انتخابات ۲۰۱۵
ساختار سیاسی، احزاب و دموکراسی کانادا
بخش ششم
در شماره های پیش نوشتیم که حزب محافظه کار در روز هفتم دسامبر۲۰۰۳ با ترکیب دو حزب محافظه کاران پیشرو و اتحاد کانادایی (Canadian Alliance) با هم تشکیل شد. درباره حزب محافظه کاران پیشرو و تاریخچه آن هم به تفصیل توضیح دادیم. اما حزب اتحاد کانادایی، حزبی دست راستی و محافظه کار بود که در روز ۲۷ مارس ۲۰۰۰ تاسیس شد. محافظه کاران غرب کانادا با تاسیس این حزب تلاش کردند که در مقابل افول حزب محافظه کاران پیشروی فدرال در عمل نیروهای فعال سیاسی دست راستی و محافظه کار را متشکل کنند. استاک ول دی از ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱ و بعد از او استفن هارپر از ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۳ یعنی تا زمانی که حزب در روز هفتم دسامبر ۲۰۰۳ پس از ترکیب با حزب محافظه کاران پیشرو به رهبری پیتر مک کی، منحل شد، رهبری این حزب را بر عهده داشتند. حزب اتحاد کانادایی خود از دل حزب رفورم کانادا به وجود آمده بود. حزب رفورم هم که در سال ۱۹۸۷ تاسیس شد، حزبی دست راستی و محافظه کار بود. پرستون مانینگ، پسر ارنست مانینگ، نخست وزیر آلبرتا که مدتی طولانی در این مقام رهبری آلبرتا را در دست داشت، این حزب را با متحد کردن محافظه کاران آلبرتا و ساسکچوان و عمدتا برای دفاع از منافع استان های غربی کانادا بنیانگذاری کرد. این حزب اولین موفقیتش فرستادن خانم دبورا گری از حوزه ادمونتون به مجلس(در همان بدو تاسیس) کانادا بود. به نظر تحلیلگران این حزب محافظه کار نتوانست در شرق، در استان های بزرگ کانادا، انتاریو و کبک محافظه کاران را به خود جلب کند به دو دلیل عمده ، اول اینکه بسیار دست راستی بود و دوم اینکه تقریبا بلافاصله پس از تاسیس، منش و مرامی پوپولیستی پیدا کرد. کوتاه مدت این دو حزب، احزاب رفورم و اتحاد کانادایی در نبود و ضعف و افول حزب محافظه کاران پیشرو در صحنه سیاسی کانادا موفقیت هایی که ریشه در غرب داشت و با پشتیبانی مردم استان های آلبرتا و ساسکچوان به دست آوردند. در انتخابات ۱۹۹۳ حزب رفورم توانست تعداد نمایندگانش را از یک نماینده (خانم دبورا گری) به ۵۲ نماینده برساند و حزب سوم در مجلس عوام شد. در انتخابات ۱۹۹۷ بازهم به رهبری پرستون مانینگ این بار ۶۰ کرسی به دست آورد و اپوزیسیون رسمی دولت لیبرال به رهبری ژان کریتین شد.
پریستون منینگ رهبر حزب رفرم
همانطور که در بالا آمد در سال ۲۰۰۰ حزب رفورم منحل و حزب اتحاد کانادایی راه او را دنبال گرفت و در انتخابات سال ۲۰۰۰ این حزب، اتحاد کانادایی توانست کرسی محافظه کاران غرب کانادا را به ۶۶ کرسی افزایش دهد. در این دوره استاک ول دی رهبری اتحاد کانادایی را بر عهده داشت و اپوزیسیون رسمی دولت اکثریت لیبرال به رهبری ژان کریتین شد. حزب لیبرال برای سومین دوره متوالی توانسته بود بازهم به اکثریت برسد و ۱۱ کرسی بر کرسی هایش بیفزاید و ۱۷۲ نماینده در مجلس داشته باشد. اتحاد کانادایی با توجه به تسلط لیبرال ها بر قدرت عملا توان بازی جدی نقش یک حزب اپوزیسیون را در مقابل این حزب که نمایندگانش، نمایندگان تمام مناطق کانادا بودند، نداشت. در فاصله انتخابات ۲۰۰۰ تا انتخابات ۲۰۰۴ ژان کریتین در اوج قدرت از رهبری حزب لیبرال کناره گیری کرد و پل مارتین به رهبری حزب انتخاب شد. از سوی دیگر همانگونه که ذکرش رفت در سال ۲۰۰۳ اتحاد کانادایی و هم حزب محافظه کاران پیشرو هر دو منحل شدند و حزب محافظه کار امروز در صحنه سیاسی ظاهر شد. با تغییر و تحولاتی این حزب در عمل میراث دار حزب رفورم، اتتحاد کانادایی و حزب محافظه کاران پیشرو، حزب بسیار قدیمی و با سابقه کاناداست.
حزب محافظه کار در انتخابات ۲۰۰۴ در اولین حضور رسمی اش به عنوان حزبی تازه زاد به رهبری استفن هارپر، سیاستمداری با تجربه و بلند پرواز توانست ۹۹ کرسی در مجلس عوام به دست آورد. در اولین حرکت این حزب به رهبری هارپر ۲۷ کرسی بر کرسی هایش افزود و سبب شد لیبرال ها ۳۳ کرسی خود را از دست بدهند و با به دست آوردن ۱۳۵ کرسی حکومت اکثریت را از دست بدهند. حزب محافظه کار اپوزیسیون رسمی و بسیار جدی دولت اقلیت لیبرال ها شد. این اولین گام برای استفن هارپر موفقیت بزرگی بود و پس از بیش از یک دهه یک حزب محافظه کار دست راستی توانست در صحنه سیاسی کانادا حضور یابد که در دراز مدت نظر به قدرت حکومتی داشت. در حرکت بعدی در سال ۲۰۰۶ پس از آنکه حزب محافظه کار با متقاعد کردن ان دی پی توانست بر سر لایحه بودجه با رای عدم اعتماد دولت اقلیت پل مارتین را از قدرت ساقط کند در انتخابات ۲۰۰۶ توانست در عملی کردن نقشه و رویای دراز مدت خود به ۱۲۴ کرسی دست یابد و در حالی که لیبرال ها در افکار عمومی هنوز زیر ضربات آبروریزی مالی مربوط به رفراندم ۱۹۹۵ در کبک موسوم به آبروریزی «فدرالیسم» و خاصه خرجی های خود بودند، تنها ۱۰۳ کرسی به دست آوردند و پس از دورانی طولانی، قدرت حکومتی را از دست دادند.
استفن هارپر در کنار پوستر استاک ول دی رهبر حزب الاینس کانادا
* علی شریفیان، روزنامه نگار آزاد در رشته هنر و علوم ارتباطات درس خوانده، از همکاران شهروند در مونترال است. مقالات او در زمینه مسائل هنری، اجتماعی، هنر و فرهنگ و امورسیاسی کبک و کانادا علاوه بر شهروند در رسانه های مختلف منتشر می شوند.
