پسربچه ۱۲ ساله رنگین پوست به روسای جمهور آلمان و فرانسه و دبیرکل سازمان ملل متحد در کنفرانس اقلیمی بن هشدار داد که اگر فکری برای مبارزه با گرمایش زمین نکنند، طغیان دریاها به زودی ده ها جزیره را در اقیانوس آرام می بلعد
بیست و سومین کنفرانس اقلیمی جهان، در روزهای ششم تا هفدهم نوامبر امسال با هدف تدوین راهکارهای اجرای پیمان اقلیمی پاریس در شهر بن آلمان برگزار شد. سخنرانی یک پسربچه اهل جزیره فیجی در اقیانوس آرام تاثیرگذارترین حادثه این کنفرانس ارزیابی شد.
دو سال پیش در کنفرانس اقلیمی پاریس کشورهای عضو سازمان ملل متحد پیمانی را امضا کردند که برپایه آن همه موظف شده اند با کاستن از آلاینده های زیست محیطی میزان گرمایش سالانه کره زمین را از ۳ سانتی گراد فعلی در سال به زیر دو سانتی گراد کاهش برسانند تا شانس زندگی در زمین دست کم دیرتر از بین برود.
از چپ به راست: امانوئل ماکرون (رئیس جمهور فرانسه)، فرانک بانی ماراما (نخست وزیر فیجی)، تیموچی ناولوزالا سخنران ۱۲ ساله از فیجی، آنگلا مرکلا (صدراعظم آلمان) و آنتونیو گوترس (دبیرکل سازمان ملل)
در مسیر تحقق این وعده، برخی از کشورهای صنعتی جهان تاکنون گام هایی برداشته اند. مثلا کشورهای ایتالیا، بریتانیا، فرانسه، هلند و کانادا امسال در بن اعلام کردند که به سمت پایان دادن به مصرف زغال سنگ گام بر می دارند. این سوخت فسیلی مهمترین عامل آلودگی هوا و گرمایش زمین است، اما به عنوان نمونه آلمان که مدعی پیشگامی در حوزه سلامت محیط زیست است، زیر فشار کنسرن های انرژی، تاکنون در این مسیر گام بر نداشته است.
نزدیک به سی هزار نفر ظرف دوازده روز در نشست های بیست و سومین کنفرانس اقلیمی سازمان ملل شرکت کردند. ریاست این کنفرانس را جزیره کوچک فیجی در اقیانوس آرام به عهده داشت، اما از آنجا که این کشور کوچک و آسیب دیده توان برگزاری آن را نداشت، آلمان پذیرفت که محل برگزاری کنفرانس باشد، اما ریاست آن همچنان به فیجی سپرده شد.
دلیل این گزینش آن بود که این جزیره بیش از هر نقطه دیگر جهان به خاطر گرم شدن زمین و یخ شدن کوه های یخی قطب شمال تهدید به غرق شدن در زیر آب می شود. در آستانه سال ۲۰۱۶ توفان معروف به وینستون بخش های وسیعی از فیجی را با خاک یکسان کرد.
سازمان ملل در پی این فاجعه تصمیم گرفت ریاست امسال کنفرانس اقلیمی را به این کشور بسپارد. نخست وزیر فیجی در طول کنفرانس در بن حضور داشت و بسیاری از نشست های آن را اداره می کرد.
کنفرانسی پرهزینه و کم برآیند
کنفرانس اقلیمی بن، معروف به “کاپ ۲۳” برای مردم آلمان ۱۱۷ میلیون یورو هزینه برداشت. در کنار رود راین، یک دهکده موقت بنا شد که همه مصالح آن قابل بازیافت بودند. همچنین چادرهای متعددی برپا شد که در آن ها از ۲۸ هزار و ۵۰۰ شرکت کننده و بیش از هزار خبرنگار پذیرایی می شد، اما کنفرانس در مجموع دستاورد قابل ذکری برای نجات کره زمین نداشت. حتی رسانه های آلمانی درباره سخنرانی آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و میزبان اصلی کنفرانس نوشتند که “او با دست خالی به کنفرانس آمد و جز حرف های دلگرم کننده خبری برای اعلام کردن نداشت”.
در پایان کنفرانس، مطابق انتظار وعده هایی داده شد که هیچکدام در معنای واقعی ضمانت اجرایی ندارد و راه های فرار از آن برای امضاکنندگان پیمان پاریس همچنان باز است. البته اگر آن ها از دونالد ترامپ رئیس جمهور جنجالی آمریکا الگوبرداری نکنند و چنان که او در تابستان امسال کرد، کشورهای خود را از زیر بار تعهد پیمان پاریس بیرون نکشند، زیرا انجام این تعهدات به معنای ایجاد محدودیت هایی برای صنایع بزرگ است و دولت های زیادی هستند که به خاطر نجات اقتصاد و اشتغال حاضر به اعمال این محدودیت ها نیستند.
با توجه به این واقعیت، طرفداران سلامت محیط زیست امید چندانی به وعده های کنفرانس اقلیمی بن ندارند و به همین دلیل بود که در جریان برگزاری آن، بارها در برابر محل کنفرانس دست به تظاهرات اعتراضی زدند.
پسربچه رنگین پوستی که دنیا را غافلگیر کرد
این که آیا کنفرانس بن برای آینده جهان نتایج مثبت قابل شمارشی هم داشته باشد یا نه، هنوز روشن نیست، اما از برنامه دوازده روزه این کنفرانس، یک چیز بی تردید کمتر فراموش خواهد شد: سخنرانی “تیموچی ناولوزالا” پسربچه ۱۲ ساله اهل جزیره فوجی که همه را غافلگیر کرد و تکان داد.
تیموجی، با پوستی شکلاتی و چهره ای معصوم و دوست داشتنی، بدون آن که متنی در پیش داشته باشد، در حالی که چشم در چشم برجسته ترین سیاستمداران جهان دوخته بود، با اعتماد به نفسی باورنکردنی و بیانی شیوا، به همه آن ها هشدار داد که اگر فکری برای مقابله با گرمایش زمین نکنند، همان بلائی بر سر ملت های آنان خواهد آمد که در سال ۲۰۱۶ بر سر او و همشهریان و هموطنانش در فوجی آمد. بدتر از این، طغیان اقیانوس ها زمین را از زیر پای میلیون ها انسان خواهد ربود.
توفان معروف به وینستون در سال ۲۰۱۶ بخش های وسیعی از جزیره فوجی در اقیانوس آرام را نابود کرد. دهکده محل تولد تیموجی ناولوزالا یکی از آن ها بود. پسربچه ۱۲ ساله فوجیائی در این مورد گفت: “در آغاز سال ۲۰۱۶ قوی ترین توفان تاریخ به سراغ فوجی آمد. قوی ترین آن در جنوب فوجی رخ داد. خانه و مدرسه من کاملا ویران شد. نه آب داشتیم، نه غذا و نه پول. تمام زندگی ما آشفته شد”.
تیموجی ۱۲ ساله سپس از نمایندگان ۱۹۶ کشور حاضر در کنفرانس اقلیمی بن خواست که کمتر به “پول و سود” بیاندیشند، در اندیشه حفاظت از محیط زیست باشند و سیاست های خود را بر این مبنا تنظیم کنند.
تیموجی سپس افزود: “خانم ها و آقایان محترم! اگر کاری نکنید، طغیان ناشی از گرمایش زمین خواهد آمد. حرف زدن مشکلات را حل نمی کند. تبدیل حرف به عمل است که اثر خواهد کرد”.
تیموجی، در حالی که بارها با کف زدن ممتد حاضران تشویق می شد، اضافه کرد: “بیائید طرز فکر خودمان را عوض کنیم و قاعده ای بیابیم برای مبارزه با مشکلات زیست محیطی خودمان. ما باید آماده باشیم”.
جزیره هایی که با خطر غرق شدن روبرو شده اند
کارشناسان اقلیمی هشدار داده اند که اگر جهان کاری برای کنترل گرمایش زمین نکند، در آینده نه چندان دور با ذوب شدن یخ های قطب شمال و بالا رفتن سطح آب دریاها، فوجی و صدها جزیره دیگر که پائین تر از سطح دریا قرار دارند، به زیر آب خواهند رفت.
علاوه بر این کارشناسان سال ها است هشدار جدی می دهند که بخش های وسیعی از کره زمین به دلیل شدت گرما و خشکسالی در دهه های آینده غیرقابل سکونت خواهند شد. این خطر خاورمیانه را بیش از همه تهدید می کند، زیرا این منطقه از جهان از هم اکنون با بحران شدید آب روبرو شده است.
*جواد طالعی، شاعر، نویسنده و روزنامه نگار آزاد با بیش از ۴۰ سال سابقه روزنامه نگاری حرفه ای از سال ۲۰۰۰ میلادی به این سو مسئولیت دفتر اروپائی شهروند را به عهده دارد. او همزمان با رسانه های فارسی زبان دیگر مثل بی بی سی، رادیو فرانسه، دویچه وله و سایت های اینترنتی متعدد همکاری داشته است.
