کانادا به تبعیضی که بین پناهندگان ایجاد شده پایان دهد

اردشیر زارع زاده مدیر مرکز بین المللی حقوق بشر در کانادا، ماه گذشته سفری به ترکیه داشت تا وضعیت پناهندگان را بررسی کند. در بازگشت با او گفت وگویی داشتیم که در زیر می خوانید.

اخیرا از سفر به عراق و ترکیه و قبرس برگشته اید. لطفا بگویید علت سفرتان چه بود؟

ـ هدف از این سفر دیدار با پناهندگان، دیدن کمپ های پناهندگان عراقی و سوریه ای، دیدار با مقامات کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، مقامات کشوری و مقامات سفارت کانادا در ترکیه بود. اخباری به گوش می رسید که از زمان روی کار آمدن دولت لیبرال آقای جاستین ترودو وضعیت پناهندگان غیر سوریه ای بدتر شده و متاسفانه دولت کانادا به پرونده آنها رسیدگی نمی کند، که این نیز یکی از دلایل مهمی بود که ما به آنجا رفتیم تا اطمینان حاصل کنیم و برای حل آن تلاش کنیم.

یعنی چه ارگانی و چه گروهی این هدف را دنبال می کند و از طرف چه گروهی سفر کرده بودید؟

ـ من تحت عنوان مدیر مرکز بین المللی حقوق بشر در کانادا (ICHR) سفر کرده بودم به همراه سیروس زارع زاده برادرم که او هم عضو داوطلب مرکز هست. مرکز ما سالهاست موضوع پناهندگان و افراد بی خانمان و قربانیان جنگ و خشونت را پیگیری می کند و در حد توانش سعی می کند کمک کند، بخصوص که در حال حاضر وضعیت به دلیل جنگ در منطقه و وجود داعش برای پناهندگان و آوارگان جنگی خیلی بدتر شده است.

با پناهنده ها از کدام ملیت ها صحبت کردید؟

ـ ما با پناهندگان سوریه ای و عراقی و نیز ایرانی و افغانستانی دیدار کردیم تا در راستای کمک به آنها بیشتر با وضعیت آنها آشنا شویم. مشکلات آنها را با سازمان ملل و سفارت کانادا نیز در میان گذاشتیم. ضمن آنکه جلسات ما با سازمان ملل و سفارت کانادا نیز خیلی سازنده و مفید بود چرا که آنها نیز از اطلاعات و آمار و ارقامی صحبت می کردند که کمک می کرد ما درک بهتری از وضعیت منطقه داشته باشیم. اما با این حال جلسه ما با سفارت کانادا و با افسر اداره مهاجرت کمی حالت چالشی به خود گرفت و ما انتقاد کردیم که چرا از زمان روی کار آمدن دولت جدید هیچ پناهنده ایرانی و کلا غیر سوریه ای پذیرفته نشده اند. خوشبختانه پس از جلسه با بخش مهاجرت سفارت کانادا و پیگیری هایی که به عمل آوردیم متوجه شدیم که آنها با تعدادی از پناهندگانی که در سال های قبل توسط سفارت پذیرفته شده بودند تماس گرفته اند تا روند اقامت آنها را در کانادا پی بگیرند، ولی مشکل همچنان باقی است چرا که دغدغه ما برای کانادا دو موضوع است؛ یکی پذیرش پناهنده جدید از ترکیه که توسط سازمان ملل قبولی دارند و دوم پایان دادن به توقف پرونده های قبولی در سفارت کانادا که در دو سال گذشته از سازمان ملل به سفارت ارجاع داده شده اند، اما علیرغم انجام امور اولیه و پذیرش آنها توسط دولت کانادا، آنها همچنان در انتظار به سر می برند.

وضعیت پناهندگان در این کشورها چگونه بود؟ و مشخصا وضعیت پناهندگان ایرانی را چگونه دیدید؟

ـ نزدیک سه میلیون پناهنده سوری در کمپ های پناهندگی در ترکیه زندگی می کنند و حدود سیصد هزار پناهنده غیر سوریه ای هم که ده درصد آنها را پناهنده های ایرانی تشکیل می دهند در دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل ثبت شده اند که از حمایت مالی برخوردار نیستند و باید سالها در انتظار بمانند چرا که هیچ کشوری جز آمریکا پناهنده قبول نمی کند و آن هم حدود ده هزار نفر. در حال حاضر دغدغه اصلی کشورهای پناهنده پذیر این است که پناهنده های سوری را ببرند و برای همین سایر پناهنده ها امیدشان را برای رسیدن به کشور سوم از دست داده اند.

کلا روند پیگیری پرونده ی پناهندگان به چه صورت است؟ آیا دولت کانادا تسهیلاتی برای ورود پناهندگان قائل است؟

ـ یک پناهنده در ابتدای ورود در ترکیه باید اول در سازمان ملل ثبت نام کند که این ثبت نام در سازمانی به نام “آسام” صورت می گیرد که با سازمان ملل همکار است. آسام برگه ثبت نام را به پناهنده می دهد که روی آن تاریخ اولین مصاحبه درج شده است که در حال حاضر معمولا برای یک سال و نیم تا دو سال بعد در نظر می گیرند. این سازمان همچنین شهری را برای اقامت پناهنده در نظر می گیرد و پناهنده باید حتما در آن شهر خودش را به بخش اتباع خارجی پلیس و اداره مهاجرت شهر معرفی کند تا اقامت موقت اش قانونی شود. پس از مصاحبه اول که بیشتر اطلاعات اولیه از پناهنده گرفته می شود یک مصاحبه دیگر که مصاحبه اصلی به آن گفته می شود برای او در نظر می گیرند که ممکن است یک سال بعد انجام بگیرد. در مواقعی نیز افسر پناهندگی سازمان ملل با پناهنده تماس می گیرد و اطلاع می دهد که قصد دارند زودتر از موعد مقرر مصاحبه کنند. بعد از مصاحبه اصلی دوباره چند ماه طول می کشد تا پاسخ منفی یا مثبت مشخص شود؛ اگر منفی باشد پناهنده یکماه وقت دارد اعتراض کند و اگر مثبت باشد دوباره مدتی بعد یک مصاحبه دیگر برای تعیین کشور مقرر می شود، اما با وضعیتی که در حال حاضر در ترکیه و جاهای دیگر حاکم است مشخص نیست آیا آنها در زمان مشخصی به کشوری داده خواهند شد یا نه. فعلا که هزاران نفر در انتظار هستند.

دولت کانادا سالها بود که به صورت سنتی از ترکیه و کشورهای دیگری که دفتر پناهندگان سازمان ملل وجود دارد پناهنده می پذیرفت. حتی زمانی که جیسون کنی وزیر مهاجرت بود ما از او قول گرفتیم که تعداد پناهندگانی که از ترکیه می گیرد را افزایش دهد، اما الان می بینیم که دولت جدید لیبرال این روند را متوقف کرده است. حتی روند پرونده پناهندگانی که در دو سال گذشته در سفارت کانادا پذیرفته شده بودند نیز متوقف شده و تعداد خیلی کمی توانستند وارد کانادا شوند.

چرا؟

ـ به نظر می رسد که دولت از نظر مالی و نیروی انسانی برای آوردن پناهندگان سوری ای با مشکل بزرگی روبروست. جاستین ترودو یکباره در کمپین خود قول داد ۲۵ هزار پناهنده سوری را می آورد و برای بجا آوردن وعده اش سایر پناهنده ها را قربانی و کار آنها را متوقف کرد.

در ارتباط با ترکیه صحبت شد اما در مورد عراق چه؟ وضعیت در آنجا چگونه است؟

ـ فرصت داشتم از چند تا کمپ آوارگان جنگی عراقی در کردستان عراق دیدن کنم. وضعیت خوبی ندارند، زمستان سردی در پیش است و همه گله داشتند. خیلی جالب بود که وقتی از بچه ها و مردم می پرسیدم خواسته اصلی شان چیست می گفتند دوست دارند به شهرهای خود برگردند و وقتی می پرسیدم از ما و دولت های ما چه انتظاری دارید جواب می دادند لطفا بگویید برای آبادانی شهرهای ما کمک کنند.

همچنین فرصتی دست داد تا با وزیر امور خارجه کردستان عراق آقای فلاح مصطفی دیدار کنم و در مورد وضعیت آوارگان جنگی و پناهنده ها، کمک های انساندوستانه و نیز وضعیت حقوق بشر در منطقه صحبت کنم. ایشان از کمک های انساندوستانه خیلی خوشحال بود و استقبال می کرد. گفت تعدادی از سازمان های غیردولتی از جمله از کانادا و آمریکا حضور فعال دارند در کمک رسانی. یکی از خواسته های اصلی دولت محلی کردستان که الان آوارگان عراقی را در کمپ ها به همراه سازمان ملل نگهداری می کنند کمک مالی از طرف جامعه بین المللی است. آقای فلاح مصطفی گفت ما نیازی نمی بینیم غرب پناهندگان و آوارگان را ببرد، بلکه بهترین کار کمک به آنها برای زندگی در همین جاست چرا که آنها به اینجا تعلق دارند.

خواسته شما از دولت کانادا چیست؟

ـ ما سازمانی هستیم که کارمان حمایت کردن از حقوق مردم است و در راستای حمایت حقوق مردم مجبوریم با دولت ها تماس بگیریم و فشار بیاوریم. الان از دولت آقای ترودو می خواهیم به تبعیضی که بین پناهندگان ایجاد شده پایان دهد.

چه برنامه هایی برای امسال در پیش دارید؟

ـ علاوه بر حمایت از حقوق پناهندگان و زندانیان و نیز گفت وگو با دولت و سازمان های دیگر، ما مراسم اهدای جوایز سالانه مرکز را تا دو ماه دیگر برگزار می کنیم. همچنین چندین کارگاه آموزشی و مراسم در سال خواهیم داشت. یکی از مهمترین پروژه های ما ایجاد یک برنامه دائمی برای اسپانسر کردن پناهنده هاست تا سازمان ما مستقیم و بدون دخالت سازمان ملل بتواند پناهنده به اداره مهاجرت معرفی کند تا سریعتر بتوانند وارد کانادا شوند. برای این منظور یک مراسم برای جمع آوری کمک مالی برگزار و یک قراردادی نیز با اداره مهاجرت تنظیم خواهیم کرد. این کار به تنهایی از ما ساخته نخواهد بود مگر آنکه مردم و فعالان جامعه نیز همیاری و کمک کنند.