امروز، منطقه خاورمیانه در آستانه سه تحول عمده قرار گرفته است:
– آمریکا از اشغال عراق تا به حال برای اولین بار دو ناو هواپیما بر را تواما به دریای مدیترانه فرستاد.
– نیروهای ویژه آمریکا، انگلستان و فرانسه همزمان آغاز به عملیات نظامی در سوریه کردند.
– وزرای دفاع روسیه، ایران و سوریه نخستین بار یک اجلاس سه گانه در تهران تشکیل دادند.
تابلوی فوق نشانگر شکل گیری یک صف بندی نظامی در سوریه است که در یک طرف آن نیروهای آتلانتیک شامل آمریکا، انگلستان و فرانسه، و در طرف دیگر نیروها و کشورهای منطقه، روسیه، ایران، سوریه، عراق و لبنان قرار دارند.
هدف استراتژیک آمریکا در منطقه:
هدف استراتژیک آمریکا در منطقه تاسیس کریدوری از خلیج فارس تا دریای مدیترانه است که از طریق ایران، عراق، ترکیه و سوریه گذشته و قرار است نقش یک اسرائیل دوم را ایفا کند. تهاجم ائتلاف غرب و همدستان و مقاطعه کاران منطقه ای آن علیه سوریه در واقع مرحله دوم از این استراتژی محسوب می شود. مرحله اول، با تاسیس حکومت بارزانی با اشغال عراق در سال ۱۹۹۳ تحقق یافت. امروز، حمله به “منبج” Manbij (۳۰ کیلومتری غرب رودخانه فرات و بزرگترین بخش استان حلب) با این هدف انجام می پذیرد. هدف اتصال دو به اصطلاح کانتون PYD (حزب اتحاد دموکراتیک ـ شاخه PKK در سوریه) در شرق رودخانه فرات و یک کانتون در غرب رودخانه فرات در شمال سوریه است، که راه دریای مدیترانه را هموار خواهد کرد. آمریکا در هر کانتونی که برپا می شود یک پایگاه نظامی جدید، تاسیس می کند! (۱)
صف بندی نظامی منطقه که سوریه در محور آن قرار دارد، وارد مرحله جدیدی شده و مبارزه در حال شدت گرفتن است. نیروهای آتلانتیک برای تاسیس کریدور فوق در شمال سوریه دست به حمله زده اند، و نیروهای منطقه نیز آماده می شوند تا به این حمله از شمال
سوریه پاسخ گویند.
به دنبال بازدید سری فرمانده ستاد ارتش آمریکا، ژنرال “جوزف ووتل” Joseph Votel از نیروهای ویژه ارتش آمریکا، نیروهای نظامی خصوصی (مزدور) وPYD در شمال سوریه، (۲۱ مه ۲۰۱۶) این نیروها به سمت “رقه” Al-Raqqah و “منبج” حرکت، و این شهر را به تصرف درآوردند. در محاصره شهر منبج، نیروهای ویژه انگلیس و فرانسه نیز شرکت کردند.
“مونظیر ابو سلل” Munzir Ebu Sellel رئیس مجلس محلی منبج در مصاحبه ای که با روزنامه “یئنی شفق” Yeni Şafak ترکیه کرده، اظهار داشته است: “PYD که قبلا نام “عین العرب” را به کوبانی و “تل ابیاد” را به “گیرسبی” تغییر داده بود، این بار حتی قبل از تصرف منبج توسط نیروهای مشترک و ائتلافی غرب نام منبج را به “مابوک” تغییر داد، در حالی که %۹۳ اهالی شهر منبج را اعراب تشکیل داده و اقلیتی از ترکمان ها نیز در این شهر زندگی می کنند”.
او اضافه کرد:”حوادث تل ابیاد تکرار خواهد شد و خانه های مردم مصادره و منطقه به به اصطلاح پروژه کردستان داخل خواهد شد، و اعراب مجبور به کوچ خواهند گردید. هم چنان که در “حسکه” و تل ابیاد شدند، و به این مناطق کردها کوچ داده خواهند شد. هم اکنون ۱۵۰ هزار نفر در اینجا زندگی می کنند، ولی بیش از ۷۰ هزار نفر ساکنان آن قبلا شهر را ترک کرده اند. جالب است که داعش در ۳ روز اخیر، بدون جنگ، از ۴۶ دهکده عقب نشینی کرده است.”
مونظیر ابو سلل اضافه می کند، “اگر PYD را بدن فرض کنیم، می توانیم بگوئیم که پاهای آن در سوریه سازمان ترور داعش است. بازی از ابتدا روشن بود داعش تخلیه می کند و PYD ( بخوانید نیروهای ویژه آمریکا) جایش را پر می کند”!(۲)
“محمد احمد”، سخنگوی “جبهه شام” که از گروه های مهم مخالف سوریه است می گوید: PYD که تا یک سال و نیم قبل گروه کوچکی بیش نبود، بعد از حمله داعش به عین العرب (کوبانی) با دست آمریکا به یک نیروی منظم تبدیل شد. هدف آمریکا تاسیس دولتی دست نشانده است، تا بتواند خط مرزی جنوب ترکیه را کنترل کند. جالب است که تمامی حرکات داعش هموار کردن مسیر آمریکاست. این مسیر توسط آمریکا در اختیار PYD قرار خواهد گرفت”.
نتایج اجلاس وزرای دفاع روسیه، ایران، سوریه
از راست وزرای دفاع سوریه، ایران، روسیه در نشست سه جانبه در تهران
– وزرای دفاع سه کشور روی “عملیات متداوم” به توافق رسیدند. وزیر دفاع ایران “حسین دهقان” این توافق را به شکل زیر بیان کرد: “در مورد حمله با هدف نابودی گروه های ترور مصمم هستیم”.
– با حرکت از این واقعیت که در روند آتش بس بین نیروهای سوریه و مخالفان آن، آمریکا با تسلیح گروه هایی که از آنها به نام “مخالفان میانه رو” نام می برد، عملا شرایط آتش بس را زیر پا گذاشت. از این رو، سه کشور، مبارزه علیه گروه های به اصطلاح ترور میانه رو را نیز در دستور کار خود قرار دادند. این مبارزه با یک زمان بندی مشخص شده و در شمال سوریه اجرا خواهد شد.
– همزمان با عملیات نظامی علیه گروه های ترور، فشار سیاسی ـ دیپلماتیک بویژه علیه کشورهایی که از ترور حمایت می کنند اعمال خواهد شد. روسیه این مهم را به عهده گرفته و از طریق آمریکا به ترکیه و عربستان، پیام “کمک به گروه های ترور را خاتمه دهید” فرستاده خواهد شد.
اجلاس کشورهای منطقه در تهران نشانگر عزم کشورهای منطقه در مقابل طرح های آمریکا در منطقه است. بدین معنی که، روسیه، ایران و سوریه علیه ترور (چماق آمریکا برای به تسلیم واداشتن کشورهای منطقه در مقابل اراده و هدف های دراز مدت آن) مستقیما و با شدت مقابله خواهند کرد. (۳)
لازم به یادآوری است، در صف بندی نظامی فوق، روسیه، ایران، سوریه، عراق و لبنان مرکز فرماندهی مشترکی را در بغداد تشکیل داده اند.
برنامه و موضع گیری اردوغان و حکومت AKP
هم چنان که دیده می شود، نیروهای منطقه ای با توافق هایی که بین خود به آن رسیده اند به نقش ترکیه در این صف بندی نیز اشاره می کنند.
اردوغان در مراسم تشیع جنازه “محمدعلی کلی” در آمریکا، به دشمنی با سوریه ادامه داد که به معنی ادامه موضع گیری اش در صف بندی فوق است، او گفت: “کسانی که به اسد کمک می کنند، شریک جرم قتل عام او هستند”.
یادآوری این موضوع ضروری است که در گذشته، اردوغان با اعلام اینکه، “دریای سیاه دریای روسیه است” و “مرز ترکیه مرز ناتوست” نیروی دریایی ناتو را به دریای سیاه و ناتو را مستقیما به مرزهای ترکیه و سوریه دعوت کرده بود.
چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در اجلاس مشورتی سیاسی – نظامی در ورشو پایتخت لهستان که با شرکت لهستان، رومانی و ترکیه تشکیل شد، در گردهمایی مطبوعاتی مشترک اظهار داشت: “سیستم موشک های بالیستیک ناتو در ترکیه باید توسعه یابد”!
مشکل حساس منطقه: موضع گیری ترکیه
تظاهرات علیه ترکیه در اعتراض به سرنگون ساختن هواپیمای روسی
ترکیه با ماندن در جبهه آتلانتیک قادر به جلوگیری از پروژه کردستان بزرگ آمریکا که خود ترکیه را نیز هدف قرار داده است، نیست. هم چنان که، ترکیه، بدون همکاری با کشورهای منطقه، که با خطر مشابهی از طرف آمریکا رو در رو هستند، قادر به جلوگیری از تحقق کریدور اسرائیل دوم نیز نمی باشد. موضع گیری ترکیه درکنار جبهه غرب و آمریکا و علیه همسایگان زمینی ترکیه، ایران، عراق، سوریه، و همسایه دریایی آن روسیه، نه تنها ترکیه را مدام با مسئله PKK روبرو می کند، بلکه در عین حال امکان تحقق قدم به قدم استراتژی آمریکا را نیز امکان پذیر می سازد. چنانکه، آمریکا برای مجبور کردن ترکیه به قبول حکومت بارزانی، از PKK هم به عنوان هویج و هم به عنوان چماق استفاده کرد، یعنی ترکیه را علیه PKK متفق بارزانی کرد!
کریدور شمال سوریه (اسرائیل دوم) امنیت ملی ترکیه را به طور جدی به خطر انداخته است. منافع ملی ترکیه به شکل عینی و روشن اتحاد و همکاری با نیروهای منطقه ای را ایجاب می کند، ولی حکومت به لحاظ برنامه و موضع گیری خود، حداقل تاکنون، در کنار نیروهای آتلانتیک بوده است.
ترکیه باید که از این دور و تسلسل خارج شود. سوال این جاست که با حکومت موجود در ترکیه، آیا امکان خروج ترکیه از این دور و تسلسل وجود دارد؟
وزیر خارجه ترکیه “مولود چاووش اوغلو” بعد از این همه تحولات در مرزهای جنوبی ترکیه می گوید:”آمریکا به ما قول داده است که بعد از پایان عملیات در غرب رودخانه فرات، هیچ فردی از YPG (“واحد های دفاع از مردم” PYD در سوریه) نخواهد ماند”! (Hürriyet، ۷ ژوئن ۲۰۱۶)
محمد بدری گولتکین، مفسر ترک در این رابطه نوشت: “خب، مادام که آمریکا بعد از عملیات، PKK را عقب خواهد کشید، در آن صورت مناطقی را که از داعش پس می گیرد به کی خواهد داد و یا به وسیله چه کسی حفظ خواهد کرد؟ حکومتAKP مشغول تماشای خالی شدن زیر پایش توسط “متفق بزرگ” اش است”.
“آمریکا با هرعمل خود، و با هر قدم خود، به چشمانی که نمی خواهند ببینند، و گوش هایی که نمی خواهند بشنوند، اعلام می کند که قصد تجزیه ترکیه را دارد”.
“اگر با کشوری مثل آمریکا رودررو شده اید، نمی توانید با همسایگان خود در کشمکش باشید. این مسئله تا این حد ساده است”.
محمد بدری گولتکین به قدم هایی که حکومت ترکیه باید بر دارد، اشاره می کند.
قدم های عاجلی که ترکیه باید بردارد:
۱- پایگاه هوایی “اینجیرلیک” بلافاصله باید بر روی هواپیماهای خارجی بسته شود.
۲- ترکیه بلافاصله باید روابط خود با روسیه، ایران، سوریه، عراق و لبنان را اصلاح کرده و وارد اتحادیه دفاعی منطقه ای گردد.
۳- مهم ترین قدم همکاری نزدیک با دولت سوریه است. همکاری ارتش ترکیه با ارتش سوریه، در مدت زمان بسیار کوتاهی می تواند به فعالیت ها و عملیات تحت حمایت غرب داعش – PKK پایان داده و خط جرابلس – عزاز Jarabulus – Azez را پاکسازی و امکان حاکمیت دوباره ارتش سوریه بر سرزمین خود و تامین امنیت منطقه را امکان پذیر سازد. (Aydınlık 13 ژوئن ۲۰۱۶ )
چرخش در سیاست خارجی ترکیه؟
نشانه های بسیاری وجود دارد که حاکی از تغییر تدریجی سیاست خارجی ترکیه در رابطه با کشورهای منطقه است. استعفای داووداوغلو، آغاز گفتگوی های پنهانی حکومت ترکیه با سوریه و مصر (از ژانویه ۲۰۱۶)، اظهارات اخیر وزیر خارجه ترکیه در رابطه با تمایل به برقراری دوباره روابط دوستانه با مصر، نامه اردوغان به ولادیمیر پوتین و معذرت خواهی از حادثه سرنگونی هواپیمای جنگی روسیه، و پاسخ پوتین به نامه اردوغان، و دعوت از وزیر خارجه ترکیه به کنفرانس “سوچی” در روسیه، آغاز تدریجی برچیدن تحریم ها علیه ترکیه و آغاز قریب الوقوع سفر هواپیماهای توریستی روسیه به ترکیه، از جمله نشانه هایی از تغییر سیاست خارجی ترکیه محسوب می شود.
ولی آنچه که بیشتر از همه تغییر سیاست خارجی ترکیه را جدی تر می نمایاند، عکس العمل روسیه، ایران، سوریه و تحلیلگران جدی ترکیه به حادثه بمب گذاری و کشتار در فرودگاه استامبول است. مخرج مشترک عکس العمل های فوق نشان می دهد که آمریکا به عنوان “دوست” و “متفق بزرگ” ترکیه از همکاری ترکیه با روسیه و ایران و سوریه و نیز از سرکوب PKK بسیار خشمگین است و به هر وسیله ای می خواهد مانع همکاری کشورهای منطقه شود. خلاصه ای از عکس العمل رسمی کشورهای منطقه و ناظرین سیاست خارجی ترکیه می تواند سرنخی در جدی بودن و یا نبودن تغییر سیاست خارجی ترکیه به دست دهد.
“کونستانتین کوساچف” رئیس کمیته بین المللی شورای فدراسیون روسیه:”حمله به فرودگاه استامبول، علیه تلاش های ترکیه برای عادی کردن روابط خود با روسیه انجام شد”.
“به ترکیه هشدار می دهند که به جبهه ای که تحت رهبری روسیه علیه ترور تشکیل شده است ملحق نشود”.
“حسین شیخ الاسلام” مشاور رئیس مجلس ایران لاریجانی در روابط خارجی: “آمریکا، اسرائیل و متفقین آنها که نمی خواهند ترکیه به طرف کشورهای منطقه سمت گیری کند، عامل اصلی در پشت این حمله هستند”.
“سمت گیری ترکیه به طرف روسیه، ایران و سوریه، جبهه صهیونیسم را نگران کرد”.
” آشکار است که حمله استامبول با همکاری داعش و صهیونیسم انجام شده است”.
“بسام ابوعبدالله” رئیس تحقیقات استراتژیک دمشق: آنهایی که با نزدیکی ترکیه – روسیه مخالف اند می توانند با این حمله، پیامی فرستاده باشند”.
خبرنگار: کدام کشور مخالف این نزدیکی است؟ بسام ابوعبدالله: آمریکا و داعش
بلنت اسین اوغلو: “حضور آمریکا در یک کشور دیگر در اصل به معنای ترور است”. “آمریکا در حال اعمال “دیپلماسی ترور” {علیه ترکیه} است”.
دوغو پرینچک: “دیگر به عنوان یک ملت باید بدانیم: ترکیه در حال یک جنگ میهنی است و در مقابل مان آمریکا و اسرائیل هستند که سازمان های ترور را به سمت ما رانده اند. بدون تثبیت این حقیقت نمی توان در این جنگ موفق شد. نام اش را “کریدور کرد” گذاشته اند، ولی ما آن را “کریدور آمریکا- اسرائیل” می نامیم. در این شرایط، جنگ میهنی به بیرون از مرزهای ترکیه کشیده شده است. جبهه داخلی و جبهه خارجی جنگ، در اصل یک جبهه واحد اند. این که بمب ها را داعش و یا PKK منفجر کرده است، اهمیتی ندارد، زیرا هر دو ابزار و پیاده نظام آمریکا هستند. “هنری بارکی” Henri Barkay که مقامات رسمی آمریکا را نمایندگی می کند می گوید: “ترکیه باید تمرکز خود را روی داعش بگذارد” به زبان دیگر، می گوید، مبارزه علیه PKK/PYD را متوقف کنید. به طور عینی اگر به اوضاع نگاه کنیم، به قدم استراتژیکی که ترکیه برداشته است {نزدیکی به روسیه و کشورهای منطقه} از جبهه آمریکا پاسخ داده شد.” {اشاره به حمله تروریستی به فرودگاه استامبول}.
توضیحات:
(۱) تبلیغات رسانه های جریان اصلی آمریکا و غرب، ادعا می کنند که نیروهایی که اکثریت آنها عرب اند (نیروهای دموکراتیک سوریه) شهر منبج را به تصرف درآورده اند. در حالی که به غیر از نیروهای ویژه غرب و PKK نیروی دیگری در میان آنها وجود ندارد، زیرا آمریکا در منطقه به غیر از بارزانی و PKK یعنی نیرویی که بتواند به آن اعتماد کند ندارد. حتی نزدیک ترین متحدان آمریکا امارات متحده و عربستان نیز در میان آنها نیستند.
(۲) گزارشات متعددی در خصوص زشتکاری ها و حتی جنایات جنگی نیروهای PYD علیه ساکنان عرب شمال سوریه توسط سازمان عفو بین الملل و سازمان دیده بان حقوق بشر انتشار یافته است که به چند نمونه آن در زیر می توانید مراجعه کنید.
https://www.amnesty.org/en/latest/news/2015/09/syria-abuses-mar-pyd-fight-against-terrorism/
(۳) وقتی آمریکا و روسیه تا این درجه در مقابل هم صف آرایی کرده اند، تبلیغات رسانه های غرب ادعا می کنند، روسیه و آمریکا در مورد سوریه به توافق رسیده اند، که چیزی جز فریب افکار عمومی جهان نیست. در ترکیه خشم و نفرت عظیمی علیه آمریکا شکل گرفته است. هدف آمریکا کم کردن خشم و نفرت مردم ترکیه علیه خود و هدایت بخشی از آن به سمت روسیه و پنهان کردن چهره خود به عنوان نیرویی که چیزی جز، نابودی و فلاکت – که ناشی از اشغال و مداخله و جنگ های تحمیلی علیه کشورهای منطقه است – به ارمغان نیآورده است، نیست.
۱ جولای ۲۰۱۶
