کنفرانس تحولات اجتماعی در دنیای امروز

تورنتو ـ ۱۸ تا ۲۱ می ۲۰۱۲

شهروند ـ فرح طاهری: انجمن پژوهش فرهنگ و تاریخ ایران از جمعه ۱۸ می تا دوشنبه ۲۱ می ۲۰۱۲ کنفرانسی در تورنتو برگزار کرد با عنوان تحولات اجتماعی در دنیای امروز.

این کنفرانس چندین سالن هتل شرایتون پارک وی را در تقاطع بزرگراه هفت و لزلی به خودش اختصاص داده بود.

در سالن یورک بال روم برنامه های بزرگسالان شامل پنل های مختلف، سخنرانی، موسیقی، تئاتر، رقص و … و در سالن پائین کلاس های مربوط به کودکان و نوجوانان به زبان فارسی و انگلیسی برپا بود.

در سالنی کوچکتر غرفه های صنایع دستی، زیورآلات، لباس، کتاب و نوار و آثار هنری برای فروش قرار داشت.

 

شروع کنفرانس جمعه ۱۸ می۲۰۱۲، ساعت ۸ شب با سخنان دکتر رضا مریدی نماینده ریچموندهیل در مجلس انتاریو بود که در پیوند با اهمیت حقوق اقلیت ها در سیستم دمکراسی سخن گفت. برنامه با موسیقی و رقص ادامه پیدا کرد. بهرام دهقانی، تورج مشرف زاده، سردار و سنبل طائفی موسیقی اجرا کردند و رقص کردی نیز اجرا شد.

 

شنبه ۱۹ می، مجری برنامه صبح سیاوش خانجانی بود و برنامه با نوای ویلن منوچهر وهمن آغاز شد.

 از دیگر برنامه های روز شنبه سخنرانی دکتر وحید رأفتی بود با عنوان “دین در دنیای امروز”.

دکتر رأفتی معتقد است سه عامل سبب تحولات اجتماعی می شود: عوامل اقتصادی، تکنولوژی و تغییراتی که در اثر Charismatic Leadership ایجاد می شود یعنی تأثیرات فردی مانند مسیح، محمد و یک فرد ِ خاص در جامعه. 

تحولات اجتماعی منجر به تحولات فرهنگی، زبان و حرکت جامعه بشریت می شود. او خصوصیت تحولات اجتماعی در دنیای امروز را در مسأله سرعت و جهانی بودن ِ آن می بیند، و این که این تحولات یا به صورت انقلابی است یا به صورت جنبی- اجتماعی.  اما خصیصه اصلی تحولات دنیای امروز “طرد ادیان” است و به همین دلیل انسان بدون معنی و سرگردان مانده است.

علت طرد ادیان نیز در سه عامل نهفته است: تضاد قشریت با مدرنیته، مسأله خشونت در ادیان، روحیه انتقادی و قدرت خواهی رهبران مذهبی.

در حقیقت نبود این سه عامل به معنی عدم دمکراسی است که زمینه های آن به قول سوروکین از فسادگرائی و تناقضات درونی ایجاد می شود.  و سبب می شود عناصری در دین و فلسفه وارد گردد که جامعه قدرت هضم آن را ندارد و البته از عوامل مهم آن خشکیدگی منابع الهام است. تا آن جا که کمیت جای کیفیت را می گیرد و اساس عالم برمحوریت ماده متکی می شود.

 

پس از اجرای موسیقی توسط رویا سپهری، نیما صفایی و منان مطیعی، سخنرانی عنایت روحانی با عنوان “مبداء روحانی مدنیت اجتماعی” ایراد شد. بعدازظهر پس از موسیقی نبیل و کریم که رپ به زبان انگلیسی می خواندند و بسیار مورد استقبال قرار گرفت، پنل جالبی برگزار شد با عنوان “آموزش زیر آتش”. در این پنل فیلمی به نمایش درآمد که در آن چگونگی کار دانشگاه آنلاین بهائیان در ایران را نشان می داد. در این میزگرد آقایان دیوید هافمن، جف کافمن، داگلاس مارتین و خانم فرزانه ثابتان حضور داشتند و درخصوص حق آموزش و نقض حقوق بهائیان در این زمینه در ایران سخن گفتند و خانم ثابتان به عنوان یکی از افرادی که از دایرکنندگان این دانشگاه آنلاین بوده از نحوه ی شکل گیری ایده و کار تا به امروز آن گفت. این پنل تماما به زبان انگلیسی برگزار شد.

 

پس از اینکه پگاه یزدانی با پیانو قطعاتی نواخت، سخنرانی فرزانه ثابتان با عنوان “ریشه های روانی میل به تحولات اجتماعی” ارائه شد.

فرزانه ثابتان به مسأله تحولات اجتماعی از دیدگاه روانشناختی نظر کرد و با اتکاء به این اصل که ساختار جامعه بشری همچنان ساختار هستی انسانی است و اینکه جامعه نیز مانند انسان دارای سه بُعد “والد”، “بالغ” و”کودک” است که با گذر از مراحل رشد روانی به تکامل می رسد، به تبیین ریشه های روانی تحولات اجتماعی پرداخت.

او براین نظر است که انسان امروز طی مراحل گوناگون رشد از دوران سلطۀ بخش “کودک” و “والد” گذشته است و حال در حال انتقال به مرحله ای است که بخش “بالغ” او عنان و افسار حرکتهای اجتماعی را به دست گیرد. تضادی که بین والد و کودک ایجاد می شود در نهایت منجر به ظهور بلوغ یا همان دمکراسی می شود.

جامعه امروز انسانی، دوران پر التهاب نوجوانی و پیش از بلوغ را می گذراند که قرار است منجر به ویژگی های انسان بالغ، آزاده، صلح طلب، و وحدت جو گردد. او معتقد است که بشریت نوجوان امروز از یک طرف نیازمند معنی و معنویت است و از طرف دیگربا ادیان پیشین به عنوان تنها قالب اظهار معنویت، به چهار دلیل در ستیز است (با استناد به سخنان مهدی خلجی در برنامه پرگار، تلویزیون بی بی سی): اول این که نوشته های دینی قابل تفسیرند و تفسیرهائی که از آن می شود قانع کننده نیست. دوم، شریعت و احکام دینی به تن انسان امروز اندازه نیست. سوم، تاریخ ادیان پراز جنگ و نزاع بوده و ادیان امروز منابع خشونت و ترور شده اند. و چهارم وجود ِعلماء و پیشوایان با تفکر انسان امروز سازگار نیست زیرا انسان امروز مقلد بودن و دنباله روی را نمی پذیرد.  پس دینی می تواند دوای درد انسان امروز باشد که از وجود این چهار خصیصه مبرا باشد. 

 

و پایان بخش برنامه های شنبه شب، کنسرت دو ساعته ای از هنرمند مردمی و محبوب، ستار، بود که با گروه موسیقی آرامیک ساعاتی خوش برای بیش از ۱۵۰۰ تن حاضران در سالن آفرید.

 

یکشنبه ۲۰ می، برنامه صبح نیز با موسیقی پگاه یزدانی شروع شد و با سخنرانی بهروز جباری با عنوان “نقش شعرا در تحولات اجتماعی” ادامه یافت. آقای جباری فراز و نشیب شعر و ادب در تحولات تاریخی و کنش متقابل این دو بر یکدیگر را با زبانی شیرین طرح کرد.

 

پس از قطعاتی موسیقی که توسط بردیا محجور و سینا خسروی اجرا شد، نوبت به سخنرانی حسن زرهی، سردبیر شهروند رسید که با عنوان “دمکراسی و آزادی در جوامع پیرامونی” ارائه شد.

 

حسن زرهی انواع تلاش و تقلا برای رسیدن به بلوغ یا همان دمکراسی در طول تاریخ را مطرح کرد که به سه دسته دمکراسی مستقیم، دمکراسی غیرمستقیم و دمکراسی مشارکتی تقسیم می شود.  به گفته ی او آنچه دنیای امروز بدان نیازمند است دمکراسی و آزادیخواهی از نوع مشارکتی آنست. دمکراسی به آن معنی که انسان امروز در انتخاب نمایندگان خود مشارکت داشته باشد اما بر تصمیم گیریهای همان نمایندگان هم نظارت داشته باشد.  به عبارتی آن گونه دمکراسی باید بنا شود که دولت و ملت در ارتباطی مبتنی براعتماد و اطمینان قرار گیرند.  پایه های اساسی این دمکراسی ممکن نیست مگر با استقرار خصلت هائی مانند فروتنی، صداقت و عدالت محوری.  ویژگی هائی که باید در تک تک افراد نوع بشر به طور درونی شکوفا شود تا بتواند جامعه دمکرات و آزادی طلب را بنا سازد.

از آن جا که سخنرانی آقای زرهی همراه با مثال های امروزی بود، بسیاری از شرکت کنندگان این سخنرانی را مفید و قابل استفاده خواندند.

 

بعدازظهر یکشنبه موسیقی مجید رودسری آغازگر برنامه ها بود. گلوریا یزدانی هنرمندی که کار تئاتر می کند و با دو کار در این سال های اخیر در جامعه ی ایرانیان تورنتو شناخته شده است، سخنرانی خود را با عنوان “ترنم نغمه های زنانه زمان” ایراد کرد و در آن به اشعار فروغ فرخزاد پرداخت.

در ادامه همنوازی دف بود کاری از آراز نایب پاشایی و علی کرمی.

میزگرد یکشنبه به خانواده سالم اختصاص داشت. دکتر فرهنگ جباری، دکتر سهراب خوشبین، دکتر مهران انوری و دکتر شهرام ایوب زاده شرکت کنندگان در این پنل بودند و به ابعاد جسمانی، روحانی و شرایط خانواده پرداختند تا سلامت فرد در خانواده حاصل شود و در کل جامعه ای سالم به وجود آید. در این پنل گفته شد ملاک ِ کسانی که در تلاشند تا سلامت را در جامعه ای بالغ بنیان نهند، این بیان عبدالبهاء است که: “طبیب اجسام باش، پزشک دلها و معالج جانها”

 

یکشنبه شب با موسیقی گروه چکاوک آغاز شد و با ویلن منوچهر وهمن و سنتور اکبر قیدرپور ادامه یافت و نوبت به سهراب بهراد رسید تا با گیتار آهنگ های خاطره انگیز قدیمی را بخواند.

پایان بخش برنامه های یکشنبه تئاتری بود از منصور تایید، هنرمند ساکن برکلی کالیفرنیا، که نزد تورنتویی ها با کار “ما جاسوس نیستیم” شناخته شده است. نام این نمایش “شبکه جهانی س ن ن” بود که در آن با زبانی طنز پراکندگی جامعه ایرانی و عدم وحدت آنها و بسیاری از ناهنجاری ها و نابسامانی های جامعه ی خودی گفته شد. یکی از مشخصه های کار هنرمند شکستن تابوهاست. گاه عرف و عادت و سنت چنان بر دست و پای بشر امروزی مدرن می چسبد و سد و مانع و رادع در جلوی پایش می گذارد که تنها  با چشم و دیدی نقاد می توان این معضل را برطرف کرد و بی شک جماعت و مردمی که خود را از چنین نگاهی دور می کنند و آن را برنمی تابند خود دچار خسران می شوند. کار هنرمند با مردم خندیدن است و نه به مردم خندیدن. هنرمند مردمی و متعهد مشکلات و کاستی های جامعه را از آن خود می کند و بعد با نیشتر نقد به جان آنها می افتد. مردمی که بتوانند به خود بخندند قوی تر و انتقادپذیرتر و مدرن تر خواهند بود. در واقع یکی از مشکلات اساسی ما ایرانی ها این است که به سختی انتقاد و طنز را تاب می آوریم و  بی گمان این برمی گردد به فرهنگ استبدادی ما که تاریخی دور و دراز دارد. در همین راستاست که کارهای انتقادی و طنزآمیز هنرمند مردمی منصور تأیید شایان توجه و ارجگذاری هستند.  یکی از  راه های  مقابله  و درمان این استبداد فرهنگی استقبال از هنر منتقد است که در کارهای تأیید جای بسیار پررنگ و درخشانی دارد. (مطلب خانم فرزانه ثابتان در همین شماره شهروند نقدی ست بر این نمایش)

روز پایانی کنفرانس، دوشنبه ۲۱ می، با موسیقی پگاه یزدانی آغاز شد. سخنرانی دکتر وحید رأفتی با عنوان “سفر عبدالبها به غرب” و میزگرد “دیدگاه هنری به جامعه کنونی” با حضور نگار پویا، آرمین رحمانیان و گلوریا یزدانی از دیگر برنامه های این روز بودند.

در این پنل تأثیر هنر و رنگ و بوی فرهنگ و جامعه انسانی به صورت روح جهانیان، تطور سبک های هنری و فراز و نشیب آن از دوران قاجار به پهلوی و رجعت دوران پس از انقلاب به گذشته مطرح شد.

 

گروه چکاوک یک بار دیگر در این کنفرانس برنامه اجرا کرد و در پایان نیز برنامه ای از گروه جوانان و نوجوانان اجرا شد.

یکی از مهم ترین ویژگی های این برنامه تنوع و شادی فراوان در آن بود که این مهم با استفاده از آوازخوانان و نوازندگان موسیقی های متفاوت به انجام رسید.

 

برای آگاهی از چندوچون برگزاری این کنفرانس با فریبا روحانی یکی از پنج سازمانده ی آن گفت وگوی کوتاهی کردم. او درباره ی به وجود آمدن فکر چنین کنفرانسی گفت: ما پنج نفر دوست هستیم که رفتیم کنفرانسی در شیکاگو و خیلی لذت بردیم، و فکر کردیم حیف است که در تورنتو که جمعیت ایرانی اش بسیار زیاد است، چنین کنفرانسی نداریم. برنامه ای که هم باعث آشنایی دوستان با یکدیگر شود و هم مردم چیزی یاد بگیرند تا بعدها خودشان هم قدمی برای بهبود جامعه بردارند. به همین خاطر به فکر برگزاری آن افتادیم.

 

فریبا روحانی مخاطبان این کنفرانس را فقط بهائیان نمی داند و می گوید: مخاطبان ما همه ی ایرانیان هستند، و این کنفرانس فقط برای دانشمندان و متخصصان نیست، بلکه برای همه ی خانواده است، چون موضوعاتی که ما انتخاب کردیم، در مورد خانواده، جامعه، کودک، بزرگ، آموزش، سلامت، هنر، و … برای همه است، حالا ما پنج نفر بهائی هستیم ولی عقیده داریم که جامعه ی بشری دارد رو به بلوغ می رود و هر کس وظیفه دارد که جامعه را بهبود بخشد و بسازد. و ما این تصمیم را گرفتیم و یک سال باهم و با بسیاری دیگر مشورت کردیم.

 

فریبا روحانی، ویکتوریا یزدانی، حامد جانمیان، نوید عزیزی و شهریار ایوب زاده سازماندهندگان این کنفرانس بودند.

فریبا روحانی در پاسخ به اینکه این کنفرانس سالانه برگزار خواهد شد، گفت: هدف این بود که سال اول را انجام دهیم ببینیم چگونه خواهد بود. آیا مورد علاقه و استقبال قرار می گیرد؟ آیا فایده دارد یا نه؟ و همانطور که می دانید بجز برنامه های این سالن، یک کنفرانس هم برای بچه ها و نوجوانان به زبان انگلیسی و فارسی در طبقه ی پایین داشتیم.

اگر همه چیز به خوبی پیش رفت، دلمان می خواهد این کنفرانس سالیانه باشد و بی شک بزرگتر خواهد شد و درش به روی همه باز خواهد بود هم ایرانی و هم غیرایرانی، چون خیلی ها همسران غیرایرانی دارند، برای همین ما همه چیز را ترجمه می کنیم. شب ها هم برنامه موسیقی و رقص و آواز داریم که همه ی خانواده بیایند.

 

در مورد تأمین هزینه ها، خانم روحانی گفت: چند نفر از دوستان کمک کردند ولی در واقع بیشتر درآمد از پول ثبت نام افراد به دست آمد. برای بزرگسالان ۱۰۰ دلار، جوانان ۷۰ دلار و بچه ها تا ۱۲ سال مجانی. نزدیک به ۱۲۰۰ نفر اسم نویسی کردند.

این مبلغ شامل استفاده ی افراد از چهار روز کنفرانس (جمعه تا دوشنبه) بود و البته هزینه تنقلات و ناهار و شام به عهده ی خود شرکت کنندگان در کنفرانس بود.

 از او می پرسم، تا به حال نظر شرکت کنندگان چگونه بوده؟ می گوید: از همه خواسته ایم بدون تعارف نظرشان را بگویند، بیشتر افراد راضی بودند و برنامه ها را دوست داشتند، تعدادی هم بعضی برنامه ها را بیشتر و بعضی ها را کمتر دوست داشتند.

خانم روحانی در پاسخ به اینکه چرا تبلیغ برای این کنفرانس نشده بود، گفت: سال اول بود و ما نمی دانستیم چگونه پیش می رود، می خواستیم اول تجربه کنیم و خودمان کم و کاستی ها را دریابیم، ولی برای سال های آینده خیال داریم تبلیغات گسترده داشته باشیم.