تا یکی دوروز دیگر شمارش معکوس روزشمار پرونده در عین حال مضحک و غم انگیز هسته ای نظام ولایت مطلقه فقیه آغاز می شود. آخرین دور مذاکراتی که نزدیک به یک سال است جریان دارد و یک بار نیز در شش ماه پیش تمدید شده، در روزهای شنبه و یکشنبه این هفته – ۸ و ۹ نوامبر – در مسقط پایتخت عمان برگزار شد. در این نشست محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی، جان کری وزیر امور خارجه امریکا و کاترین اشتون سرپرست پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا در راس هیأت هایی به مذاکراتی فشرده برای دست یابی به توافق در مورد پرونده هسته ای جمهوری اسلامی پرداختند. نشست مشترک جمهوری اسلامی و ۱+۵ نیز روز سه شنبه ۱۱ نوامبر برگزار شد.
خبرهای مهم ترین خبرگزاری های دنیا حاکی از شکست مذاکرات یا دست کم عدم توفیق در رسیدن به توافق بود. خبرگزاری “رویترز” گزارش داد: «گفت و گوهای هسته ای عمان بدون نتیجه ای روشن و بدون این که شکاف های موجود پر شده باشد پایان یافت».
خبرگزاری “آسوشیتد پرس” نیز نوشت: «گفتگوهای دشوار عمان برای دست یابی به راهگشایی عمده جهت توافق نهایی با رژیم ایران شکست خورد».
شبکه خبری “فرانس ۲۴” نیز خبری با همین مضمون منتشرکرد: «مذاکرات عمان که جدی توصیف شده بود بدون دست یابی به پیشرفتی قابل توجه به پایان رسید. این درحالی است که اوباما می داند با شروع کار کنگره جدید [درماه ژانویه ۲۰۱۵]، شانسی برای دست یابی به توافق هسته ای با رژیم ایران
جان کری، کاترین اشتون و جواد ظریف در دور مذاکرات جدید
نخواهد داشت».
در کنار این خبرهای نومیدکننده، خبرهایی دیگر از منابعی متفاوت نیز منتشر شد که مضمونی معکوس داشت. از جمله روز سه شنبه ۱۱ نوامبر، تارنمای حکومتی “تابناک” به نقل از خبرگزاری دولتی “ایرنا” نوشت: «سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه با بیان این که طرف های مذاکره کننده در حال مسابقه با زمان هستند تا پیش از ۲۴ نوامبر به توافق نهایی برسند، در این راه قدم های بزرگی برداشته اند و اکنون امکان قوی برای رسیدن به توافق نهایی وجود دارد. ما تاکنون نتایج مهمی به دست آورده ایم که سابقه نداشته است و این در واقع پیشرفت در حل پرونده هسته ای مورد مناقشه است».
البته، معاون وزیر خارجه روسیه توضیحی در مورد چند و چون این “نتایج مهم” و “پیشرفت در حل پرونده هسته ای” نمی دهد و آنچه که گفته های او را از اعتبار می اندازد مصاحبه ای است که خود او با “بی بی سی” داشته و در آن مطالبی خلاف گفته های بالا را می گوید: «حصول توافق بین رژیم ایران و گروه ۱+۵ به اراده سیاسی بسیار زیادی نیاز دارد. تمامی مسایل موجود بین رژیم ایران و گروه ۱+۵ درسال های گذشته همچنان پابرجا هستند»!
از سخنان یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان، میزبان نشست مسقط، نیز بوی امید استشمام می شود: «نشانه های مثبتی برای رسیدن به توافق وجود دارد و معتقدیم که نباید این فرصت از دست برود». موضع گیری روزنامه “کیهان” ولی مطلقه فقیه نیز می تواند برای پی بردن به نظر مقام معظم رهبری روشنگر باشد. این روزنامه در شماره دوشنبه ۱۰ نوامبر خود نوشت: «اگر کشورهای غربی راضی به لغو فوری تمام تحریم ها نشوند، دست نیافتن به یک توافق جامع در مهلت تعیین شده بهتراست».
این موضع درحالی بیان می شود که همه پایوران ریز و درشت نظام مرتب تکرار می کنند که تحریم ها انگیزه و محرک آنها برای رفتن به پای میز مذاکره نبوده است.
“کیهان” ولی مطلقه فقیه در جایی دیگر از نوشتار خود باز به مقوله تحریم ها می پردازد و عملا نشان می دهد که در تنگنای وضعیت فاجعه بار اقتصادی – به ویژه با کاهش روزافزون بهای نفت – در واقع چاره ای جز سر کشیدن جام زهر هسته ای، واگذاری “امتیازات نقدی” و دریافت “وعده های نسیه” نمانده است: «حریف در پی آن است که موضوع و دستور کار اصلی مذاکرات را که “لغو تحریم ها” است به حاشیه برده و در مقابل “امتیازات نقدی” که دریافت کرده و انتظار دریافت بیشتر آن را دارد “وعده های نسیه” تحویل دهد».
کاش این راه ارتباطی با ولی مطلقه فقیه تا این حد یک طرفه نبود و می شد از او با امید دریافت پاسخ روشن پرسید اولا چه کسی دستور کار اصلی مذاکرات را “لغو تحریم ها” تعیین کرده و دو دیگر آیا این همه خسارت و مکافات و قرار گرفتن در وضعیتی که حریف بتواند هرچه می خواهد “امتیازات نقدی” بگیرد و “وعده های نسیه ” بدهد، نتیجه مستقیم نابخردی های خیره سرانه خود او نیست؟!
سرانجام، “کیهان” نظر خود در مورد هر گونه توافق احتمالی را آشکار می کند و زمینه را برای دبه و جرزنی در دقیقه ۹۰ آماده می سازد: «اگر تا پایان مهلت تعیین شده – ۳ آذرماه جاری/۲۴ نوامبر – توافقی حاصل شود، این توافق با توجه به مختصات کنونی آن برای جمهوری اسلامی یک “توافق بد” و برای امریکا و متحدانش یک “توافق ایده آل” خواهد بود».
این ادعای نارضایتی و غبن پیش از انجام معامله را می توان ناشی از رندی ولی مطلقه فقیه دانست که هم می خواهد راه گریزی از وضعیت بسیار آشفته و نابسامان نتیجه عملکرد خود بیابد و هم بدون پرداخت بهای آن ـ سرکشیدن جام زهرـ از مسئولیت بگریزد!
* شهباز نخعی نویسنده در حوزه ی مسائل سیاسی، ساکن اروپا و از همکاران شهروند است.
Shahbaznakhai8@gmail.com
