به بهانه حضور ایران در جام جهانی
فوتبال را قطعا می توان محبوب ترین و پرطرفدارترین رشته ورزشی در بین مردم دنیا قلمداد کرد. میزان استقبال از این ورزش به حدی است که باشگاه های مهم اروپا برای تقل و انتقال فوتبالیست های خود ارقام میلیون دلاری رد و بدل می کنند و فوتبالیست های محبوب هر کدام با دستمزدهای بسیار بالا روبرو هستند. برخی از آنان همچون پله، مارادونا، رونالدو و مسی به اسطوره هایی در تاریخ فوتبال مبدل شدند و این شهرت جهانی تا به آنجا پیش رفته که مستندهایی توسط فیلمسازان مطرح دنیا از این اسطوره ها ساخته شده که نمونه اخیر آن مستندی از زندگی مارادونا توسط امیر کاستاریکا فیلمساز مطرح بوسنیایی است. گویا مستندی هم درباره پله فوتبالیست افسانه ای برزیل در حال ساخت است. قبل از این ها پله به همراه بابی مور و سیلوستر استالونه در فیلم فرار به سوی پیروزی در دهه هشتاد میلادی تقشی ایفا کرد.
اریک کانتونا بازیکن پر سر و صدای فرانسه و باشگاه بریتانیایی منچستر یونایتد اما فراتر از اینها رفت و پس از خداحافظی از فوتبال در سال ۱۹۹۷ به عنوان بازیگر حرفه ای پا به عرصه سینما گذاشت. کانتونا ابتدا در فیلم «پرخور» در نقش یک پلیس و سپس در «الیزابت» به کارگردانی شکر کاپور فیلمساز هندی هالیوود در کنار ستارگان سینمای جهان به ایفای نقش پرداخت. او در فیلم «در جستجوی اریک» در نقش خودش ظاهر شد. این فیلم داستان مردی را روایت می کند که در زندگی شخصی به ته خط رسیده است و ناگهان اریک کانتونا اسطوره ورزشی اش بر او ظاهر می شود و او را به زندگی برمی گرداند. اریک کانتونا، بعد از موفقیت در سینما به عنوان رئیس هیات داوران جشنواره فیلم های بریتانیایی در شمال فرانسه انتخاب شد.
سال ۱۹۶۸ و با قهرمانی تیم ملی ایران در آسیا، ستارگان تیم ملی محبوبیت ویژه ای در بین مردم پیدا کردند و تهیه کنندگان به فکر ساختن فیلم هایی درباره فوتبال یا استفاده از فوتبالیست های مشهور به عنوان هنرپیشه در فیلم ها افتادند.
الکلی ساخته محمدعلی جعفری با بازی سعید راد از اولین فیلم های این جریان بود و سرگذشت جوان فوتبالیستی بود که معتاد به الکل می شود.
عزیز اصلی سنگربان تیم ملی ایران اولین فوتبالیستی بود که به دعوت ساموئل خاچیکیان که از عاشقان فوتبال بود برای بازی در فیلم فاتحین صحرا دعوت شد. او بعدها با بازی در فیلم هایی چون: مامور دو جانبه، کشتی نوح، آدم و حوا، تونل، پنجه آهنین و خداحافظ تهران به پرکارترین فوتبالیست در سینمای ایران معروف شد.
همایون بهزادی و ناصر حجازی از فوتبالیست های محبوبی بودند که به خاطر تیپ و چهره مناسبشان همواره با پیشنهادهای زیادی از سوی تهیه کنندگان برای بازی در فیلم مواجه می شدند، اما نهایتا هیچگاه پاسخ مثبت به تهیه کنندگان ندادند. شکوه قهرمان ساخته محمد زرین دست و سر طلایی ساخته شعاع الدین مصطفی زاده از جمله فیلم هایی بودند که داستانشان در ارتباط با فوتبال بود، اما تهیه کنندگان موفق نشدند از چهره های محبوب فوتبال استفاده کنند. اما تب فوتبال تا به آنجا رسید که یکی از تهیه کنندگان از محمد ابراهیم نایب عباسی معروف به ممد بوقی بوقچی معروف استادیوم های ورزشی دعوت کند تا در فیلم عمو فوتبالی ساخته سعید مطلبی و با شرکت ایرج قادری نقشی به عهده بگیرد که نهایتا هم سودی برای آنها نداشت. مهدی لواسانی ملی پوش دیگری بود که در سال ۱۳۵۲ همراه با عبدالله بوتیمار در فیلمی به نام شلاق ساخته منوچهر قاسمی بازی کرد، اما شهرت او هم کمکی به فروش فیلم نکرد.
در سال ۱۳۵۵ مرحوم محراب شاهرخی یکی از نامداران آن زمان تصمیم گرفت که شانس خود را در سینما آزمایش کند و در فیلم علف های هرز ساخته محمد دلجو و امیر مجاهد که از فیلم های اجتماعی و جوان پسند آن زمان بود بازی کرد. حسین یاریار بازیکن تیم بانک ملی اولین فوتبالیستی بود که پس از انقلاب و در سال ۱۳۶۹ به دعوت ساموئل خاچیکیان در فیلم چاوش ظاهر شد. او پس از این فیلم در دو فیلم با نام های بلوف و مردی در آیینه بازی کرد.
حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۱۹۹۸ که در فرانسه برگزار شد چنان شور و هیجانی در سراسر کشور به وجود آورد که بازیکنان تیم ملی ایران هر یک به ستارگانی نزد ایرانیان مبدل شدند و دوباره تهیه کنندگان به فکر استفاده از آنها در فیلم ها افتادند. مجید سبزی و غلام فتح آبادی در سریالی به نام به سوی افتخار به کارگردانی سیروس مقدم در سالهای ۱۳۷۴-۱۳۷۵ شرکت کردند.
احمدرضا عابدزاده پس از عزیز اصلی دومین دروازه بانی بود که پا به عرصه سینما گذاشت و در سال ۱۳۷۸ در فیلم ازدواج غیابی ساخته کاظم معصومی شرکت کرد.
جواد زرینچه کاپیتان سابق استقلال هم سال ۷۸ با بازی در فیلم «مثلث آبی» ساخته هادی صابر نامش در لیست فوتبالیست های هنرپیشه قرار گرفت.
علی پروین بازیکن پر آوازه پرسپولیس و تیم ملی به همراه حمید استیلی و افشین پیروانی دیگر بازیکنان تیم ملی و پرسپولیس در فیلم فوتبالیستها به کارگردانی علی اکبر ثقفی حضور خود را در سینما تجربه کردند.
علی انصاریان اولین فوتبالیستی بود که در یک مجموعه طنز ۹۰ قسمتی با نام «زیر آسمان شهر» که سری اول آن سال ۷۸ از تلویزیون پخش شد، برای دقایقی به ایفای نقش پرداخت و سالها بعد در فیلم سینمایی پاداش سکوت ساخته مازیار میری در نقش خودش بازی کرد. محمد برزگر دیگر بازیکن پرسپولیس، فرزادمجیدی، هافبک استقلال و خداداد عزیزی هم دیگر فوتبالیست‌هایی بودندکه در کنار انصاریان در این مجموعه جلوی دوربین مهران غفوریان رفتند. انصاریان همچنین به همراه علیرضا نیکبخت واحدی در یکی از قسمت‌های سری دوم مجموعه زیر آسمان شهر که سال ۸۰ پخش شد، هم بازی کرد.
کریم باقری و آرش برهانی نیز در سال ۱۳۸۹ به عنوان دو فوتبالیست نام آشنا در سریال در مسیر زاینده رود ساخته حسن فتحی در کنار چند فوتبالیست باشگاه های اصفهان و ذوب آهن ظاهر شدند.
گویا رفته رفته تب حضور فوتبالیست ها در سینما داغتر شده و این دو رشته جذاب و پر مخاطب در پی جذب هر چه بیشتر طرفداران خود هستند. اگر چه سینماگرها به ندرت توانسته اند فوتبالیست شوند، اما فوتبالیستها آسانتر به سینما راه پیدا می کنند!
* عارف محمدی فارغ التحصیل ادبیات فارسی و سینما از ایران و مددکاری اجتماعی از کالج جورج براون در کانادا است . به عنوان منقد فیلم با رسانه های ایرانی چون شهروند و رادیو زمانه همکاری داشته و بیش از ده سال است که برنامه تلویزیونی فیلم و سینما را تهیه و اجرا می کند. مستندسازی از دیگر فعالیت های او در زمینه سینماست.
Arefcinema@yahoo.com
www.newwaveartistic.com
