این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
آبله مرغان یک بیماری بسیار مسری است که بر اثر ویروس VZV توسط تماس مستقیم با بثورات پوستی یک شخص بیمار و یا توسط دستگاه تنفس سرایت می کند و در کشورهای گرمسیر معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار باعث تولید اپیدمی می شود.
پریود مسری بودن از ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از به وجود آمدن قرمزی های روی پوست است و تقریباً یک هفته طول می کشد تا موقعی که بثورات خشک شده و تولید دلمه خشک بکند. به علت مسری بودن گاهی باید کودک را مدتی در خانه نگه داشت.
به طور کلی کسانی که در کودکی آبله مرغان گرفته اند بدنشان آنتی کور ساخته که او را تا آخر عمر از دوباره بیمار شدن حفظ می کند ولی این ویروس کاملاً در بدن از بین نمی رود و خود را در اعصاب پنهان می کند و به حالت خواب در می آید و در داخل اعصاب، سیستم دفاعی دسترسی به آنها ندارد ولی در بعضی شرایط ممکن است فعال شده در طول درازای عصب حرکت کرده تولید زونا بکند.
مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید
در بیشتر موارد آبله مرغان یک بیماری خوش خیم است. مشکلی که بیش از همه دیده می شود عفونی شدن بثورات پوستی بر اثر باکتری هاست که بر اثر خاراندن پوست توسط کودک پیش می آید که معمولاً بی خطر است مگر در بعضی مواقع نادر که عفونت پوستی بر اثر یک باکتری از خانواده استرپتوکوک باشد. نوزادان، زنان باردار و افرادی که دارای سیستم دفاعی ضعیف هستند اگر دچار آبله مرغان شوند دچار مشکلات سلامتی شدیدتری می شوند مانند سینه پهلو و در نزد بانوان باردار اگر در چهار ماه اول بارداری دچار آبله مرغان بشوند در یک تا دو درصد موارد ممکن است جنین ناقص الخلقه به دنیا بیاید.
سیمپتوم های آبله مرغان
سیمپتوم ها معمولاً ۱۴ تا ۱۶ روز پس از تماس با ویروس و آلوده شدن دیده می شوند. در ۵ ـ ۶ روز اول و علائم عبارتند از:
ـ تب خفیف
ـ به وجود آمدن جوش های قرمز رنگ که شبیه محل نیش حشرات است که گاهی در تمام بدن حتی در مخاط دیده می شوند.
ـ جوش ها تبدیل به بثورات گرد پر از مایع بی رنگ می شوند.
ـ خارش
در عرض چند روز بثورات به ترتیب به وجود آمدنشان خشک می شوند و تولید دلمه خشک می کنند در این موقع دیگر مسری نیستند.
پیشگیری
مدت های طولانی آبله مرغان بیماری ای بود که همه دچار می شدند و مردم مایل بودند که بچه ها در سنین پائین تر دچار شوند که خطرش کمتر باشد. از سال ۱۹۹۸ کانادایی ها می توانند واکسن آبله مرغان دریافت کنند.
در استان کبک از سال ۲۰۰۶ واکسن آبله مرغان جزو واکسن هایی است که کودکان باید دریافت کنند و معمولاً در دوازده ماهگی، نوجوانان و بزرگسالانی که آبله مرغان نگرفته اند هم می توانند واکسینه بشوند ولی کنتراندیکاسیون هایی وجود دارد. هنوز پزشکان عقیده ندارند که واکسن باید یک بار دیگر تکرار شود.
طبق مطالعات علمی آمریکایی واکسن حداقل تا ۱۵ سال شخص را در مقابل بیماری حفظ می کند. در کشور ژاپن که اولین واکسن ضد آبله مرغان ساخته شده مطالعات نشان داده که این محافظت تا ۲۵ سال پس از واکسیناسیون ادامه داشته. میزان محافظت واکسن از ویروس آبله مرغان بین ۷۰ تا ۹۰ درصد است ولی اگر حتی شخص صددرصد هم محافظت نشود واکسن حداقل شدت سیمپتوم ها را بسیار کمتر می کند.
در کانادا یک واکسن مخلوط هم وجود دارد به نام PRO – var که از ۴ بیماری عفونی آبله مرغان، سرخک، سرخجه و اوریون محافظت می کند.
راهنمایی
برای پیشگیری از شدید شدن بیماری و مشکلاتی که ایجاد می کند:
ـ کودکان را تشویق کنید که جوش ها را نخارانند.
ـ ناخن های کودک را بگیرید و دست هایش را مرتباً بشویید تا اگر خودش را خاراند از یک عفونت دیگر پوستی جلوگیری شود.
ـ افرادی که بیشتر در خطر دچار شدن به مشکلات بعدی بیماری هستند مانند بانوان باردار که هیچوقت واکسینه نشده اند یا دچار بیماری نشده اند و اشخاصی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف است باید سعی کنند که هیچ گونه تماس فیزیکی با کودکان بیمار و افرادی که دچار زونا هستند (در مرحله حمله بیماری فقط) نداشته باشند، زیرا این افراد هم می توانند ویروس آبله مرغان را سرایت دهند. هرگونه تماس با یک فرد بیمار باعث سرایت بیماری است.
درمان های دارویی آبله مرغان
ـ در کودکان کمتر از ۱۲ سال بیماری معمولاً خوش خیم است و در حدود ۱۲ روز طول می کشد. باید به کودک اجازه داد که زیاد بخوابد و مواظب بود که با خاراندن باعث عفونت پوستی نشود و اگر شد باید با آنتی بیوتیک درمان شود.
ـ برای پائین آوردن تب از پاراستامول استفاده شود نه از آسپرین.
ـ برای آرامش از خارش از حمام آب ولرم و پس از آن مالیدن کالامین استفاده شود. در بعضی مواقع پزشک ممکن است آنتی هیستامین تجویز کند. کمپرس آب سرد بر روی بثورات هم می تواند به آرامش خارش کمک کند.
ـ اگر تب کودک بالاست و یا حال عمومی کودک خوب نیست حتماً به پزشک مراجعه شود.
ـ برای نوزادان و کودکانی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف شده معمولاً پزشک یک داروی ضد ویروس تجویز می کند.
برای بزرگسالان و نوجوانان بالای ۱۲ سال سیمپتوم ها می توانند شدیدتر باشند مخصوصاً تب. برای آرامش بیماری و سرعت بهبودی ممکن است پزشک لازم بداند از آنتی ویرال ها استفاده شود. هر چه این داروها سریع تر مصرف شوند قدرت درمانی شان بیشتر است و باید در ۲۴ ساعت پس از به وجود آمدن وزیکول ها استفاده شوند.
چه کسانی در خطرند
در هر سنی ممکن است که شخص مبتلا شود ولی ۹۰ درصد بیماران را کودکان کمتر از دو سال تشکیل می دهند.
برای بعضی از افراد آبله مرغان بیشتر تولید مشکلات سلامتی می کند. آنهایی که در تماس با یک بیمار آبله مرغان یا تماس مستقیم با زخم های تولید شده توسط آبله مرغان یا زونا بوده اند و ویروس را دریافت کرده اند می توانند از داروهای ضد ویروس و یا تزریق آنتی کور علیه ویروس آبله مرغان ـ زونا استفاده کنند که به سرعت علیه این بیماری عفونی (اگر آلودگی به ویروس وجود داشته باشد) موثر است.
ـ کسانی که سیستم دفاعی بدنشان ضعیف است اگر سابقه ابتلا به آبله مرغان را نداشته اند، جزو افراد در خطر هستند. ـ بانوان باردار که سابقه تماس با ویروس را نداشته اند و حالا در معرض ویروس قرار گرفته اند. ـ بعضی از نوزادان نارس و نوزادانی که مادر آنها در طی ۵ روز قبل تولد و ۲ روز پس از آن دچار بیماری آبله مرغان شده هم در خطرند.
چند نکته درباره آبله مرغان
مدت های طولانی مردم فکر می کردند که دچار شدن به آبله مرغان از ضروریات دوران کودکی است ولی با تولید واکسن موثر و داروهای ضد ویروس برای نوجوانان و بزرگسالان دیگر این طور نیست.
اگر کودکی با این که واکسینه شده آبله مرغان گرفت بیماری بسیار خفیف خواهد بود. به هرحال اگر تب بیشتر از ۴ روز ادامه داشت حتماً باید به پزشک مراجعه شود، زیرا کودک ممکن است به غیر از آبله مرغان به یک بیماری عفونی باکتریایی دیگر هم مبتلا شده باشد.
مسئله مهم دیگر این است که آنچه که تا به حال تصور می شد بعضی از کودکان امکان دارد که بیشتر از یک بار به آبله مرغان دچار شوند و موضوع قابل توجه اینجاست که والدین این کودکان نیز بیشتر از یکبار آبله مرغان گرفته اند.
طب مکمل
جو: کمیسیون E (کمیسیونی که در آلمان مطالعات علمی بر روی طب مکمل انجام داده) موثر بودن جو را برای آرامش خارش پوست به رسمیت می شناسد که به صورت استفاده خارجی بشکل آرد جو در حمام می باشد.
۲ فنجان آرد جو را در یک کیسه پارچه ای ریخته در یک لیتر آب به مدت چند دقیقه می جوشانیم، کیسه را فشار داده محلول خارج شده را داخل آب وان حمام ریخته حمام می کنیم. از خمیر داخل کیسه برای ماساژ در نقاط خارش دار استفاده می کنیم. همین طور می شود جوی کوبیده شده یا آرد جو را مستقیما در آب حمام ریخت. در استان کبک آماده آن را مستقیماً می توان از داروخانه خرید.
طب چینی: معجون Yin Qiao san که برای مبارزه با بیماری های عفونی کودکان تهیه شده و در مراحل اولیه بیماری های عفونی به کار می رود برای درمان آبله مرغان مفید است.
داروهای خانگی برای رفع خارش
ـ اضافه کردن یک فنجان جوش شیرین در آب حمام
ـ مالیدن ژل صبر زرد (Aloes)روی محل خارش
ـ از گیاه بومادران برای رفع خارش استفاده می شود.
