در ترکیب قراردادها و تفاهم نامه های امضاء شده کمتر می توان موردی را یافت که جنبه سرمایه گذاری و اشتغال آفرینی داشته باشد و به نظر می آید که معاملات بیشتر به قصد دوست یابی سیاسی، کسب کمیسیون های چرب و نرم، تبدیل پول های آزاد شده به کالاهای مصرفی وارداتی و فروش آنها در بازار دچار رکود شده داخلی تنظیم و طراحی شده و جای بسیار کمی درآنها برای سرمایه گذاری، اشتغال آفرینی و خروج از رکود مزمن وجود دارد.
رفتار شتاب زده شیخ حسن در پخش و پلا کردن دلارهای آزاد شده از لغو تحریم ها ـ حدود ۳۰ میلیارد دلار در همین سفر چند روزه -، به رفتار کودک خردسالی می ماند که ذوق زده اسکناس های نوی عیدی گرفته خود را نزد بقال سرگذر می برد تا در برابرشان قاقا لی لی بستاند. در همین چهارچوب نیز چشم پوشی دولت های سودجوی ایتالیا و فرانسه بر نقض گسترده حقوق بشر در ایران قابل درک است!
دیدار حسن روحانی از ایتالیا
این هفته، در پی آغاز دوره اجرای “برجام”، سفر شیخ حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه در صدر خبرها بود و همچنان هست.
سفر به ایتالیا، حاشیه های شرم آوری نیز داشت. به گزارش احمد رأفت در تارنمای “کیهان لندن” در ۵ بهمن: «در دیدار روحانی و ماتئو رنتزی [نخست وزیر ایتالیا]، که در یک محل تاریخی رم صورت گرفت، مجسمه های مرمرین در جعبه ها پنهان شدند تا مبادا هنری که مورد تحسین جهانیان است، به دلایل عقیدتی بر معاملات اقتصادی دو دولت تأثیر منفی بگذارد»!
۶ وزیر و بیش از ۱۰۰ بازرگان شیخ حسن روحانی را در سفر به ایتالیا همراهی می کردند. در روز نخست این دیدار، ۱۴ توافق نامه و قرارداد به ارزش بیش از ۱۷ میلیارد یورو به امضاء رسید که کمتر از یک چهارم آن را می توان در رده “جذب سرمایه گذاری خارجی” طبقه بندی کرد. شیخ حسن توافق های به دست آمده در ایتالیا و فرانسه را “نقشه راه” خواند و از سرمایه گذاران خارجی ـ حتی آمریکایی ـ برای سرمایه گذاری در کشور دعوت کرد.
اقدام کاسبکارانه و شرم آور دولت ایتالیا در پوشاندن مجسمه های هنری، با مخالفت ها و انتقادات زیادی روبرو شد. از جمله عباس شکری، نویسنده همکارم در شهروند در فیسبوک خود از دولت ایتالیا پرسید: «هرگاه شما به ایران سفر می کنید، مقامات ایرانی هم چادر از سر زنان و دختران ایرانی که به اجبار وادار به پوشیدن حجاب شده اند، برمی دارند؟»!
تارنمای “رادیو فردا” هم در ۶ بهمن نوشت: «پوشاندن مجسمه های باستانی برهنه در موزه کاپیتولن شهر رم در جریان نشست خبری حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، موجب انتقادهای گسترده ای از ماتئو رنتزی نخست وزیر ایتالیا شده است… رهبران مخالفان دولت رنتزی و تحلیل گران ایتالیایی روز سه شنبه ششم بهمن دولت این کشور را متهم کردند که برای خوشامد مهمانش زیاده روی کرده است». یک نماینده مجلس ایتالیا نیز گفت: «احترام قایل شدن برای دیگر فرهنگ ها نمی تواند و نباید به معنی نفی فرهنگ خودمان باشد… این احترام قایل شدن نیست، این پنهان کردن تفاوت ها و نوعی تسلیم شدن است».
با این همه، در جریان سفر شیخ حسن به ایتالیا، آشکارا نشان داده شد که کسب سود و منافع سوداگرانه بر حفظ ارزش های اخلاقی و فرهنگی چربیده است و دولت ایتالیا، مانند همتای فرانسوی خود، عزم جزم کرده تا چند سال دور ماندن اجباری از خوان گسترده حکومت آخوندی را با گرفتن لقمه هایی چرب و نرم جبران نماید. به گزارش تارنمای “یورونیوز”: «رییس جمهوری ایتالیا با اشاره به آغاز دور جدیدی از همکاری های پرشتاب با ایران در بخش های اقتصادی گفت: شرکت های مختلف صنعتی و تجاری ایتالیا بسیار مشتاق حضور و همکاری با ایران هستند. ما با سرمایه گذاری و حضور فعالانه به دنبال جبران عقب ماندگی ها و فرصت هایی هستیم که تحریم ها آنها را از ایتالیا گرفتند
در دیدار رئیس جمهوری اسلامی ایران از موزه در ایتالیا روی مجسمه های برهنه را پوشاندند
»!
در چنین فضای کاسبکارانه و دور از اخلاق، طبعا نمی توان انتظار داشت که توجه به نقض فاحش و گسترده حقوق بشر در حکومت آخوندی و از جمله بیش از دو هزار اعدام در دوران ریاست جمهوری شیخ حسن روحانی، جایگاهی داشته باشد و اعتراض به این امر از سطح کنشگران سیاسی و فراخوان به برگزاری تظاهرات یا نوشتن نامه سرگشاده فراتر رود. به گزارش تارنمای”اخبار روز”:«تعداد زیادی از هنرمندان، نویسندگان، استادان دانشگاه، کنشگران مدنی و سیاسی با انتشار فراخوانی اعلام کردند از تظاهرات اعتراضی در پاریس که روز یکشنبه ۲۴ ژانویه ۲۰۱۶، از ساعت ۱۵:۳۰ تا ۱۷:۳۰ در میدان شاتله برگزار می شود حمایت و در آن شرکت می کنند. این تظاهرات به مناسبت سفر روحانی به پاریس و در اعتراض به نقض حقوق بشر، سرکوب و اعدام در ایران صورت می گیرد».
در بخشی از این فراخوان آمده است: «سیاست نقض حقوق بشر، سرکوب و اعدام جمهوری اسلامی علیه مردم ایران، دیگر بار تشدید شده است. جمهوری اسلامی در پی توافق هسته ای با قدرت های بزرگ جهان، ابعاد سرکوب را، بنابر آخرین گزارش احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد، افزایش داده است».
فزون بر این تظاهرات اعتراضی، تارنمای “حقوق بشر درایران” نیز در تاریخ ۶ بهمن نوشت: «”فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر” و سازمان های عضو آن: “جامعه حقوق بشر” فرانسه، “جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران” و “کانون مدافعان حقوق بشر” نظر به دیدار حسن روحانی از پاریس نامه سرگشاده ای به فرانسوا اولاند نوشتند. در این نامه ضمن اعلام نگرانی شدید از وضعیت وخیم حقوق بشر در ایران، از رییس جمهوری فرانسه درخواست شده است که این مسایل مهم را در گفت و گوهای خود با رییس جمهوری روحانی و هرگونه تبادل نظر خود با دولت مردان ایران بگنجانند». در این نامه از جمله آمده است: «تمایل جامعه بین المللی به بی توجهی به وضعیت حقوق بشر در ایران با اعزام هیأت هایی از کشورهای مختلف به تهران یا استقبال از مسئولان ایرانی در پایتخت های خود حتی آشکارتر شده است. صحبت های زیادی درباره تجارت و برقراری دوباره ی روابط دوستانه انجام می شود، اما هیچ دولتی تاکنون موضوع مهم حقوق بشر را در گفتار رسمی خود درباره ایران با [دولت این کشور] عنوان نکرده است».
در هنگام نگارش این سطور، بعدازظهر چهارشنبه ۷ بهمن، شیخ حسن روحانی از ایتالیا راهی سفر به پاریس است و به نظر نمی آید که فرانسوا اولاند، رییس جمهوری فرانسه توجه چندانی به این نامه سرگشاده بکند و بخواهد در جذب دلارهای آزاد شده براثر لغو ـ یا تعلیق ـ تحریم ها از همتای ایتالیایی خود عقب بیفتد. مقامات حکومت آخوندی هفته گذشته اعلام کردند که قصد خرید ۱۱۴ فروند هواپیمای مسافری از شرکت “ایرباس” به ارزش بیش از ۱۰ میلیارد دلار را دارند. فرهاد پرورش مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران ایر هم در گفتگو با خبرگزاری “بلومبرگ” گفته که قرارداد خرید ۱۱۴ فروند هواپیما از ایرباس در این سفر به امضاء خواهد رسید. شرکت های فرانسوی بزرگ دیگری در صنایع خودروسازی، نفت و… نیز مشتاقانه چشم به خوان گسترده دلارهای آزاد شده از لغو تحریم ها دوخته اند و هر یک حریصانه تلاش می کنند که ازاین خوان لقمه چرب و نرم تری بردارند.
در چنین شرایطی، ابدا جای تعجب نیست که دولت های سوداگر و حریص اروپایی ارزش ها و اصول حقوق بشری، که مدعی دفاع از آنها هستند را نیز ماند مجسمه های هنری میکل آنژ بپوشانند تا از سهمشان از ده ها میلیارد دلار بادآورده کاسته نشود.
آیا پول پاشی های حاتم بخشانه شیخ حسن روحانی دست کم می تواند اثری مثبت و موثر بر وضعیت اسفناک معیشت و اشتغال مردم داشته باشد؟ بسیار بعید به نظر می رسد که بتوان به این پرسش پاسخ مثبت داد، زیرا در ترکیب قراردادها و تفاهم نامه های امضاء شده کمتر می توان موردی را یافت که جنبه سرمایه گذاری و اشتغال آفرینی داشته باشد و به نظر می آید که معاملات بیشتر به قصد دوست یابی سیاسی، کسب کمیسیون های چرب و نرم، تبدیل پول های آزاد شده به کالاهای مصرفی وارداتی و فروش آنها در بازار دچار رکود شده داخلی تنظیم و طراحی شده و جای بسیار کمی درآنها برای سرمایه گذاری، اشتغال آفرینی و خروج از رکود مزمن وجود دارد.
رفتار شتاب زده شیخ حسن در پخش و پلا کردن دلارهای آزاد شده از لغو تحریم ها ـ حدود ۳۰ میلیارد دلار در همین سفر چند روزه -، به رفتار کودک خردسالی می ماند که ذوق زده اسکناس های نوی عیدی گرفته خود را نزد بقال سرگذر می برد تا در برابرشان قاقا لی لی بستاند. در همین چهارچوب نیز چشم پوشی دولت های سودجوی ایتالیا و فرانسه بر نقض گسترده حقوق بشر در ایران قابل درک است!
* شهباز نخعی نویسنده در حوزه ی مسائل سیاسی، ساکن اروپا و از همکاران شهروند است.
Shahbaznakhai8@gmail.com
