نویسنده: یاووز بایدار*
اندکی پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئن، کادرهای حزب اسلامگرای عدالت و توسعه ترکیه ابراز تمایل کردند که این حزب را به یک نیروی جنگی تبدیل کنند. اکنون این طرح با پخش اسلحه میان وفاداران به حزب به مرحله اجرا وارد شده است
اشاره:
“یاووز بایدار” روزنامه نگار و وبلاگ نویس ترک، از بنیادگذاران پلاتفرم مطبوعاتی ناوابسته “پی ۲۴” در استانبول و برنده جایزه مطبوعات اروپا در سال ۲۰۱۴ است. او اکنون مدتی است در خارج از ترکیه به سر می برد. بایدار گهگاه به عنوان “نویسنده میهمان” برای روزنامه معتبر “زود دویچه” مقاله می نویسد.
تازه ترین مقاله روزنامه نگار ترک بسیار تکان دهنده است. او می کوشد با استناد به مواردی کاملا مستند، نشان بدهد که حزب اسلامگرای عدالت و توسعه ترکیه در تلاش است تا کادرهای خود را مسلح کند و از آن ها یک نیروی نظامی تمام عیار برای سرکوب مخالفان خود بسازد.
یاووز بایدار بر این باور است که با این سیاست، ترکیه به سمت یک جنگ داخلی گام بر می دارد.
این نگرانی در شرایطی مطرح می شود که رجب طیب اردوغان از یک سو با به زیر پرسش کشیدن پیمان سال ۱۹۲۳ لوزان، و از سوی دیگر اصرار بر مداخله در امور داخلی عراق، به بحران با دو همسایه خود یونان و عراق دامن می زند. او از سوی دیگر با تهدید سازمان شیعی حشد الشعبی که بخش عمده ای از ۱۲۰ هزار نیروی مسلح آن از سوی جمهوری اسلامی تجهیز شده و آموزش دیده اند، مناسبات خود را با ایران بحرانی می کند. همه این بحران های خارجی می تواند بهانه ای برای سرکوب مخالفان به دست او بدهد.
مقاله تازه یاووز بایدار نکاتی را درباره تلاش حزب اسلامگرای عدالت و توسعه برملا می کند که تاکنون افکار عمومی جهانی را به خود جلب نکرده اند. رشد نوعی فاشیسم متکی بر ناسیونالیسم ترک و واپس گرائی دینی همراه با پخش اسلحه در میان ارتجاعی ترین نیروهای ترکیه، از جمله این نکات مهم هستند.
برگردان فارسی مقاله نویسنده ترک را که با عنوان “ترکیه در آستانه یک جنگ داخلی” در ” زوددویچه تسایتونگ” روز ۲۸ اکتبر ۲۰۱۶ منتشر شده است می خوانید:
روسای کشورهای اروپائی و کمیسیون اتحادیه اروپا نمی خواهند اعتراف کنند که بسیاری از آن ها را خیال سیاست واقعگرایانه خیره کرده است. اما واقعیت در ترکیه سرشار از نشانه های تأمل برانگیزی است که روز به روز بیشتر تلنبار می شوند.
ایردنتیسمی (۱) که رویای امپراطوری بزرگ یک ملت را فراتر از مرزهای فعلی اش در سر می پرورد ممکن است روندی آهسته و تدریجی باشد، اما روند تازه دیگری هست که باید مورد توجه بسیار قرار گیرد: اعلام تجهیز نظامی انبوه حزب دولتی عدالت و توسعه ترکیه.
چند روز پس از کودتای نافرجام ۱۵ ژوئن (۲) نقشه تبدیل حزب به یک نیروی نظامی زاده شد. با شعار “دیگر هرگز” بعضی از کادرهای حزب توضیح دادند که مسلح کردن شهروندان برای جلوگیری از یک کودتای دیگر ضروری است. “شرف مالکوش” یکی از مشاوران مهم اردوغان در شمار این افراد بود. او اعلام کرد که اسلحه های ثبت شده میان مردم توزیع خواهد شد.
سازمان شبه نظامی موسوم به “واحد عثمانی ۱۴۵۳” که نام خود را از اشغال قسطنینیه می گیرد بلافاصله پس از این که سروکله هشتک AK- Selahlenma (تسلیح حزب عدالت و توسعه) در شبکه های اجتماعی پیدا شد، استقبال خود از این موضوع را اعلام کرد. رهبر این جریان “امین کانپولات” نوشت: “این فراخوانی است برای همه برادران. برای سرزمین پدری مسلح شوید. برای پرچم و برای اردوغان”. وی افزود: “ما برای اردوغان می میریم و می کشیم”. هشتک به سرعت جا باز کرد. در این شبکه آمده است: “ما آماده ایم تا آخرین قطره خون خود بجنگیم. هدف مقدس ما شهادت است”.
توزیع جنگ افزار در همه جا
واحد عثمانی یک سازمان کاملا تازه است. این سازمان که در سال ۲۰۰۹ میلادی بنیاد نهاده شده، زمانی شناخته شد که در پی انتخابات هفتم ژوئن (۳) به تحریریه روزنامه جمهوریت، حمله برد و آن را ویران کرد. (۴)
واحد عثمانی اهداف خود را چنین توضیح داده است: “جذب نسل های مذهبی، زنده کردن یک روش زندگی متکی بر قرآن، تلاش برای تجدید حیات خلافت اسلامی و تبدیل کلیسای تاریخی حاج صوفیا به مسجد”.
روزنامه نگاران طرفدار دولت از این چشم انداز پشتیبانی می کنند. “عبدالله شانلیداغ” مقاله نویس روزنامه یهودی ستیز و ضدغربی “ینی اکتی” می نویسد: “از این حکومت نترسید. زیرا او دقیقا می داند چه کسی باید کشته شود!”
این نفرت پراکنی تنها مربوط به مهاجمانی نیست که در پی یک “هولیگانیسم”(۵) سیاسی هستند. این افکار چند روز پیش به لحن رسمی در تعهدات حزب عدالت و توسعه تبدیل شد. در یک همایش بزرگ حزب دولتی در شهر “آفیون” منطقه آناتولی “سلیمان سویلو” وزیرکشور جدید گفت:”ما همه کادرهای حزب خودمان را نجات خواهیم داد. ما گارد شخصی در اختیار آن ها قرار می دهیم و تضمین خواهیم کرد که از آن ها با سلاح های دوربرد حفاظت شوند”.
این سخنان در واقع واکنشی بود به تعداد زیادی حمله علیه سیاستمداران محلی حزب عدالت و توسعه در استان های شرقی و جنوب شرقی ترکیه، که بیشتر ساکنان آن ها را کردها تشکیل می دهند. در این حمله ها به تازگی چند عضو بلندپایه محلی حزب مجروح شده یا به قتل رسیده اند.
مسلح شدن دوجانبه در یک منطقه بحرانی
این مسلح شدن دوجانبه در یک منطقه بحرانی به کجا خواهد انجامید؟ اطلاعیه های رسمی در هرحال تایید می کنند که این چشم انداز ایجاد شده از سوی حزب عدالت و توسعه در حال گسترش است.
“اردوغان بکتاش” فرماندار شهر “رایتس” در شمال شرقی دریای سیاه اعلام کرده است که تعداد زیادی سلاح به ثبت رسیده در اختیار پشتیبانان مالی حزب گذاشته خواهد شد. او در مقایسه دوران خدمت خود در این شهر با دوران فرمانداری شهر مانیسه در کنار دریای اژه، گفت: “من اینجا ظرف سه ماه پنج برابر دو سال کار خود در مانیسه اسلحه وارد کرده ام”. فرماندار وابسته به حزب عدالت و توسعه اضافه کرد:”اگر تلاش تازه ای برای کودتا صورت بگیرد، شخصا میان مردم شهر اسلحه توزیع خواهم کرد”.
چنین اظهاراتی از یک نمونه سراسری در ترکیه پرده برمی دارند. روزنامه جمهوریت به تازگی گزارش داده است که دولت در تدارک یک قانون شرایط اضطراری جدید است که ثبت اسلحه در سطوح منطقه ای را نیز ممکن می سازد.
اما خبر تشکیل واحدهای جوانان (۶) در مساجد زیر پوشش سازمان “دیانت” ترکیه از این هم مهم تر است. این سازمان که در اصل “سازمان مسائل مذهبی” نام دارد (۷) و در دوران اردوغان به بودجه هنگفت و قدرت زیاد دست یافته، رسما اعلام کرده که واحدهای جوانان را در ۴۵ هزار مسجد از مجموع ۸۵ هزار مسجد ترکیه برپا خواهد کرد.
سازمان دیانت ابراز اطمینان کرده که این واحدها تا سال ۲۰۲۱ دست کم در ۲۰ هزار مسجد تاسیس خواهند شد.
فارغ از این که چطور ببینیم، نمونه روشن است. روزنامه های ناوابسته ای مثل جمهوریت گزارش می دهند که بزرگترین شرکت های امنیتی خصوصی در حزب عدالت و توسعه ریشه دارند. آمادگی برای مسلح کردن شهروندان وفادار به حزب عدالت و توسعه و سیاسی کردن شبکه مساجد تا کوچکترین سطح، بسیار نگران کننده است. بالاتر از همه این ها، اردوغان کدخداهای روستاها را تحت کنترل دارد و از آن ها خواسته است که هر حرکت مشکوکی را اعلام کنند. او چندی پیش خطاب به صدها کدخدا گفت:”من حالا کدخدای بزرگ هستم و همه چیز را کنترل می کنم”.
نتایج یک کودتای احتمالا تقلبی
دو قطبی کردن ترکیه و شکاف اجتماعی در این کشور از ۱۵ ژوئن شدیدتر شده و ترکیه در آستانه یک جنگ داخلی قرار گرفته است. به تازگی همکاری در روزنامه جمهوریت محترمانه پرسیده است: “آیا این تصور نادرست است که حزب عدالت و توسعه ارتش مخصوص به خودش را تشکیل می دهد؟” او در این ترس تنها نیست. یک وکیل سرشناس گفته است: “چه می شود اگر کسی خواستار مسلح کردن کمال خلیجداروغلو رهبر اپوزیسیون شود؟ این خواسته به کجا خواهد انجامید؟
فراخوان به مسلح شدن فراخوان به یک جنگ داخلی است. دزدان در روز روشن به خیابان می آیند. آیا اگر یک انتخابات به نتیجه دلخواه نرسد، این آدم ها کشور را تحت کنترل خواهند گرفت؟”. (۷)
و آخرین آگاهی: تازه ترین نظرسنجی سازمان همکاری اقتصادی و امنیت اروپا (OECD) نشان می دهد که ۳۵ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله ترکیه آموزش خوبی ندیده اند و بیکار هستند. یک سقوط تاریخی.
*یاووز بایدار برنده جایزه مطبوعات اروپا
توضیحات مترجم:
۱- Irrdentinism :
۲- شامگاه ۱۵ ژوئن ۲۰۱۶ چند تانک در خیابان های استانبول و فرودگاه آتاتورک مستقر شدند و در آنکارا چند موشک به سوی ساختمان های دولتی شلیک شد. نیمه شب همان روز، رجب طیب اردوغان در یک پیام ویدئوئی که از یک شبکه تلویزیونی پخش شد، مردم ترکیه را به حضور در فرودگاه آتاتورک و مقابله با کودتاچیان فراخواند. او، ساعتی بعد، در حالی که ادعا می شد نیروی هوائی در کنترل کودتاچیان است، بدون هیچ مزاحمتی از محل استراحت خود به استانبول پرواز کرد، در جمع هزاران نفری که آنجا جمع شده بودند حضور یافت و گفت: “کودتا یک هدیه الهی بود تا ما بتوانیم ارتش را تصفیه کنیم”. اما این تصفیه به ارتش و پلیس محدود نماند و تاکنون بیش از صدهزار نظامی، پلیس، قاضی، دادستان، استاد دانشگاه، معلم و کارمند دولت را خانه نشین کرده، فراری داده یا به زندان انداخته است. در شرایطی که دولت ادعا می کند قصد تصفیه هواداران جنبش خدمت به رهبری فتح الله گولن را دارد، بخش مهمی از تصفیه شدگان و زندانیان را نیروهای چپ و لیبرالی تشکیل می دهند که به هیچ وجه نمی توانند هوادار یک جنبش مذهبی باشند. بسیاری از ناظران امور ترکیه معتقدند که اردوغان خود شبه کودتا را محرمانه سازمان داده تا به بهانه آن دموکراسی نیم بند ترکیه را به یک دیکتاتوری تمام عیار تبدیل کند. بسیاری از اقدامات اردوغان نشان می دهد که او حتی سودای گسترش مرزهای جغرافیائی ترکیه را از طریق اشغال بخشی از عراق و جزایر متعلق به یونان در سر می پروراند.
۳- در انتخابات روز هفتم ژوئن ۲۰۱۵ حزب عدالت و توسعه ترکیه که از سال ۲۰۰۳ به این سو همواره در انتخابات به اکثریت مطلق می رسید و ترکیه را بی نیاز از ائتلاف با احزاب دیگر اداره می کرد، این اکثریت مطلق را از دست داد و مجبور شد برای تشکیل دولت جدید وارد ائتلاف شود. اما احمد داوود اوغلو نخست وزیر که مناسبات بسیار نزدیکی با اردوغان داشت، از این کار خودداری کرد. در نتیجه کار ترکیه بر اساس قانون اساسی به تجدید انتخابات کشیده شد و حزب عدالت و توسعه، با ترفندهائی آشکار توانست بار دیگر اکثریت مطلق را کسب کند. یکی از این ترفندهای آشکار تشدید سرکوب کردها با هدف جذب پشتیبانی دست راستی ها و ناسیونالیست های ترک بود که به خاطر تلاش های اردوغان برای آشتی با حزب کارگران کردستان ترکیه از او فاصله گرفته بودند.
۴- روزنامه جمهوریت پرشمارترین روزنامه منتقد دولت ترکیه است که سال گذشته سردبیر و یکی از دبیران اصلی آن به دستور شخص اردوغان به زندان انداخته شدند. گناه آن ها انتشار ویدئویی بود که نشان می داد دولت ترکیه برای گروه های اسلامگرای حاضر در جنگ داخلی سوریه تجهیزات جنگی می فرستد. دادگاه عالی ترکیه بعدا حکم زندان دو روزنامه نگار را لغو کرد. روزنامه جمهوریت چند روز پیش بار دیگر مورد هجوم نیروهای دولتی قرار گرفت و تعداد زیادی از نویسندگان و خبرنگاران آن بازداشت و روانه زندان شدند.
۵- اشاره نویسنده به هولیگان های آنارشیستی است که در مسابقات ورزشی کشورهای اروپائی همواره آشوب به پا می کنند.
۶- واحدهای جوانان مساجد، واحدهای بسیج مساجد ایران را در سال های نخست انقلاب اسلامی تداعی می کنند که به تدریج به بازوی نظامی رژیم برای کنترل و سرکوب مردم تبدیل شدند.
۷- اشاره در اینجا به انتخابات هفتم ژوئن سال ۲۰۱۵ میلادی است که حزب عدالت و توسعه در آن اکثریت مطلق خود را از دست داد. دلیل این شکست پیروزی چشمگیر حزب دموکراتیک خلق ها بود که با روش های مسالمت آمیز از حقوق کردهای ترکیه دفاع می کند. این حزب اکنون به شدت زیر فشار دولت قرار دارد و از نمایندگان آن در مجلس سلب مصونیت پارلمانی شده است تا هروقت لازم باشد بتوانند تحت تعقیب قضائی قرار گیرند.
