توازن قدرت میان حکومت ها و ملت ها در دوران ما چنان به هم خورده است که بسیاری از انسان ها حتی در جوامع دموکراتیک از مبارزه برای حفظ حقوق اجتماعی و فردی خود ناامید شده و سیاست را به کلی رها کرده اند.
این انسان ها تصور می کنند تلاش برای تغییر دیگر راه به جایی نمی برد و همه چیز در مراکزی “آن بالا بالاها” رقم می خورد، اما آنچه در روزهای هفتم و هشتم ژوئیه امسال در بندر بین المللی هامبورگ رخ داد، این تئوری را زیر پرسش برد: فشار از پائین، بالا را به عقب نشینی واداشت. به گزارش رسانه های آلمانی، تصمیمات گروه بیست، در ۱۸ سال گذشته هرگز به اندازه این بار به خواست های منتقدان این گروه نزدیک نبوده است.
برای نشان دادن این واقعیت که گروه بیست تاکنون برای مبارزه با فقر و جنگ و زمینه های فرار مردم از مناطق بحرانی کاری نکرده است، حدود بیست هزار تن از مخالفان جهانشمولی سرمایه در روزهای آستانه برگزاری دوازدهمین نشست گروه بیست در هامبورگ گرد آمدند.
برخی از این “فریادهای عصر سکوت” در پارک ها چادر زدند و برخی دیگر در هوای گرمی که بر هامبورگ حاکم بود، آسمان آبی را روانداز خود کردند. آن ها یک هفته منتظر ماندند تا سرانجام روز پنجشنبه ششم ژوئیه با برگزاری تظاهرات اعتراضی خود با شعار “به جهنم خوش آمدید”، به رهبران ثروتمندترین کشورهای جهان بفهمانند که آن ها نمی توانند بی توجه به مشکلات آفریقا و آسیا، همچنان سرنوشت اقتصاد و سیاست جهان را در این نشست های لوکس و پرهزینه رقم بزنند و تنها در مسیر منافع کنسرن ها و انحصارات قدم بردارند.
روزی که هامبورگ به جهنم تبدیل شد
تظاهرات “به جهنم خوش آمدید”، روز پنجشنبه هامبورگ را به یک جهنم واقعی تبدیل کرد. البته همه انسان هایی که از یک هفته پیش در این شهر گرد آمده بودند، قصد خرابکاری نداشتند، بلکه می خواستند در تظاهراتی مسالمت آمیز اعتراض خود را بیان کنند، اما در میان آن ها حدود سه هزار آنارشیست سیاه پوش و نقابدار هم بودند که می خواستند خواب را از دیدگان قدرتمندترین سیاستمداران جهان بربایند.
به این ترتیب، ده ها خودرو به آتش کشیده شد، ده ها مغازه مورد حمله قرار گرفت و غارت شد، بیش از ۲۰۰ مامور پلیس و صدها تظاهرکننده زخمی و نزدیک به صد نفر بازداشت شدند و میلیون ها یورو خسارت به بار آمد. البته در پایان نشست گروه ۲۰ آنگلا مرکل صدراعظم آلمان دستور داد، بدون رعایت مقررات بوروکراتیک دست و پا گیر، خسارت زیان دیدگان از سوی دولت آلمان جبران شود.
در این که آیا ۲۰ هزار مامور پلیسی که از یک هفته پیش در هامبورگ مستقر شده بودند، وظیفه خود را به درستی انجام داده اند یا نه، تردید بسیار وجود دارد: فرانک والتر اشتاین مایر رئیس جمهور و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان گروه های تندرو را در میان صفوف تظاهرکنندگان محکوم کردند، اما نیما مواسات نماینده ایرانی تبار مجلس فدرال آلمان از حزب چپ، یک کارشناس آلمانی امور پلیس و ناظران دیگری پلیس هامبورگ را مقصر دانستند. آن ها در تماس با رسانه های آلمانی گفتند که رفتار پلیس غیرقانونی بوده و به جای آن که برای جداکردن آنارشیست ها از صفوف تظاهرکنندگان مسالمت جو بکوشند، همه تظاهرکنندگان را به یک چوب زده و سبب طغیان همگان شده اند.
گروه بیست، بهانه ای برای شورش؟
گروه بیست از سال ۱۹۹۹ در اوج بحران اقتصادی غرب اعلام موجودیت کرده است. در ۱۸ سالی که از عمر این گروه می گذرد، ۱۲ نشست آن، فارغ از این که در کدام کشور برگزار شده، همواره عرصه درگیری های شدید مخالفان جهانی گردانی سرمایه و پلیس بوده است، اما صحنه هایی که در هامبورگ دیده شد، در این سال ها کمتر سابقه داشته است.
نشست گروه ۲۰ پیش از ظهر روز جمعه در یکی از سالن های نمایشگاه بین المللی هامبورگ آغاز به کار کرد. در همان زمان، اوضاع هامبورگ چنان آشفته و ناامن بود که حتی ملانیا ترامپ بانوی اول ایالات متحده آمریکا مدت ها منتظر ماند تا ماموران امنیتی اجازه بدهند مهمانسرای محل اقامت خود را برای شرکت در همایش همسران سیاستمداران حاضر در نشست گروه بیست ترک کند.
اما آنچه بعدتر اتفاق افتاد نیز در نوع خود جالب بود: پروفسور یوآخیم زاور همسر آنگلا مرکل صدراعظم آلمان خانم ترامپ را به جایی دعوت کرده بود که در آنجا با استفاده از فن آوری دیجیتال تاثیر مخرب گرمایش زمین، آب شدن یخ های قطب شمال و بالا آمدن سطح آب اقیانوس ها در آینده به نمایش گذاشته می شد.
رسانه های آلمان، این کار همسر آنگلا مرکل را، سینه سپر کردن در برابر ترامپ ارزیابی کردند، زیرا ترامپ تا پایان دوازدهمین نشست گروه بیست، همچنان مخالف اجرایی شدن “پیمان پاریس” برای مبارزه با گرمایش زمین بود. تحقق این پیمان، منافع کنسرن های نفتی و خودروسازی را تهدید می کند.
گروه ۲۰ چیست و چه می خواهد؟
گروه بیست در سال ۱۹۹۹ هنگامی که بحران بانک ها و مستغلات ایالات متحده آمریکا به اروپا و آسیا نیز سرایت کرده بود، با هدف سامان دادن به اقتصاد جهانی با حضور نوزده کشور و اتحادیه اروپا تشکیل شد.
نوزده کشور عضو عبارتند از: آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، هندوستان، برزیل، ایتالیا، کانادا، کره جنوبی، روسیه، استرالیا، مکزیک، اندونزی، ترکیه، عربستان سعودی، آرژانتین و آفریقای جنوبی.
هنگام پایه ریزی این گروه تصور می رفت همواره کشورهایی در آن عضو خواهند بود که سهم بالاتری در تولید اقتصادی جهان دارند، اما این قاعده بعدها به دقت اجرا نشد. در سال ۲۰۱۶ تولید ناخالص ملی اسپانیا، هلند و سوئیس که عضو گروه نیستند بیشتر از عربستان سعودی، آرژانتین و آفریقای جنوبی بود.
امسال در آستانه برگزاری نشست گروه بیست، زیگمار گابریل قائم مقام صدراعظم و وزیرخارجه آلمان پیشنهاد کرد که نشست های آتی این گروه در آینده همیشه در نیویورک و در محل سازمان ملل متحد تشکیل شود.
بسیاری از منتقدان گروه بیست معتقدند که وجود این گروه اصولا ضروری نیست و بهتر است کشورهای صنعتی جهان، به جای ولخرجی های شدید برای برگزاری نشست های این گروه، بودجه سازمان ملل متحد را تقویت کنند تا این سازمان بتواند وظایف خود را در عرصه مبارزه با آلودگی محیط زیست، فقر، بی سوادی، تبعیض و نقض حقوق بشر در جهان هدفمندتر و بهتر انجام دهد.
گروه بیست هرچند که تاکنون خاصیتی برای جهان نداشته است، اما بهانه ای است برای انسان هایی که می دانند جهانشمولی سرمایه شکاف میان کشورهای فقیر و غنی را چقدر عمیق تر کرده است. به همین دلیل است که آن ها هر بار هنگام برگزاری نشست گروه ۲۰ گردهم می آیند تا فریاد اعتراض خود را علیه بی عدالتی دامن گستر در جهان بلند کنند.
کاش گروه های چپ رادیکال و آنارشیست ها نیز، به جای حمله به مغازه ها و به آتش کشیدن خودروهای پارک شده در کنار خیابان ها، راه بهتری برای بیان اعتراض خود می یافتند تا بهانه سرکوب را از “پلیس سرمایه” بگیرند.
هرچند که در نهایت می توان گفت: “تا رادیکال ها نباشند، محافظه کاران صدای مخالفان معتدل را نخواهند شنید”.
