کدوی تنبل و یا کدوی هالووین که در دنیا، بویژه در آمریکای شمالی سالی یک بار نظر مردم، کودکان و جوانان را به خود جلب می کند و زینت بخش دکور هالووین می شود به غلط به بی خاصیتی معروف گردیده در حالی که حاوی مقدار زیادی از مواد غذایی ضروری و حیاتی است که می توان به آسانی به آن دست یافت و با قیمتی بسیار ناچیز آن را تهیه نمود.
کدو حاوی مقدار زیادی بتاکاروتن یا فرم اولیه ی ویتامین A است که در داخل بدن تبدیل به ویتامین A می گردد. این ماده حیاتی آنتی اکسیدانی است که سلول های بدن و DNA موجود در آن را در برابر مواد سرطانزا و بیماری زا حفظ می کند. پژوهش های علمی زیادی در سراسر دنیا حاکی بر این هستند که این آنتی اکسیدان می تواند از بروز بسیاری از بیماری های مزمن مانند سرطان، بیماریهای قلبی و غیره جلوگیری کند و یا پیشرفت بیماری را کند نماید.
یک فنجان کدوی پخته یا خام دارای ۴۰ کالری، دو گرم پروتئین با کیفیت بالا، ۱۲ گرم مواد قندی، سه گرم فیبر، ۳۷ میلی گرم کلسیم،۴/۱ میلی گرم آهن، ۲۲ میلی گرم منیزیم، ۵۶۴ میلی گرم پتاسیم (پتاسیم در کنترل و پایین آوردن فشار خون نقشی بسیار مهم دارد)، نیم میلی گرم سلینیوم، آنتی اکسیدان دیگری که در بهزیستی و سلامتی، نقشی انکارناپذیر دارد، حدود ۱۲ میلی گرم ویتامین C، ۲۱ میکروگرم فولات، ۳ میلی گرم ویتامین E و بالاتر از همه حدود ۲۶۵۰ واحد بین المللی ویتامین A است که در کمتر غذای گیاهی می توان چنین مقداری را ملاحظه نمود، البته لیست ترکیبات مهم غذایی کدو طولانی است و ما در اینجا فقط به چند نوع از آنها که برای بدن ضروریست اشاره کردیم.
خواص تخم کدو
تخم کدو در اکثر نقاط دنیا، مخصوصاً در کشورهای خاورمیانه به عنوان آجیل مصرف می شود و متاسفانه به خاطر نگهداری و تغییر مزه آن را سرخ کرده و به آن نمک می زنند که به علت حرارت بالا در موقع بو دادن تغییراتی در ترکیبات پروتئین و روغن موجود در آن به وجود می آید که برای سلامتی مفید نخواهد بود. در ضمن نمک موجود در آن می تواند موجب افزایش فشار خون، مخصوصا در افرادی که به این عارضه دچار هستند، شود.
تخم کدو هم مانند دیگر دانه های روغنی حاوی مقدار زیادی ویتامین E است که ویتامینی است آنتی اکسیدان و در ضمن باعث افزایش جذب سلینیوم موجود در مواد خوراکی مانند سبزیجات می شود. در این صورت اگر مقداری مغز تخم کدوی سرخ نشده را به سالاد سبزی اضافه کنید موجب جذب بهتر و کامل تر سلینیوم موجود در سبزی شده و ضمنا خواص خودش را هم حفظ می کند. یک اونس تخم کدو یا حدود ۱۵۰ عدد آن حاوی مواد غذایی زیر است:
کالری ۱۵۳
پروتئین ۷ گرم
مواد قندی ۵ گرم
چربی ۱۳ گرم
فیبر ۱ گرم
آهن ۴/۲ میلی گرم و دهها ماده غذایی دیگر.
پژوهش های زیادی بر روی تخم کدو و رابطه آن با جلوگیری و درمان ورم پروستات که در صورت درمان نشدن، در نهایت به سرطان پروستات منجر می شود، به چاپ رسیده و نشانگر آن است که تخم کدو بهترین ماده غذایی برای پیشگیری این عارضه و بیماری است. مخصوصا اگر مردها در کنار مصرف تخم کدو مقدار لازم و کافی لیکوپن Lycopene که در گوجه فرنگی پخته و محصولات آن وجود دارد مصرف کنند. در بعضی از کشورهای دنیا پژوهشگران و پزشکان برای درمان ورم پروستات یا BPH از روغن تخم کدو استفاده می کنند که نتایج چشمگیری دارد.
موضوع مهمتر اینکه تخم کدو حاوی مقدار قابل ملاحظه ای تریپتوفان (L-TRYPTOPHAN) است که در درمان عارضه نگرانی و افسردگی استفاده می گردد.
چند پژوهش علمی هم ثابت نموده که مصرف تخم کدو می تواند از بروز سنگ کلیه جلوگیری کند. افرادی که آمادگی تشکیل سنگ کلیه، آن هم نوع اگزالات کلسیم را دارند می توانند با خوردن روزی فقط ۱۰ــ ۵ گرم تخم کدو از بروز سنگ مورد بحث در کلیه ها جلوگیری نمایند.
خاصیت ضد انگلی تخم کدو
در طب سنتی ایران برای مبارزه با انگل های روده مانند کرم کدو و آسکاریس و غیره مصرف تخم کدو به همراه روغن کرچک توصیه شده است و در حال حاضر هم در بسیاری از نقاط دنیا برای مبارزه با انگل های روده از این مواد غذایی استفاده می شود. در کشور آلمان مرسوم است که انگل روده را با خوردن حدود ۴۰۰ــ۲۰۰ گرم مغز تخم کدو (بسته به وزن و سن فرد) به همراه شیر و عسل و پس از چند ساعت خوردن مقداری روغن کرچک میتوان از بین برد.
با این مقدمه می توان قبول کرد که به کدو تنبل و کدوهای هالووین تهمت ناجوری زده شده و این ماده غذایی دارای خواص بی شماریست. پس در این فصل مخصوص کدو در هر فرصتی از آن به صورت سوپ، کیک و غیره استفاده کنید و تخم آن را آب پز نموده در فریزر نگهداری و به تدریج مصرف کنید و از تمام فواید آن لذت ببرید. فراموش نکنید که در خوردن تخم کدو نباید زیاده روی نمود چون اولا چاق کننده است و ثانیا به خاطر خواص دارویی آن اگر بیش از اندازه خورده شود ممکن است سبب ناهنجاریهایی شود.
ویتامین های B و سرطان ریه
سازمان جهانی بهداشت طی گزارشی اعلان نموده که مصرف روزانه ویتامین های B می توانند امکان بروز سرطان ریه را که یکی از خطرناکترین سرطانها است کاهش دهند. در یک بررسی علمی در ده کشور اروپائی که بیشتر از چهارصد هزار نفر را زیر پوشش خود گرفته نشان می دهد افرادی که ویتامین B6 و اسید امینه میتونین(Methionine) خونشان بالاست ۵۰ درصد کمتر به سرطان ریه دچار می گردند. این خبر نباید سبب راحتی خیال افرادی گردد که به مصرف دخانیات عادت دارند زیرا هیچ عاملی نمی تواند عملکرد زیانبار سیگار و توتون را خنثی کند، بلکه با دوری از سیگار و مصرف غذاهائی که حاوی مقداری از ویتامین های گروه B هستند می تواند در بهزیستی و سلامتی شخص موثر باشد.
عصاره سیر و ناهنجاری های قلبی
افرادی که به بیماری قند یا دیابت دچار هستند ممکن است به نوعی ناهنجاری های قلبی مانند کاردیومیوپاتی دچار شوند که سبب بزرگ شدن قلب و ضخیم شدن دیواره ی آن می گردد و در نهایت مشکلات پیچیده ای را به وجود می آورد. پژوهشگران دانشگاه های تایوان و چین ثابت نموده اند که سیر و عصاره آن در بیمارانی که به بیماری قند دچار هستند و خیلی بیشتر از دیگران به بیماریهای قلبی دچار می شوند اگر در رژیم غذائی خود مقداری سیر منظور دارند نه تنها قند خونشان کاهش می یابد، بلکه از بروز و پیشرفت بیماری های قلبی نیز جلوگیری می کند. در یک بررسی بر روی حیوانات آزمایشگاهی به گروهی از موش هایی که به بیماری قند دچار بودند روزانه مقداری عصاره سیر و به گروه شاهد روغن ذرت داده و پس از مدتی تغییرات مربوط به ساختمان قلب و ناهنجاری های آن را به دقت بررسی نمودند. نتایج این بررسی نشان می دهد که عصاره سیر موجب سلامت و بهزیستی قلب گردیده و در کنار پائین آوردن قند خون عمر طولانی تری را سبب می گردد. این دسته از دانشمندان بیشتر از ۲۰ ماده شیمیائی در عصاره سیر شناسائی نموده اند که بعضی از آنها نقش بسیار مهمی در بهزیستی و سلامتی قلب و عروق دارند. به همین جهت خوردن سیر به همه مخصوصاً افراد دیابتی توصیه می گردد.
بهتر است باور کنید
پیش بینی می کنند که سه چهارم جمعیت کشور آمریکا در سال ۲۰۲۰ یعنی حدود ۱۰ سال دیگر به عارضه چاقی دچار خواهند شد و وزنی غیر طبیعی خواهند داشت. این آمار گواهی می دهد که چاقی و عوارض جانبی آن که مخارج سرسام آوری را به همراه دارند موجب یک فاجعه اقتصادی در این مملکت می گردد. در حال حاضر هر ساله بیشتر از ۷۳ بیلیون دلار از تولید سالیانه این کشور به خاطر چاقی کاسته می شود.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
خانم مرجان عزیز
با دکتر قدیریان می توانید با ایمیل زیر تماس بگیرید
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
از جناب دکتر قدیریان بسیار سپاسگزارم برای این اطلاعات مفیدی که در اختیار ما میگذارید.
آیا امکان دارد که ایمیل جناب دکتر را در اختیار داشته باشم؟ زیرا که سوالاتی از ایشان دارم لطفا بفرمایید که چگونه میتوانم با ایشان در ارتباط باشم. من در انگلستان زندگی میکنم.
با سپاس
مرجان