسازی و پژوهش درباره ی اپرای کودکان شروع کرده و در دانشگاه یورک تدریس می کند.

ویژگی گروه شما چیست؟
ـ آی کات یک ویژگی خاص دارد. شاید در دنیا و یا حداقل در کانادا، در تاریخ موسیقی وجود نداشته که گروهی باشند که همه آهنگساز باشند و با هم روی یک پروژه کار کنند. چون کار آهنگسازی معمولا یک کار ایزوله ی تک نفری ست و آهنگساز می خواهد خودش را در کارش مطرح کند. ما داریم این کار را گروهی می کنیم و در ضمن ایده های شخصی مان هم در کارمان مطرح می شود.

با این گروه چه کارهایی اجرا کرده اید؟
ـ اولین کارمان کنسرت شب پیانوی ایرانی، هفتم اگوست ۲۰۱۱ بود که با استقبال بسیار روبرو شد و خیلی زود بلیت ها به فروش رفت، برای همین کنسرت را در اتاوا و مونترال و واترلو هم اجرا کردیم.
در این کار تصمیم گرفتیم برای یک ساز پیانو آهنگ بنویسیم و هر کدام یک کار جداگانه ساختیم که خیلی هم به هم مربوط نبود.
کار دوم ما، کنسرتی بود با عنوان “شعر نو، نوای نو” که در سال ۲۰۱۲ برگزار کردیم. هدفمان این بود که روی شعرهای نوی ایرانی آهنگ بسازیم و شعر معاصر ایران را به مخاطب ایرانی و کانادایی معرفی کنیم با استفاده از گروه نوازندگان غیرایرانی، که برای این کار آنسامبل سازهای زهی “تون بیو” را استخدام کردیم و پنج قطعه جدید نوشتیم. قرار شد هر یک روی شعر یک شاعر کار کنیم. من قطعه ی “درد مشترک” را روی شعر شاملو نوشتم. همچنین آهنگ بر روی اشعاری از اخوان ثالث، نیما یوشیج، سهراب سپهری و فریدون مشیری قطعات دیگر را تشکیل می دادند.
در سال ۲۰۱۳، برنامه ی افتتاحیه جشنواره تیرگان برعهده ی ما گذاشته شد که کار ویژه ای شد، یعنی آرش کمانگیر به روایت اپرایی بود. ما از سپتامبر ۲۰۱۲ روی این پروژه کار کردیم و جولای ۲۰۱۳ یک شب رفت روی صحنه. حداقل پنجاه نوازنده و دست اندرکار داشت. ما پنج نفر هم هر کدام یک جای کار را گرفتیم. کاری که اینهمه زحمت برایش کشیده شد، فقط یک شب اجرا شد و آن هم در صحنه ی سر باز در حالی که ارزش داشت در سالن سربسته اجرا شود تا صدای بهتری داشته باشد. صحنه ی وست جت هاربرفرانت سنتر بیشتر برای موزیک های پاپ است.

گروه تئاترش را آقای سیاوش شعبانپور زحمت کشیدند. تجربه ی خیلی جالبی بود و این اولین باری بود که آهنگ های ما به صورت موومان درآمد. یعنی کل کار به نام آرش کمانگیر بود ولی از پنج بخش تشکیل شده بود که هر بخش را یکی از ما نوشته بود. کل داستان، شعر سیاوش کسرایی بود، اما هر موومان که کاملیا دارا می خواند، براساس یک شعر نوی ایرانی بود. من روی شعر نیما یوشیج که با قوقولی قوقو شروع می شود، آهنگ ساختم که شروع صبح و در واقع به طور سمبلیک امید را نوید می داد.
یکی از پروژه های آینده ی آی کات این است که اگر بتوانیم اسپانسر پیدا کنیم این کار را ضبط ویدیویی کنیم چون واقعا حیف می شود.
بعد از تیرگان هم در “شب سفید” تورنتو در مرکز موسیقی تورنتو همکاری داشتیم که کاری بود با نوای پیانو و اینستالیشن نور.
۱۵ می هم در نیو میوزیک فستیوال در هامیلتون شرکت داریم. قطعه های پیانوی ما آنجا اجرا می شود. برای آی کات باعث افتخار است که در کنار بزرگان موسیقی تورنتو در این فستیوال حضور دارد. واقعا این که به ما برای حضور در این فستیوال مراجعه کردند، بسیار افتخارآمیز و خوشحال کننده بود.

آفرین منصوری مدیر هنری گروه آیکات و همراهانش از راست : پویا حمیدی، کیان امامی، سامان شاهی و مازیار حیدری

از کار جدیدتان که هفته ی آینده به روی صحنه می آید، بگو.
ـ کار جدیدمان در تئاتری در اسکاربرو هست به نام P.C. Ho Theatre و کار بسیار منحصربه فردی ست چون اولین کار آیکات است با باله ی ملی کانادا. وقتی ما طرح باله ی خسرو و شیرین را به باله ی ملی کانادا ارائه دادیم، خیلی خوششان آمد، چون داستان های ایرانی ما به گوش اینها نرسیده بود.
رقصندگان جوان باله ی ملی کانادا با Cathedral Bluffs Symphony Orchestra کنسرت شماره پنج را اجرا می کنند که در آن قطعاتی از باله های معروف دنیا اجرا می شود و این افتخاری ست برای آیکات که برای اولین بار در کنار دریاچه قوی چایکوفسکی و زیبای خفته، باله ی خسرو و شیرین بین ده تا بیست دقیقه اجرا می شود. این باله را ما پنج قسمت کردیم به شکل تابلوهایی از این داستان. آقای Lindsay Fischer طراحی رقص این باله را انجام داده. برای تحویل این کار ما فقط یک ماه و نیم فرصت داشتیم که با کار مداوم توانستیم خودمان را به مهلت تعیین شده برسانیم. گاه تا نیمه شب از طریق اسکایپ در حال جلسه باهم بودیم.

چه آرزویی برای آینده ی گروهتان داری؟
ـ آرزو زیاد داریم و تا آخر عمر می توانیم روی آنها کار کنیم ولی واقعا حمایت هم نیاز داریم. گرنت هایی که شورای هنر می دهد، خیلی رقابتی ست ولی ما به حمایت مردم نیاز داریم. الان آیکات شده Not-for-profit Corporation کارهای اداری اش را انجام دادیم و قوانین و مقرراتش را طراحی کردیم و می خواهیم برایش charity number بگیریم و البته پروسه اش طولانی ست. در این صورت هر کسی به ما کمک کند می تواند معافیت مالیاتی داشته باشد.

آیا با برگزاری کنسرت و فروش بلیت، نمی توانید هزینه هایتان را پوشش دهید؟
ـ برای یک اجرای ارکستر حداقل پولی که نیاز داریم پانزده هزار دلار است آن هم نه با نوازنده های خیلی حرفه ای کانادایی. ما خودمان هیچ حقوقی نداریم و همه داریم کارهای دیگری در کنار آهنگسازی انجام می دهیم و حتی گاه از جیب خودمان هم برای کار هزینه می کنیم. می خواهم بگویم که ما با عشق داریم کار می کنیم.

آیکات از راست: پویا حمیدی، کیان امامی ، آفرین منصوری، مازیار حیدری، سامان شاهی

آفرین منصوری روی حمایت مردم از کنسرت ها و اجراهایشان تأکید داشت و می گفت، حمایت های مردم به ما دلگرمی می دهد. اگر از این کار تازه جامعه ایرانی استقبال کند، جامعه ی هنری کانادا در آینده بیشتر روی ما حساب می کند و شاید شاهد همکاری های بیشتر هم باشیم.
حمایت شما باعث تداوم در ساخت و اجرای بهتر چنین آثار فاخری برای جامعه ایرانی‌- کانادایی خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر از وبسایت ‌ آیکات دیدن کنید.

Five Tableaux from Khosro and Shirin (Ballet with Symphony Orchestra)
Date & Time: Saturday, MAY 24, 2014 at 8:00 pm
Location: P.C. Ho Theatre, 5183 Sheppard Ave. East, Scarborough M1B 5Z5
بهای بلیت از ۲۷ دلار
تلفن فروش بلیت: ۴۱۶-۸۷۹-۵۵۶۶
تا دو ساعت قبل از برنامه بلیت در جلوی در ورودی نیز فروخته می شود.