از اینجا، از آنجا، از هر جا /۵۴
اخبار کتاب و تازه های نشر
* اومبرتو اکو خالق رمان “به نام گل سرخ” در سن ۸۴ سالگی درگذشت. او که بر اثر بیماری سرطان در کنار کتابخانه سی هزار جلدی اش برای همیشه با ما وداع کرد در تاریخ ادبیات ایتالیا و جهان جایگاه بلند و به یاد ماندنی دارد. اکو شخصیتی بود که شرف روشنفکری را به بهای قدرت و حضور در کابینه دولت معاوضه نکرد و هنگامی که برلوسکونی نخست وزیر پیشین ایتالیا به او پست وزارت علوم را پیشنهاد کرد، این تقاضا را رد کرد و برلوسکونی را هیتلر زمانه نامید
.
به نام گل سرخ رمانی پلیسی ـ جنایی است و بستر حوادث اش در کلیسایی در قرن سیزدهم میلادی (قرون وسطا) اتفاق می افتد. جدا از سیر جنایی داستان، گفتگوها، مناظره های علمی و استنادهایی که در بحث ها بین راهبان کلیسا رخ می دهد، علاوه بر غنای محتوایی اش به ما نشان می دهد که غرب پیشرفت کنونی اش را از تمدن های کهن وام گرفته است. خواندن این کتاب مفید را که دسترسی به آن از طریق دانلود به آسانی میسر است به علاقمندان توصیه می کنم.
*”بنفشه های سراشیب” رمان جدیدی از جواد مجابی پس از ۳۱ سال به بازار آمده است. این کتاب رمانی است که با زبان ساده و روان به نگارش در آمده و به موضوع عبور مردی از کویر می پردازد که در ارتباط با تاریخ گذشته ایران است. بنفشه های سراشیب در ۵۳۴ صفحه و شمارگان ۱۰۰۰ نسخه با قیمت ۲۷ هزار تومان توسط انتشارات به نگار منتشر شده است.
*”از مرز انزوا” مجموعه ۱۱۰ کارت پستالی است که صادق هدایت آنها را برای دیگران فرستاده است. این کتاب هم از لحاظ متن نوشته ها و هم از لحاظ تصویر و طرح کارت پستال ها مجموعه ای زیبا و ماندگار است که به همت جهانگیر هدایت (برادرزاده هدایت) از سوی انتشارات کتاب آبان و انتشارات دید در ۲۳۶ صفحه در قطع وزیری و به بهای ۳۵ هزار تومان و در شمارگان ۱۵۰۰ نسخه به بازار عرضه شده است.
*تاثیرگذاری نویسندگان و شاعران از یکدیگر یک مسئله معمول و عادی است که در ادبیات پارسی و جهانی اتفاق می افتد. این بار دکتر ایرج سام دلیری در کتابی با عنوان “تاثیر اندیشه های خیامی بر حافظ” به بررسی نشانه های تفکرات خیام در شعر حافظ پرداخته است. خیام که فیلسوف و اندیشمندی بنام است به مسائل “جبرگرایی”، “دم را غنیمت شمردن”، “باده باوری”، “استحاله در طبیعت”، “لذت” و “ناپایداری جهان” اعتقاد داشته که بسیاری از این مسائل به زمان پیش از اسلام و حتی به آئین زروانی باز می گردد. این مفاهیم که در رباعیات خیام آمده است اساس تفکرات او را تشکیل می دهد. این شش مطلب که معرف “ایرانیت” است در اشعار خیام یک جا جمع شده و حافظ از این تفکرات در غزلیات خود بهره های فراوانی برده است. کتاب مذکور با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و در ۲۲۵ صفحه و بهای ۱۵ هزار تومان از سوی نشر ناسنگ منتشر شده است.
*کتاب “رازهای زنان سرزمینم” نوشته زینب ناطق پور که به نقد تطبیقی دو رمان شهرنوش پارسی پور و رضا براهنی پرداخته است به ویترین کتاب فروشی ها آمد. مؤلف این کتاب تلاش کرده است تا دیدگاه های شهرنوش پارسی پور در رمان “طوبی و معنای شب” و رضا براهنی در رمان “رازهای سرزمین من” را در مورد زن پیش از انقلاب و زن پس از انقلاب مورد بررسی قرار دهد. در بخش بررسی رمان رازهای سرزمین من مولف اظهار کرده است این کتاب نماینده مسایل پنهان سران کشور ایران و افشای آن است. او همچنین مدعی است نوع داستان رئالیسم جادویی است و قسمتی از آن خواب گونه، رویایی و معجزه آسا است. کتاب “رازهای زنان سرزمینم” در شمارگان پانصد و به بهای ۱۴ هزار تومان در ۱۸۶ صفحه توسط نشر تیرگان به بازار عرضه شده است.
*علاقمندان به تهیه این کتاب ها می توانند به کتاب فروشی های پگاه و سرای بامداد در تورنتو مراجعه و آنها را سفارش دهند
مثلث فلاسفه: سقراط، افلاطون، ارسطو (۲)
افلاطون پس از مرگ سقراط آتن را ترک کرد و به سیر و سفر رفت. پس از برگشت مدرسه ای ایجاد کرد و بقیه عمر را به تدریس و نوشتن گذراند. او وزارت اسکندر را نپذیرفت، چون سیاست مداران دوران خود را آدم های با لیاقتی نمی دانست و از آنها به شدت انتقاد می کرد. ایام جوانی وی مقارن با جنگ های بین آتن و اسپارت بود. این جنگ ها آثار مخربی در جامعه یونان داشت و تغییر و تحولات زیادی به وجود آورد.
روش مذاکره و صحبت در آن زمان به صورت گفتگو و ارائه نظریات به شکل رساله نویسی بود که اکنون در غرب و در دانشگاه ها معمول شده است. این نحوه در یونان و در مدارس افلاطون و بویژه توسط ارسطو بنیاد نهاده شد. اصول آموزش در یونان قدیم معطوف به ایجاد مهارت رزمی و بالا بردن شجاعت بود. کلیه دروس از طریق سئوال و جواب های فلسفی آموزش داده می شد. ولی غرض و هدف اصلی آنها از آموزش و پرورش نهادینه کردن صفات اخلاقی بود که یونانی ها به آن “فضیلت انسانی” می گفتند و شجاعت هم جزو آنها بود. مهمترین شغل در نزد یونانی های آن زمان پزشکی، کشاورزی و فرماندهی (مدیریت) بود. افلاطون برای اداره کردن جامعه عقیده داشت:
“نسل آدمی، در واقع زمانی از رنج و تیره روزی نجات خواهد یافت که گروهی از فلاسفه راستین و ناب در صدر حکومت قرار گیرند یا اینکه، حکومت گران به طرز معجزه آسایی مبدل به فیلسوفان حقیقی شوند.”
برای به اجرا درآوردن این ایده، افلاطون به نوشتن کتاب جمهوری پرداخت و تئوری فلسفی آرمان شهر یا اتوپیا (UTOPIA) را برای سعادت بشر ارائه داد و پیشنهاد کرد پادشاهان هر کشوری باید فیلسوف باشند یا آن که پادشاهان و فرمانروایان به حد کافی و وافی به فلسفه بپردازند و قدرت سیاسی و عشق به دانش، همه در یک تن جمع شود و مردم از کارهای دلخواهشان منع شوند و از آنها تبعیت کنند تا دولت ها بر گرفتاری های جامعه فائق آیند. به عقیده افلاطون اگر چنین چیزی صورت نگیرد، دردسرهای بشر برطرف نخواهد شد.
تصور یک چنین حکومت گران و حکومتی در عالم خیال هم غیرممکن است. جامعه انسانی داشت با همه خوبی ها، بدی ها، کاستی ها، داشتن ها و نداشتن ها به توسعه و رشد خود ادامه می داد که افلاطون چنین نسخه ای را پیچید و همه حکومتگران، فیلسوف ها، اندیشمندان و مردم عادی را دچار سردرگمی کرد. از آن به بعد هر کسی که داعیه حکومت و سلطنت داشت سعی کرد چیزهایی از فلسفه یاد گیرد و به زبان آورد تا بتواند الفبای آرمان شهر را پیاده کند و از طرف دیگر هر چه آدم فیلسوف یا فیلسوف نما بود به این فکر افتاد که او شایسته حکومت کردن است و باید حکومت رانان را کنار بزند و زمام امور را به دست گیرد. به عبارت دیگر یک سردرگمی و پریشانی تمام تاروپود جوامع بشری را فرا گرفت.
قرن ها بعد هم که مارکسیست ها با علم کردن سوسیالیزم عملی و سرمایه داران با پیش کشیدن سیستم کاپیتالیسم به فکر نجات بشر افتادند، شعار استفاده از این اندیشه های افلاطون را با کمک گرفتن از افکار فلاسفه بعدی در ذهن خود پروراندند. در سیستم سرمایه داری آمریکا حتی تعدادی مراکز بر پا شد که در آنها از تئوری آرمان شهر استفاده شده بود و خدمات جامعه از مهد کودک گرفته تا مدرسه و کتابخانه همه مجانی بود.
با توجه به این که افلاطون معتقد به تولد و تناسل درون گروهی بود و می گفت روابط جنسی باید بین با استعدادترین افراد دو جنس صورت بگیرد و به دقت تحت نظم و نظارت اشتراکی باشد و هیچ گونه ازدواج دائم میان دو نفر جایز نیست، این اواخر هیپی ها هم در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی در قرن بیستم با استفاده از این ایده، به زندگی همگانی و اشتراکی رو آوردند و می خواستند با ارائه و توسعه زندگی اشتراکی، جامعه ی مدرنی به سبک ایده افلاطون ایجاد کنند.
این تفکر خیالی افلاطون قرن ها بعد به دست مسلمان ها و عرب ها افتاد و تحت عنوان “مدینه فاضله” بعضی از افراد به نگارش آثار و ارائه تفکرات ایده آلی پرداختند. فارابی برای آن اصولی را تدوین کرد، ابن سینا، خواجه نصیر طوسی و ملاصدرا به آن ابعاد مادی، معنوی و متافیزیکی دادند و حتی این اواخر یک شاعر مفلس در زمان ما گفت:
“خدا روستا را، بشر شهر و شاعران آرمان شهر را آفریده اند.”
خلاصه مطلب، از زمان افلاطون به این طرف همه دنبال مدینه فاضله یا ناکجاآباد خیالی افتادند و هنوز کسی به دروازه آن هم با این همه فلسفه، حرف، حدیث، دموکراسی، تمدن و تکنولوژی نرسیده و از آن یک “کمدی اجتماعی” ساخته شده و انسان های عادی جامعه با همان امکانات و ابزارهای ممکن در دسترس، به زندگی خود ادامه داده اند.
خود افلاطون هم وقتی که دید آرمان شهر ابداعی او خواب و خیالی بیش نیست در اواخر عمر خود از حکومت فیلسوف ها ناامید شد و کتابی با نام “قوانین” نوشت و به جای حکومت شاهِ فیلسوف خواستار حکومت قانون شد و تا زمان مرگ باز امیدی به این نوع حکومت نیز نداشت. اکنون که دو هزار و چهار صد سال از این حرف ها گذشته است اگر حکومت رانان جهان بر اساس قانونی که خودشان در هر کشوری وضع کرده اند عمل کنند، باید کلاهمان را بالا بیندازیم و از خیر فیلسوف، اندیشمند و معمار مدینه فاضله بگذریم.
ادامه دارد
عجب دنیایی است
یکی از عجایب روزگار که من دیدم آن است که حسن سهل (برادر فضل) را که وزیر مأمون بود در بغداد دیدم که همه رخت و قماش او در زنبیلی کرده بودند و می بردند. تفحص کردم پیراهنی بود و زیر جامه ای و جفتی موزه و یک اسطرلاب. و همو را دیدم بعد از مدتی که وزیر شده بود، هزار شتر در زیر بنه او می رفت و هنوز تمام نبود. و همچنین فضل سهل برادر او را دیدم، که هزار شتر در زیر رخت او می رفت و باز دیدم که همه قماشات او را در زنبیلی از خانه به خانه ای بیرون می بردند. این حکایت آگاهاننده ای است اصحاب دولت و ارباب محنت را، که نه دولت را ثباتی است و نه محنت را دوامی.
“امثال و حکم ـ دهخدا”
امامزاده ساختگی
چنانکه در اختراع و ابداع مزارها عادت رفته است، شیادی چند پنهانی لوحی مزور (تقلبی) که نام فرزندی از پیشوایان دین بر آن ثبت بود در خاک کردند. و با رویاهای دروغین خود ساده لوحان را به کاوش زمین نو و برآوردن لوح برانگیختند. لوح بر آمد، دعوی ثابت، و تولیت خدمت مزار بدیشان مسلم، و جداول صدقات و نذور از هر سو بدان صوب روان شد. تا روزی یکی از شرکاء جعل از دستیار خویش مالی بدزدید. صاحب مال به حدس و قیاس سارق را شناخته در مطالبت ابرام کرد و او هر بار با سوگند غلیظ به همان بقعه شریف منیف (مقدس) بر انکار می افزود. عاقبت مرد از بی شرمی و وقاحت همکار به حیرت مانده بی اختیار در میان مردم برخلاف مصلحت خویش فریاد برآورد: ای بی شرم آخر نه این که این امامزاده ساختگی را با هم ساختیم.
“امثال و حکم ـ دهخدا”
چند شعر و چند نکته
اندرین دیر سپنجی پیشه کن این چهار چیز
تا بماند رخت قدرت در جهان کهنه، نو
تا نخواهندت مخواه و تا نبخشندت مگیر
تا نپرسندت مگوی و تا نخوانندت مرو (شوریده شیرازی)
به دوران دو کس را اگر دیدمی
به دور سر هر دو گردیدمی
یکی آن که گوید بد من به من
دگر آنکه پرسد بد خویشتن (اسیری اصفهانی)
بر آن تخت زرین که جم می نشست
شنیدم چو برخاست، این نقش بست
چو باید از این تخت برخاستن
نیرزد نشستن به برخاستن (اسیری اصفهانی)
مرد آزاده به گیتی نکند میل دو چیز
تا همه عمر، وجودش به سلامت باشد
زن نخواهد اگرش دختر قیصر بدهند
وام نستاند اگر وعده قیامت باشد (ابن یمین)
.
تفکر هفته
این هفته سعی کنید به سلامتی خود فکر کنید که بزرگترین مسئله زندگی است. یکی از دلایلی که موجب مرگ و میر فراوان انسان ها می شود، بیماری های قلب و عروق است که ریشه در مسائل ارثی و ژنتیکی و روش زندگی و تغذیه دارد. اگر دکتر خانوادگی شما توجه به این دو ریشه بیماری ندارد، خودتان به آنها توجه داشته باشید. همواره ریشه و اصل یک ناراحتی را پیدا کنید. از لحاظ ژنتیکی به سوابق بیماری افراد خانواده خود توجه بسیاری داشته باشید، اگر فرد یا افرادی در خانواده تان به یک بیماری مثلا قلب و عروق گرفتارند، شما به رعایت دستورات پزشکی با دقت و ممارست بیش از حد معمول بپردازید.
روش زندگی یعنی مثبت فکر کردن و برنامه ریزی کردن بدون حرص و طمع زندگی را سپری نمودن. در هر زمان و در هر مکان عاشقانه با خودتان خلوت کنید. به طبیعت روی آورید که مادر بشریت است. سعی کنید از غذاهای ارگانیک و طبیعی استفاده کنید و سبزی و میوه را جایگزین سایر مواد دیگر کنید. رعایت اصول بهداشتی و پزشکی مشکل نیست، سعی کنید خودتان، خودتان را کنترل کنید و فعالیت های بدنی را سر لوحه کارتان قرار دهید. سلامت و شاداب باشید.
