جایزه مردمی بهترین فیلم مستند به آیت نجفی با فیلم “سرزمین بدون آواز” رسید
سی و هشتمین دوره جشنواره جهانی فیلم مونترال که از روز پنچشنبه ۲۱ آگوست شروع شده بود، غروب روز دوشنبه با نمایش فیلم «دوست داشتن، نوشیدن و آواز» ساخته آلن رنه کارگردان مشهور فرانسه و جهان و اهدای جوایز بهترین های این دوره جشنواره در سینما امپایر این شهر به پایان رسید.
در میان فیلم های ایرانی که در این دوره از جشنواره مونترال به نمایش گذاشته شدند، فیلم مستند کوتاه “سرزمین بدون آواز” به کارگردانی آیت نجفی فیلمساز ایرانی ساکن اروپا جایزه بهترین فیلم به انتخاب مردم را به دست آورد. این مستند تولید مشترک آلمان و فرانسه است.
آیت نجفی جایزه انتخاب مردمی را دریافت کرد
در جشنواره امسال مجموعا ۳۵۰ فیلم کوتاه و بلند، داستانی و مستند از ۷۴ کشور جهان به نمایش گذاشته شد. هئیت داوران جایزه بهترین فیلم این دوره را به فیلم اطاعت کامل اثر لوئیز اورکیزا، کارگردان مکزیکی اهداء کردند. جایزه بهترین اولین فیلم کارگردانها هم به کریستان دیاز پاردو مکزیکی برای فیلم گونزالس تعلق گرفت.
از سینماگران ایرانی در بخش های مختلف چند فیلم مستند و داستانی، کوتاه و بلند به نمایش درآمد. با دیگران ساخته ناصر ضمیری در بخش اولین فیلم بلند کارگردانها، آخرین رقص (هوشنگ اللهیاری)، بیگانه (بهرام توکلی)، برف (مهدی رحمانی)، تجریش ناتمام (پوریا آذربایجانی)، همه زمستان مرا دیده اند (امید خوش نظر)، انار میوه بهشته (تیمور قادری) و دو فیلم مستند “باغی هست” اثر تازه مسعود رئوف کارگردان کانادایی ایرانی تبار و”با من از دریا بگو” ساخته رضا علامه زاده، فیلمساز ساکن هلند، که در آن به فاجعه کشتار تابستان ۱۳۶۷ زندان سیاسی در ایران پرداخته به نمایش در آمدند.
سرزمین بدون آواز
«سرزمین بدون آواز» در ۹۰ دقیقه محصول آلمان و فرانسه است. در این فیلم سارا نجفی، الیز کارون، ژان شرال، امل مسلوچی، پروین نمازی و سایه سدیفی بازی می‌کنند.
در تعریفی که رادیو زمانه از این فیلم دارد، آمده است: گروهی از دختران موسیقی‌دان و آوازخوان ایرانی تلاش می‌کنند در تهران به رغم همه محدودیت‌ها و موانع، کنسرتی را روی صحنه بیاورند. آن‌ها با دو خواننده زن فرانسوی تماس می‌گیرند و از آن‌ها دعوت می‌کنند در این کنسرت بخوانند. هنوز این‌کار سامان پیدا نکرده که یک دختر آوازخوان تونسی هم به گروه می‌پیوندد. در این میان گروهی از نوازندگان و آوازخوانان زن هم در تهران به تمریناتشان ادامه می‌دهند. هدف این است که یک کار تلفیقی، برآمده از هم‌نشینی موسیقی ملی ایران و موسیقی غرب روی صحنه اجرا شود.
از سوی دیگر اما برای دریافت مجوز برگزاری این کنسرت مشکلات پیچیده اداری وجود دارد. موانعی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری کنسرت زنان به وجود آورده، پا برجاست. انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده و سارا نجفی، خواهر آیت نجفی که موسیقی‌دان است و در مرکز
دو نما از فیلم آوازهای بدون سرزمین
حوادث فیلم قرار دارد، در ابتدای فیلم روی صحنه می‌رود و می‌گوید: «امیدوارم از این به بعد صدای آواز زنان را بیشتر و راحت‌تر بشنوید.»
فیلم با این جمله آغاز می‌شود و به تدریج تماشاگر با دشواری‌ها و موانع زنان موسیقی‌دان در ایران آشنا می‌شود و حتی به زوایای آشکار و پنهان تاریخ آوازخوانی زنان ایرانی هم راه پیدا می‌کند. ما با قمرالملوک وزیری، به عنوان نخستین زن ایرانی که بدون حجاب در حضور مردان آواز خواند و با ترانه «مرغ سحر» او که سر زبان‌ها افتاد، آشنا می‌شویم. دوربین کنجکاو آیت نجفی به همه آن مکان‌هایی می‌رود که قمر در برابر جمعیت عظیمی از مردم آواز می‌خوانده است. این پرسش پیش می‌آید که چگونه قمر در سال ۱۳۰۳ در تهران کنسرت برگزار کرد، اما اکنون، ۹۰ سال پس از آن تاریخ، زنان هنرمند ایرانی نمی‌توانند به‌سادگی کنسرت برگزار کنند؟
در میان این پرسش‌ها و چالش‌ها و آمد و شدهای سارا بین تهران و پاریس، سرانجام کارها به ظاهر سامان می‌گیرد. دو خواننده فرانسوی همراه با دو نوازنده فرانسوی، یک خواننده تونسی و یک نوازنده مصری موفق می‌شوند ویزا بگیرند و وارد تهران می‌شوند. تمرین‌ها آغاز می‌شود، اما هر روز یک مشکل قانونی و یک مانع اداری تازه به وجود می‌آید. آیا به‌راستی این گروه موفق می‌شود کنسرتش را برگزار کند؟ در فضایی که از خشم و اضطراب و یأس و امید نشان دارد، زنجیره‌ای از وقایع اتفاق می‌افتد. تماشاگر هم در این میان نه تنها با مشکلات برگزاری کنسرت زنان در ایران آشنا می‌شود، بلکه هردم با زنان هنرمند بیشتر از پیش همدلی می‌کند. پایان فیلم دیدنی است.
آیت نجفی در مورد فیلمش به بی‌بی‌سی فارسی گفت: “تهیه فیلم چهارسال طول کشید. با تمام موانعی که بر سر راه من بود فکر می‌کردم نتوانم این ایده را بسازم و درست به همین دلیل بود که می‌خواستم همان‌طور که بالاخره صدای زنان در پایان فیلم من طنین‌انداز شد، فیلم من هم به انجام برسد که خوشبختانه رسید.”
آیت نجفی، متولد تهران، در زمینه طراحی صحنه در ایران تحصیل کرده و همچنین فارغ التحصیل از دانشگاه کنستانز در رشته مطالعات فرهنگی است. او از سال ۲۰۰۰ آثار کارگردانی خود را در ایران و در صحنه بین المللی به نمایش گذاشته است. در سال ۲۰۰۳ نجفی آتلیه آرتا را تاسیس کرد که در آن بر رویکردی میان رشته‌ای و چند رسانه‌‌ای به تئاتر، فیلم کوتاه و مستند تمرکز می‌کند. “بانوی تهران”، به نویسندگی و کارگردانی نجفی، در ژوئن ۲۰۰۹ در برلین برای اولین بار به نمایش درآمد و نیز در ادامه آن “رشت، شهر زنان” را در سال ۲۰۱۱ اجرا کرد. اولین فیلم مستندِ نجفی “فوتبال زیرِ پوشش” با کارگردانی مشترک نجفی و دیوید آسمان، برای اولین باردرجشنواره بین المللی فیلم برلین در سال ۲۰۰۸، برنده جایزه تدی بهترین فیلم مستند شد و جایزه زنبق اروپا را به عنوان بهترین برنامه تلویزیونی چند فرهنگی سال ۲۰۰۹ ازآن خود کرد. تازه ترین جایزه ی او، جایزه ی بهترین فیلم مستند به انتخاب مردم از جشنواره جهانی فیلم مونترال در سپتامبر ۲۰۱۴ است.
نجفی از اعضای هیأت داوران چندین جشنواره معتبر بوده است و به طور گسترده در مورد هنر و فرهنگ می‌نویسد.
برندگان این دوره از جشنواره فیلم مونترال
دیگر برندگان جوایز جشنواره جهانی فیلم مونترال عبارتند از :
جایزه ویژه هیأت داوران: دماغه نوستالژی، به کارگردانی ایزورو ناروشیما از ژاپن
جایزه بهترین کارگردانی: نور تنها آنجا می‌درخشد، سوکونومینیتی هیکاری کاگایوکو از ژاپن ،
جایزه بهترین بازیگر زن: راشل بلیک و لوسی دبی، برای فیلم ملودی ساخته برنار بل‌فروآ محصول مشترک بلژیک، فرانسه، لوکزامبورگ
جایزه بهترین بازیگر مرد: یائو آن لیان، برای فیلم رئیس کارخانه، از چین
جایزه بهترین فیلم‌نامه: پوپی آواتی، برای فیلم پسر طلایی، از ایتالیا
جایزه بهترین مشارکت هنری: برای فیلم خدمتکار لین، به کارگردانی اینگو هب از آلمان
جایزه بهترین نوآوری هنری: برای فیلم راهرو متحرک اثر دوزان میلیک محصول مشترک صربستان و مونته‌نگرو
جایزه بهترین فیلم کوتاه: رفیق، ساخته جوروندور راگنارسون از ایسلند ،
جایزه داوران فیلم کوتاه: شکارچی بد، سهیم عمر خلیفا از بلژیک
جایزه ویژه فیلم کوتاه: خرگوش، ساخته لور دو کلرمون-تونر از فرانسه ،
زنیت نقره بهترین فیلم اول: سال آینده به کارگردانی وانیا لتورک محصول مشترک بلژیک و فرانسه
زنیت برنز بهترین فیلم اول: سفیر در برن، ساخته آتیلا ساس از مجارستان
جایزه بهترین فیلم به انتخاب مردم: اثراتی از صندل، ساخته ماریا ریپول از اسپانیا
جایزه تماشاگران به بهترین فیلم بلند: جارو کشیدن به جلو ساخته پاتریشیا مک‌داول از کانادا
جایزه تماشاگران به بهترین فیلم کوتاه کانادایی: امروز شست و شویم را کردم، ساخته زاک پاتون.
