* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش دوم و پایانی
پیشگیری از ریزش موها و طاس شدن
هیچ راه حل معجزه آسا برای پیشگیری از طاسی وجود ندارد مخصوصاً اگر بر اثر عوامل ارثی باشد، با این حال چند راهنمایی کلی که کمک به سلامتی موها می کند خدمتتان عرض می کنم.
مواظب سلامتی موهایتان باشید
ـ داشتن بهداشت خوب موها امکان تولید طاسی را کم می کند.
ـ از شانه، برس و سایر وسایل مو که مال دیگران است استفاده نکنید و وسایل خود را به دیگران ندهید.
ـ در مصرف مواد شیمیایی برای مو مانند رنگ مو، اسپری و غیره زیاده روی نکنید.
ـ از کشیدن شدید موها برای آرایش آنها مثل دم اسبی کردن و یا استفاده از سایر وسایل آرایش موها خودداری کنید.
مصرف غذاهای کامل
ـ اولیگو المنت های زیادی (ریزمغذی ها) هستند که نقش مهمی در سلامتی موها بازی می کنند مانند منیزیم و بعد کلسیم ـ آهن ـ پتاسیم و روی.
برای این که دچار کمبود ریزمغذی ها نشوید باید تغذیه خوب و کامل و متعادل داشت.
مواظبت از خود در مقابل استرس ها
استرس ها باعث ترشح بیشتر اندورژن ها می شوند که به طاسی کمک می کند. علت اصلی استرس های خود را پیدا کرده و راه حل هایی برای مقابله با آن ها بیابید. می توانید از تکنیک های آرامش بخش هم در صورت امکان استفاده کنید.
سریع عمل کنید
امکاناتی برای جلوگیری از ریزش موها وجود دارد ولی برای رویش دوباره موها این امکانات بسیار محدود است پس قبل از این که طاس بشوید با پزشک خود مشورت کنید.
اگر شیمی درمانی یا رادیوتراپی داشته اید
بعضی از درمان های کیموتراپی می تواند باعث ریزش موهای سر و بدن بشوند و این بستگی به نوع داروی مورد استفاده، میزان آن، مدت درمان و سایر عوامل شخصی بیمار دارد. رادیوتراپی نیز می تواند باعث ریزش موهای سر و بدن بشود، معمولاً موها چند هفته یا چند ماه پس از پایان درمان دوباره رشد می کنند و طبق انجمن سرطان کانادا امکان کم کردن آثار این درمان ها وجود دارد مانند:
ـ استفاده از شامپوی کودکان و برس با موهای نرم.
ـ بگذارید موها به طور طبیعی خشک شوند و یا اگر می خواهید از سشوار استفاده کنید حرارتش کم باشد.
ـ از رنگ و یا فر زدن موها خودداری کنید.
ـ در هنگام شیمی درمانی از کلاه خنک کننده استفاده کنید که جریان خون به طرف پیاز موها را کم می کند. این متد برای بعضی از سرطان ها کنتراندیکه است. هم چنین همیشه موثر واقع نمی شود. از گروه معالجه کننده راهنمایی بخواهید.
درمان های دارویی برای ریزش مو و طاسی
اگر درمانی وجود داشته باشد به علت ریزش موها بستگی دارد. اگر ریزش موها موقتی است مانند استرس، بارداری و غیره به ندرت به درمان نیاز است و اکثر افراد ترجیح می دهند که درمان نشوند در این موارد باید طاسی را پذیرفت و یا سر را کاملاً تراشید و یا از کلاه گیس و روسری استفاده کرد.
توجه داشته باشید که شامپوهای ضد ریزش مو هیچ فایده ای ندارد ولی می توانند به درمان شوره سر و پسوریازیس کمک کنند ولی برای طاسی هیچ اثری ندارند.
داروها
ـ باید دانست که داروهایی مثل minoxidil با این که به جلوگیری از ریزش مو و تقویت رویش جدید کمک می کنند قادر به تولید موهای قبل از ریزش نیستند.
استفاده موضعی از minoxidil : این دارو از ریزش موها جلوگیری کرده و به رویش مجدد کمک می کند و می توان برای آقایان و خانم ها هر دو استفاده کرد و به صورت مایع با غلظت ۲ درصد یا ۵ درصد و در کانادا به صورت کف با غلظت ۵ درصد دو بار در روز بر روی قسمت بی موی سر مالید و موهایی که بر اثر این دارو در می آیند نازک تر از معمول هستند و نتیجه آن بعد از ۴ تا ۶ ماه دیده می شود. این دارو معمولاً خوب تحمل می شود ولی ممکن است باعث التهاب در محل استفاده بشود. این دارو را در استان کبک می توان بدون نسخه تهیه کرد.
ـ داروهای دیگری به صورت قرص از راه دهان استفاده می شود و برای مردانی که دچار طاسی شده اند از سال ۱۹۹۸ برای درمان طاسی به کار می رود. از این دارو اول برای درمان بزرگ شدن خوش خیم غده پروستات استفاده می شد. این دارو از فعالیت آنزیمی که باعث تستوسترون تبدیل به دی هیدروتستوسترون می شود جلوگیری می کند و این هورمونی است که باعث می شود که پیاز مو از فعالیت بیفتد. طبق مطالعات کلینیکی این دارو بیشتر از سرعت ریزش مو کم می کند و رویش جدید موها برای همه امکان پذیر نیست و آثار دارویی یعنی جلوگیری از ریزش و امکان در آمدن جدید موها با قطع دارو از بین می رود.
ـ برای زنانی که دچار طاسی آندروژنیک شده اند و minoxidil مفید واقع نشده پزشک شان می تواند داروی Aldactone را پیشنهاد کند. این دارو آثار ضد آندروژن دارد و از فعالیت هورمونی که باعث ریزش مو می شود جلوگیری می کند.
بعضی از قرص های ضد بارداری آثار ضد آندروژن دارند، این درمان برای خانم هایی که می خواهند از داروی ضد بارداری استفاده کرده تا باردار نشوند و ضمناً دارای میزان زیادی آندروژن هستند و از مشکلاتی مانند طاسی، اکنه، شوره سر، پر مویی و غیره رنج می برند بسیار جالب است.
ـ داروهای ضد قارچ در صورتی که تین یا کچلی وجود داشته باشد باید عفونت را با داروهای ضد قارچ از راه دهان درمان کرد. داروهای مالیدنی بر محل بیماری موثر واقع نمی شوند.
جراحی
چند مدل جراحی برای اضافه کردن مو وجود دارد که می توان استفاده کرد و بیشتر از همه تکنیک میکروگرف یا پیوندهای بسیار کوچک است. نتیجه این درمان طولانی است ولی احتیاج به وقت و پول زیاد دارد، زیرا موها یکی یکی باید از محل اولیه برداشته شده و در محل مورد لزوم کاشته شوند در این حالت موها را با مقدار کمی از نسج پوست از اطراف و پشت سر بر می دارند.
مطالعات علمی برای استفاده از سلول های مادر
مطالعات اولیه نشان می دهد که می شود امیدوار بود که روزی طاسی به طور کامل درمان شود. طبق تحقیقاتی که در ایالات متحده انجام شده سلول های مادر که در پیاز مو قرار داده شده باعث رویش موهای جدید شده و مانند موهای قبلی در منطقه بی موی سر عمل می کند. این تکنیک اشکالاتی دارد دانشمندان برای رفع آن مطالعه می کنند. چندین سال طول خواهد کشید تا نتیجه تحقیقات و آزمایشات به نتیجه مطلوب برسد.
طب مکمل
متدهای مختلفی برای درمان ریزش مو و طاسی در طب مکمل پیشنهاد می شود مانند داروهای هومیوپاتی و آروماتراپی، طب سنتی هند ایورودا و طب سنتی چین هم داروهایی برای تقویت رویش مو دارند که برای مفید بودن آنها هنوز مطالعات علمی انجام نشده است.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
ataansari@videotron.ca
