لیلا مجتهدی

بنیاد فرهنگی فروردین چهارشنبه ۱۱ آگوست ۲۰۱۰، یک سمینار آموزشی در کتابخانه ی ریچموند هیل برگزار کرد. عنوان این سمینار  “آسیب شناسی مهاجرت در خانواده ها” بود که آقای دکتر عباس آزادیان روانپزشک ایرانی سخنران آن و نیز پاسخگوی سئوال های شرکت کنندگان بود.

دکتر آزادیان در این سمینار به عوامل مهاجرت، میزان رشد مهاجران و همچنین میزان موفقیت و عدم موفقیت جامعه ی مهاجران ایرانی کانادا پرداخت. او همچنین بر اساس آمارهای رسمی دولت کانادا در سی سال گذشته جمعیت ایرانی و ملیت های دیگر مهاجر در کانادا را در رابطه با وضعیت اقتصادی خانواده های مهاجر، سطح سواد، وضعیت قانونی مهاجران از نظر اقامت در کانادا، میزان تسلط مهاجران به زبان کشور میزبان و تاریخچه ی مهاجرت، با هم مقایسه کرد.

دکتر آزادیان به روند و دلایل مهاجرت ایرانیان اشاره کرد و افزود:  قبل از ۱۹۸۰ جمعیت ایرانی کانادا کمتر از ۲۰۰۰ نفر بود ولی جهشی که در میزان مهاجرت ایرانیان به کانادا بعد از آن تاریخ صورت گرفت بسیار قابل توجه است که البته  دلایل سیاسی، اجتماعی، اخراج های وسیع که در دانشگاه های ایران صورت گرفت و استادان و دانشجویان از تدریس و تحصیل محروم شدند، دستگیری ها و اعدام های وسیعی که در دو یا سه سال بعد از انقلاب شروع شد و در سال های بعد تداوم یافت، روند  مهاجرت را سرعت بخشید.

طبق آمار رسمی جدید کانادا به طور متوسط بین ۵ تا ۷ هزار ایرانی هر سال وارد کانادا شده اند. حدود ۸ در صد از کسانی که در کانادا به دنیا آمده اند در سرشماری خود را ایرانی اعلام کردند البته ممکن است افرادی از پدر مادر ایرانی در کانادا به دنیا آمده باشند و خود را ایرانی حساب نکنند. همچنین بعضی از هموطنان کرد یا ترک ما در سرشماری ملیت خود را کرد یا آذری عنوان می کنند نه ایرانی.

حدود ۸۰ درصد ایرانی ها زبان فارسی را زبانی که در خانه صحبت می کنند اعلام کرده اند که این مسئله هم جنبه ی مثبت دارد و هم جنبه منفی، طرف مثبتش این است که امکان ارتباط نسل ها و امکان ارتباط فرهنگی ایجاد می شود جنبه ی منفی اش این است که افراد با زبان انگلیسی کمتر و دیرتر آشنا می شوند و امکان جا افتادنشان در کشور میزبان کندتر و سخت تر  می شود.

کم نیست تعداد کسانی که بیشتر از ۱۰ سال در اینجا زندگی می کنند و هنوز در حد ابتدایی و به سختی انگلیسی صحبت می کنند. و این در موارد زیادی به ضررشان تمام می شود چون به دلیل مسلط نبودن به زبان انگلیسی از بعضی امکانات موجود در این کشور بی بهره می مانند به عنوان مثال یک برنامه ی رایگان موفق روان درمانی در بیمارستان جنرال نورت یورک وجود دارد که به صورت گروهی اداره  می شود، ولی چون این برنامه به زبان انگلیسی است برای بیمارانی که زبان انگلیسی بلد نیستند قابل استفاده نمی باشد و در سایر زمینه های اجتماعی هم همین مشکل وجود دارد.

سخنران همچنین با اشاره به جمعیت کل کانادا گفت: در این کشور ۵۵ درصد در کانادا به دنیا آمده اند ۴۴ درصد مهاجر هستند و یک درصد فاقد وضعیت قانونی اقامتی.

در شهر تورنتو ۵۵ در صد ساکنان آن مهاجران هستند و به نظر می آید که در کل کانادا هم به زودی تعداد مهاجرها از تعداد کسانی که در کانادا به دنیا آمده اند بیشتر خواهد شد.

درصد زاد و ولد در کانادا ۱.۶ درصد است، یعنی اگر مهاجر به این کشور وارد نشود کانادا با مسئله رشد منفی جمعیت مواجه خواهد شد. تعداد مهاجرانی که هر ساله به این کشور وارد می شوند به میزان ثابت ماندن جمعیت کانادا کمک می کنند.

دکتر آزادیان با اشاره به مهاجران اخیر ایرانی گفت، این گروه، بیشتر از طریق سرمایه گذاری آمده اند و امکانات مالی بهتری دارند. در ۱۰ سال گذشته ایرانی ها سومین گروهی هستند که با سرمایه وارد این کشور شده اند و این با آماری که در دو دهه ی قبل در مورد پناهندگان ایرانی در کانادا داشتیم، در تناقض قرار می گیرد.  در طی این مدت ایرانی هایی که با تقاضای پناهندگی در کانادا اقامت گرفته اند نصف شده و در عوض کسانی که از طریق سرمایه گذاری مهاجرت می کنند به میزان زیادی بالا رفته است که این از لحاظ اقتصاد جامعه اهمیت زیادی پیدا می کند.

ایرانی ها یکی از بهترین گروه های مهاجر هستند که درصد بالایی از آنها انگلیسی صحبت می کنند و تنها ۸ درصدشان انگلیسی صحبت نمی کنند در حالیکه پرتغالی ها که یکی از گروه های موفق مهاجر از نظر امکانات مالی به حساب می آیند حدود ۲۰ درصدشان انگلیسی صحبت نمی کنند، البته پرتغالی ها نسبت به گروه های دیگر مهاجر، از نظر سطح سواد در کانادا بخصوص در تورنتو در سطح پایین تری قرار دارند. درصد کسانی که در میان آنان حتی دیپلم دبیرستان ندارند نسبت به ملیت های دیگر بیشتر است.

از نظر سطح تحصیلی ایرانی ها در مقایسه با سایر گروه های مهاجر از سطح بسیار بالایی برخوردار هستند ولی مشکل اینجاست که اکثر ایرانی ها مدارک تحصیلی خود را از ایران گرفته اند و در کانادا در رابطه با تخصص خود کار نمی کنند. در میان کسانی که در کانادا زندگی می کنند از نظر موقعیت شغلی یهودی ها در بالاترین سطح قرار دارند. همچنین کسانی که منشا اروپایی دارند وضعیت خیلی خوبی دارند، ولی متأسفانه ایرانیان از موقعیت خوبی برخوردار نیستند. به عنوان مثال تعداد ایرانیانی که به عنوان مدیران ارشد شرکت های بزرگ مشغول کار هستند بسیار کم است

که البته با توجه به اینکه ما تاریخ مهاجرتمان خیلی کوتاه است این امر تا حدی قابل توجیه است.

با اینکه از لحاظ سواد، ما جامعه ی با سوادی هستیم، متأسفانه از نظر اقتصادی در سطح پایین قرار داریم. در این مورد  مهاجران آفریقایی کانادا بدترین وضعیت را دارند و در کل درصد بالایی از خانم های مهاجری که مجرد هستند و مسئولیت بچه هایشان را به عهده دارند زیر خط فقر زندگی می کنند.

 به طور متوسط درآمد گروه های مختلف قومی از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰ روز به روز کمتر شده است. حاصل آن این است که تعداد کسانی که زیر خط فقر زندگی می کنند بیشتر شده است. در سال ۱۹۷۶ چهل درصد مردم کانادا ۶۰ درصد تمام امکانات مالی را داشتند یعنی ۶۰ درصد بقیه مردم چهل درصد این امکانات را داشتند.

 طبق آمار رسمی در سال ۲۰۰۶ بیست درصد مردم ۸۰ درصد تمام امکانات را در اختیار دارند، چگونه در طی سی سال این فاصله وحشتناک به وجود آمده؟ کل پول آدم هایی که مهاجرت کرده اند به تدریج کم شده و این پول در جیب کسانی رفته که صاحب شرکت های بزرگ هستند و حاصل آن، این فقر قابل توجه است.

دکتر آزادیان افزود: دعوایی که استفان هارپر با سازمان سرشماری دارد بیشتر مربوط به همین مسائل است. در نظر بگیرید آمار و رقم هایی که من در این جمع ارائه می دهم در جمع ها و محیط های مشابه دیگری هم در کل کانادا این آمار را برجسته می کنند و آن را مورد بحث قرار می دهند و دولت وقتی این رقم ها را می بینید باید جوابگو باشد و در آمار بعدی نشان دهد که کاری انجام داده و این درصدها را کمتر کرده است.

دکتر آزادیان در قسمت پایانی جلسه به سئوالات شرکت کنندگان پاسخ داد و اضافه کرد با بررسی آمار و ریشه یابی مشکلاتی که مهاجران در کانادا با آن مواجه هستند و ایجاد امکانات برای حل آن مشکلات می توان شانس موفقیت در مهاجرت را به میزان قابل توجهی بالا برد.

دکتر آزادیان همچنین تأکید کرد که ما ایرانیان در جامعه ی کانادا احتیاج به همکاری و همیاری بیشتری داریم تا بتوانیم خود را به عنوان گروه موفق در کشور میزبان معرفی کنیم.