* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
گلو درد معمولاً در حدود آنجایی که طناب های صوتی قرار دارند (Larynx) و انتهای حفره دهان (Pharynx) احساس می شود و می تواند همراه تب، بزرگ شدن لوزه ها (گانگلیون)، بسته شدن بینی، اشکال در بلع، پلاک های سفید روی زبان یا در گلو دیده شود. شدت درد متناوب است و ناراحتی های همراه با گلو درد بسیارند که چند تای آن را نام می بریم
:
ـ تحریک شدن یا متاثر شدن بر اثر یک گاز ناراحت کننده و یا صدمه روحی ـ روانی (Traumatisme) تکرار شونده تولید تورم و قرمز شدن سطح داخلی گلو می کند.
ـ عفونت: درد دائمی که به تدریج بیشتر می شود همراه با تورم، تب، و گاهی لکه های سفید رنگ در روی زبان یا سطح داخلی گلو.
ـ اپی گلوتیت: این نوع عفونت بیشتر در نزد کودکان دیده می شود، از مشخصات آن تورم حاد در لارنکس و فارنکس و اپی گلوت (قسمتی از گلو که هنگام بلع لارنکس را می پوشاند). این عفونت خطرناک است و می تواند باعث قطع شدن تنفس و خفگی بشود.
ـ سرطان: درد کم و غیرمشخص که به تدریج زیاد شده و بعد از چندی نقطه محل درد مشخص و دردناک می شود. معمولاً همراه درد در گوش، تغییر صدا، اشکال در بلع، وجود خون در ترشحات، احساس وجود جسمی در گلو و کم شدن بی دلیل وزن است و بیشتر در نزد خانم ها و پس از ۴۰ سالگی دیده می شود.
علل:
ـ تحریک و صدمات تکراری
ـ خرخر کردن، تولید دمپراسیون در قسمت نرم گلو کرده باعث تورم و درد در روز می شود.
ـ سیگار، الکل و ریفلاکس معده (ترشحات معده تا گلو بیاید و تولید سوزش کند)
ـ حساسیت
ـ بیماری های سیستم دفاعی
عفونت:
ـ ویروس آمیگدالیت، منونوکلئوزانفکسیوز
ـ باکتری ها در بیشتر موارد (استرپتوکوک) یا قارچ ها (فارنژیت و لارنژیت بر اثر کاندیدا آلیبکان)
ـ اپی گلونیت
ـ باکتری ها
ـ سرطان
ـ ارثی
ـ جهش ژنتیک
ـ سیگار و الکل
چند راهنمایی
ـ از جیغ کشیدن و فشار به گلو آوردن خودداری کنید چون باعث تحریک گلو و گرفتگی صدا می شود.
ـ از صاف کردن سینه (کشیدن خلط از گلو) و تف کردن مداوم خودداری کنید چون گلو را تحریک می کند.
ـ از خوردن اغذیه های ادویه دار و جویدن آدامس های نعنایی و دارچینی خودداری کنید چون باعث تحریک گلو می شوند.
ـ از مسواک زدن زبان و گلو (لوزه ها) خودداری کنید چون نوعی صدمه زدن محسوب می شود.
ـ سیگار نکشید و در اماکن که دود سیگار هست نمانید، چون دود مستقیم و دود ثانویه باعث تحریک گلو می شود و می تواند تولید درد بکند.
برای کودکان
ـ خودتان اول درجه حرارت کودک را کنترل کنید و بعد با دم قاشق زبان را به پائین فشار داده با چراغ قوه گلو را کنترل کنید تا ببینید آیا تورم وجود دارد یا نه.
ـ مواظب باشید که آیا کودک انرژی و فعالیت هایش کم شده یا نه، اگر کودک فعال نباشد حتما چیزی پیش آمده.
ـ مواظب کم شدن مایع در بدن کودک باشید و به او مرتبا مایعات کافی بدهید.
ـ در حضور کودک کسی سیگار نکشد، دود ثانوی می تواند علت گلو درد در کودکان باشد.
ـ کودکان را عادت بدهید و مواظب باشید که برای محافظت سلامتی آنها در مقابل باکتری ها مرتباً دست هایشان را با صابون بشویند.
ـ مواظب باشید که بینی خود را پاک کنند، چون ترشحات بینی وارد گلو شده و آن را تحریک می کند.
ـ درد را آرام کنید، از قرص های تایلنول و استامینوفن استفاده کنید.
به بچه ها آسپرین ندهید چون ممکن است سندروم Reye تولید کند که یک بیماری سیستم عصبی خیلی خطرناک ویروسی است که روی کبد، کلیه ها و مغز اثر می گذارد.
ـ اگر وضع کودک بهتر نشد با پزشک خود تماس بگیرید چون ممکن است اپی گلوتیت داشته باشد.
برای بزرگسالان
ـ با کمک دم قاشق و چراغ قوه گلوی خود را نگاه کنید آیا متورم است و آیا روی لوزه ها و گلو لکه های سفید رنگ دیده می شود.
خودتان دنبال علت آن بگردید، آیا بر اثر ریفلاکس بوده که در این صورت می توان اسیدیته معده را کم کرد و از خوردن غذاهای پر ادویه، قهوه و الکل خودداری کرد.
قرص های ضد درد: استراحت و نوشیدن مایعات کمک خوبی است اولی برای آرام کردن درد و دومی و سومی برای بهتر کردن وضع عمومی بدن شما، مایعات باعث می شوند بدن کم آب نشود.
ـ بخور اوکالیپتوس: آب را بجوشانید و در آن برگ یا چند قطره روغن اوکالیپتوس بریزید و بخار آن را تنفس کنید. اوکالیپتوس درد و تحریک را کم می کند و می توانید آن را از داروخانه یا مغازه محصولات طبیعی تهیه کنید.
ـ قرقره کردن با آب و نمک: کمک می کند که خلط و ترشحات دیگر شسته شده و گلو را تمیز کند. برای تهیه آن آب را جوش آورده به اندازه کافی نمک بریزید این محلول ولرم آماده برای استفاده است. از دهان شوی ها استفاده نکنید چون الکل محرک است و در صورت فرو دادن آن ممکن است تولید مسمومیت بکند.
ـ فرش و موکت و گرد و خاک دارای الرژن هستند و گلو را تحریک می کنند.
ـ تنفس کامفر مجاری تنفسی را باز کرده آرامش تنفسی می دهد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
برای کودکان
ـ اگر درد شدیدتر شد و اگر بیشتر از ۴۸ ساعت طول کشید.
ـ هر چه کودک جوانتر است سریع تر به پزشک مراجعه کنید.
برای بزرگسالان
ـ اگر سیمپتوم همراه مشکلات دیگر مانند تب، بلع سخت، و اگر درد مانع بلعیدن بشود.
ـ اگر درد طولانی بود و بیش از چند هفته طول کشید.
ـ اگر درد مزمن است و سیگار می کشید.
برای کودکان پزشک شما کودک را معاینه کرده دستورات لازم را می دهد و اگر فکر کند کودک مبتلا به اپی گلوتیت شده دستور رادیوگرافی از گلو را می دهد.
برای بزرگسالان پزشک شما گوش و حلق و بینی را معاینه کرده سپس گردن شما را لمس کرده تا ببیند آیا گانگلیون دارید یا نه، اگر داشتید امکان عفونت با استرپتوکوک زیاد است و آزمایش کشت گلو لازم می شود. ممکن است آزمایشات دیگری لازم بشود و یا حتی شما را به نزد متخصص بفرستد و یا از شما بخواهد ۲۴ ساعت و یا ۴۸ ساعت بعد دوباره شما را معاینه کند.
درمان
درمان برای تسکین درد می تواند مکیدن یخ و یا نوشیدنی های سرد و داروهای ضد درد باشد. پزشک ممکن است داروهای بی حس کننده گلو و یا برای آلرژی داروی ضد حساسیت و یا کورتیزون تجویز کند.
عفونت
آنتی بیوتیک از راه دهان ممکن است تا ۱۰ روز طول بکشد، باید دانست محصولاتی که از شیر به دست می آیند مانع جذب بعضی از آنتی بیوتیک ها می شوند و در مدت استفاده از آنتی بیوتیک ها نباید از این محصولات استفاده کرد.
اگر به پنی سیلین حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید.
اپی گلوتیت اگر به سرعت معالجه نشود باعث مرگ می شود. وجود واکسن علیه بیماری مرگ و میر را پائین می آورد. آنتی بیوتیک از راه ورید به مدت ۷ – ۱۰ روز ممکن است لازم باشد. لوله مخصوصی در تراشه به مدت ۷ – ۱۰ روز بگذارند تا بیمار بتواند نفس بکشد.
سرطان
درمان آن بستگی به محل و اندازه و سن و حالت عمومی بیمار دارد و شامل شیمی درمانی، رادیوتراپی و یا رادیوتراپی و جراحی است.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی است.
ataansari@videotron.ca
