گشایش احتمالی بیشتر در خارج، ادامه انسداد در داخل
در پی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراها در ایران روزنامه های آلمانی تحلیل های متعددی منتشر کردند. در این تحلیل ها، ضمن بررسی رقابت دو جناح اصولگرا و معتدل در این انتخابات، اوضاع داخلی، بین المللی و اقتصادی ایران مورد ارزیابی قرار گرفت.
پایگاه اینترنتی روزنامه سایت آلمان نوشت:”بعد از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری، نمایندگان معتدل شورای شهر تهران را نیز تصرف کردند. به گزارش خبرگزاری ایسنا، همه ۲۱ کرسی این شورا به اعتدالیون و اصلاح طلبان تعلق گرفت”.
در این تحلیل، پیروزی روحانی نشانه عزم مردم ایران برای بازگشت این کشور به صحنه بین المللی و شکست اصولگرایان در انتخابات شورای شهر تهران شکستی سخت برای محمدباقر قالیباف شهردار تهران ارزیابی شده است.
قالیباف پس از حمله های تند به روحانی در آخرین روزهای پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به نفع ابراهیم رئیسی رقیب اصلی روحانی عقب نشست. اکنون شورای شهر جدید باید شهردار تازه تهران را انتخاب کند. این که آیا قالیباف بار دیگر انتخاب خواهد شد یا نه روشن نیست. او در سال ۲۰۰۵ شهرداری تهران را از محمود احمدی نژاد تحویل گرفت.
دلایل عمده پیروزی روحانی
روزنامه دی سایت در تحلیل مفصل دیگری می نویسد: “مردم ایران در برابر انتخاب میان بازگشت به انزوا یا حضور در صحنه بین المللی قرار گرفته بودند. آن ها تصمیم روشنی گرفتند: برای ادامه سیاست اعتدالی در صحنه بین المللی و گشایش بیشتر در داخل کشور”.
در فراز دیگری از این تحلیل، پیروزی روحانی به این دلیل غیرمنتظره خوانده می شود که اکثریت مردم ایران از زمان توافق هسته ای در سال ۲۰۱۵ تاکنون، به لحاظ اقتصادی شاهد گشایش چندانی نبوده اند.
نویسنده سایت، انتقادهای شدید روحانی از اوضاع حاکم را یکی از مهمترین دلایل پیروزی او در انتخابات ارزیابی می کند و می نویسد: “در تاریخ ۳۸ ساله پس از خمینی هرگز یک رئیس جمهور شرایط بد کشور، سوء استفاده روحانیون از قدرت و بی قانونی دستگاه قضائی را به اندازه روحانی در هفته های آخر مبارزات انتخاباتی مورد حمله قرار نداده بود. همین امر بود که در نهایت مردم را برای تجدید انتخاب روحانی بسیج کرد”.
در بخشی دیگر از این تحلیل به تضادهایی اشاره می شود که انتخابات در ایران به نمایش گذاشت. تحلیلگر سایت می نویسد:”این انتخابات نشان داد که ایران تا چه حد دستخوش شکاف است. نه تنها به لحاظ سیاسی، بلکه همچنین به لحاظ مذهبی، ایدئولوژیک و اجتماعی. خشونت طلبان، پیش از هرچیز به لایه های فقیر روی آوردند که از سر ناچاری به هر پوپولیستی که وعده کمی گشایش در زندگی آن ها بدهد متوسل می شوند. به این ترتیب حدود ۴۰ درصد رای دهندگان به بازگشت نمونه های قدیمی رای دادند. یعنی به صدقه های بیشتر دولت”.
تحلیلگر آلمانی در نهایت روی نکته ای حساس انگشت می گذارد و می نویسد: “پیروزی روحانی هرچه چشمگیر باشد، او نخواهد توانست در چهارمین دهه حیات جمهوری اسلامی گشایش اجتماعی بنیادینی ایجاد کند و محافظه کاران را از سنگر محکم خودشان بیرون بریزد. روحانی به عنوان یک چهره معقول و معتدل در برابر جهان باقی خواهد ماند، در حالی که خشونت طلبان با قوه قضائیه خودکامه، سانسور مطبوعات و اقتصاد سایه همچنان در داخل عمل خواهند کرد”.
نسل درحال انقراض در رهبری ایران
نکته ی مهم دیگری که در این تحلیل با ظرافت مورد اشاره قرار می گیرد این است که چه در جبهه اصلاح طلبان و چه در جبهه اصولگرایان و محافظه کاران، همچنان همه اهرم های قدرت را همنسلان خمینی در دست دارند و نسلی که بعد از انقلاب به دنیا آمده جایی ندارد. نسل بنیادگذاران جمهوری اسلامی مرزهای بیولوژیک خود را مدت ها است از سر گذرانده است و در سال های آینده باید سکان کشتی را به ۴۰ تا ۵۰ ساله های فعلی بسپارد.
در پایان این تحلیل می خوانیم: “حضور ابراهیم رئیسی ۵۶ ساله به عنوان رقیب اصلی روحانی در انتخابات، در واقع آغاز مبارزه برای جانشینی علی خامنه ای رهبر ۷۸ ساله ی جمهوری اسلامی بود. به این ترتیب، هنوز یک مبارزه به پایان نرسیده، مبارزه دیگری در ایران آغاز می شود”.
ایرانی ها مخالف بازگشت به گذشته
هفته نامه فوکوس آلمان هم، در شمار رسانه هایی است که پیروزی روحانی را رای مردم ایران برای ادامه سیاست گشایش بین المللی ارزیابی می کند.
تحلیلگر این هفته نامه می نویسد: “روحانی در مبارزات انتخاباتی خود بارها تکرار کرد که بازگشتی به گذشته وجود نخواهد داشت. انتخاب کنندگان نیز نشان دادند که بازگشت به گذشته را نمی خواهند”.
فوکوس در تحلیل خود می افزاید: “پیش از انتخابات شانس ابراهیم رئیسی چندان کم نبود. او با زیرکی کارنامه اقتصادی روحانی در چهار سال گذشته را به باد انتقاد می گرفت. در واقعیت نیز این کارنامه چندان مثبت نبود. رئیسی پایان بحران اقتصادی و اشتغال بیشتر را وعده می داد. علاوه بر این می گفت که می خواهد به ریشه های اسلامی بازگردد. او می توانست روی پشتیبانی روحانیت محافظه کار، خشونت طلبان و رسانه های دولتی حساب کند”.
در دنباله این تحلیل می خوانیم: “روحانی به جای این که بکوشد ضعف سیاست اقتصادی خود را توجیه کند استراتژی دیگری را برگزید. او روی آزادی و گشایش کشور متمرکز شد و رئیسی را متهم کرد که می خواهد حتی در خیابان ها میان زنان و مردان دیوار بکشد. علاوه بر این، برای دگراندیشان تفاهم ندارد و از سیاست خارجی هم چیزی نمی فهمد. این استراتژی بود که تاثیر گذاشت و اکثریت رای دهندگان، فقیر و آزاد بودن با روحانی را به ثروتمند و اسلامی بودن با رئیسی ترجیح دادند”.
از دید تحلیلگر فوکوس، کسانی هم که تا یک روز پیش از برگزاری انتخابات هنوز تصمیم روشنی نگرفته بودند، ناگهان دستخوش این ترس شدند که با رئیسی کشور به همان سرنوشت تلخی دچار شود که در دوران احمدی نژاد شد.
چهارمین شکست اصول گرایان
هفته نامه فوکوس در پایان از شکست رئیسی به عنوان چهارمین شکست پیاپی محافظه کاران در ۵ سال گذشته یاد می کند.
این نشریه می نویسد:”در انتخابات شوراها که همزمان با انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد، جبهه اعتدالیون توانست شورای شهر تهران را با کسب تمام ۲۱ کرسی آن از دست محافظه کاران خارج کند. در انتخابات سال گذشته مجلس شورای اسلامی نیز همه نخبگان جبهه اصولگرایان شکست خوردند”.
اشپیگل آنلاین، فرانکفورتر آلگماینه، برلینرتسایتونگ، فرانکفورتر روندشاو و سایر روزنامه های معتبر آلمان نیز تحلیل هایی مشابه درباره انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر تهران منتشر کردند. در همه این تحلیل ها تاکید شد که ۷۰ درصد صاحبان حق رای در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کردند، اما به این موضوع که چرا ۳۰ درصد دیگر از حضور در پای صندوق های رای خودداری کردند، اشاره ای نشد.
