* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
سیمپتوم های بیماری
ـ یبوست ترانزیت: مدفوع سخت و کم تر از سه بار در هفته ولی اشکال در دفع وجود ندارد.
ـ یبوست پایانی: احساس دفع ناکامل یا سخت، احساس پر بودن رکتوم، فشار زیاد برای دفع و تکراری.
در هر دو حالت امکان نفخ، دردهای شکمی و بی قراری روده ای وجود دارد.
چه کسانی در خطر مبتلا شدن هستند
ـ زنان سه برابر مردان دچار یبوست می شوند، و دلیل آن طبق یک هیپوتز پروژسترون می باشد که مقدار آن بسیار زیاد در نیمه دوم پریود و هنگام بارداری است که باعث تنبلی روده ها می شود.
ـ کودکان اغلب دچار یبوست می شوند که در حدود ۴ سالگی بیشتر دیده می شود.
ـ پس از ۶۵ سالگی، احتمال یبوست خیلی زیاد می شود هم در زنان و هم در مردان.
ـ افرادی که مجبورند در رختخواب بمانند و کسانی که فعالیت ندارند هم به یبوست دچار می شوند مثل بیمارانی که بیماری مهم دارند، یا دوره نقاهت را می گذرانند، یا تصادف داشته اند و همین طور افراد خیلی پیر.
عوامل تولید خطر
ـ تغذیه با غذاهای کم فیبر و کم آب
ـ گوشه گیری، عدم فعالیت بدنی
ـ بعضی داروها
ـ عدم توجه به احتیاج به دست شویی رفتن به علت استرس های احساسی یا مشکلات روانی
ـ کم و زیاد شدن هورمون ها در زمان بارداری و یائسگی
ـ افراد کم درآمد دو برابر دیگران مبتلا می شوند احتمالاً به علت تغذیه ناکامل.
پیشگیری
ـ توصیه های تغذیه ای برای کاهش یبوست و پیشگیری از عوارضی که می تواند تولید کند.
ـ توصیه هایی که به پیشگیری از یبوست مزمن کمک می کنند و باید همیشه ادامه داشته باشد این توصیه ها عبارتند از:
ـ مصرف مواد غذایی سرشار از فیبرها، مثل غذاهای گیاهی، میوه ها، بقولات و غلات، سریال کامل، آجیل ها، غذاهای حیوانی شامل فیبرها نیستند.
دو نوع فیبر غذایی وجود دارد، آنهایی که در آب حل نمی شوند و آنهایی که در آب حل می شوند و تعدادی از گیاهان نوع دوم را هم دارند.
ـ سلولز و نیمه سلولز از فیبرهای غیر قابل حل در آب هستند که به علت جذب زیاد آب از یبوست جلوگیری کرده باعث ازدیاد حجم مدفوع شده و پریستالیزم روده را تسریع می کند
ـ پکتین، صمغ و موسیلاژ از فیبرهای قابل حل در آب هستند. پسیلویم از گیاهان نادری است که حداکثر فیبرهای قابل حل را دارد، جو و جو دو سر هم فیبرهای قابل حل دارند این فیبرها آب را جذب کرده ژله ای شکل می شوند و نه تنها به رفع یبوست کمک کرده، بلکه باعث کم شدن کلسترول و کنترل قند خون می شوند.
ـ نوشیدن فراوان آب، معمولاً توصیه می شود که ۲ تا ۳ لیتر آب در روز باید نوشید که بیشتر آن توسط غذاها وارد بدن می شود و توصیه می شود که ۶ تا ۸ لیوان آب در روز بنوشید. اگر یبوست دارید ۸ تا ۱۰ لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید. آب های معدنی دارای مقادیر زیادی منیزیوم هستند که دارای آثار ملین می باشند و در هنگام یبوست بهتر است از آنها استفاده شود.
ـ به محض احساس دفع به دست شویی بروید. پس از غذا خوردن روده ها وارد فاز پریستالیتزم می شوند که مواد دفعی را دفع کنند این یک رفلکس طبیعی برای دفع مواد زائد به آهستگی است، اگر اهمیت ندهید دفع مشکل تر خواهد شد.
پزشکان به افراد مبتلا به یبوست توصیه می کنند که حدود سی دقیقه پس از غذا خوردن دو بار در روز به دست شویی بروند ولی بیش از ۵ دقیقه به خود فشار وارد نکنند که احتمالاً دچار هموروئید بشوند، این عادت باعث می شود که عمل دفع مواد مرتب بشود مخصوصاً در نزد کودکان.
تشخیص
پزشک شما پس از پرسیدن سئوالات و بررسی داروهایی که مصرف می کنید و به کمک تست های تشخیصی بعضی شرایط را حذف خواهد کرد و ممکن است آزمایشات زیر را لازم بداند.
ـ عکس برداری از روده بزرگ با سولفات باریم که تمام روده بزرگ و گاهی قسمت انتهایی روده کوچک را می توان در عکس های (رادیوگرافی) گرفته شده به طور دقیق مطالعه کرد.
ـ سیگموئیدسکوپی: یک لوله قابل خم شدن که از مقعد وارد می شود، راست روده و قسمت پائین تر کولون را می شود دید.
ـ کولونوسکوپی: یک لوله مجهز به دوربین و نور و نمونه بردار تمامی کولون را می شود دید و نمونه برداری کرد.
آزمایشات دیگری هم هست که کمتر استفاده می شود و بیشتر برای مطالعه فعالیت های ماهیچه های روده و ارزیابی دفع مدفوع به کار می روند.
درمان های دارویی
پس از آزمایشات لازم گفته شده پزشک تشخیص می دهد که آیا یبوست بر اثر بیماری دیگری است و یا علت دیگری دارد، اگر بر اثر بیماری دیگری و یا داروهای درمان بیماری دیگری تولید شده باید عامل بیماری درمان و یا داروها عوض شود.
بخش سوم و پایانی هفته آینده
