در یازدهمین سال جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ، نمایش اقتباس شده از” تریلوس و کرسیدا” اثر ویلیام شکسپیر به کارگردانی آزاده محمدی به عنوان بهترین نمایش از سوی تماشاگران انتخاب شد. ده گروه تئاتر ایرانی از شهرهای اروپایی بین روزهای اول تا پنجم فوریه ۲۰۱۷، آثار خود را در یازدهمین دوره جشنواره به نمایش گذاشتند.
این جشنواره هر ساله در پایان ماه ژانویه و یا ابتدای فوریه با شرکت گروه های تئاتر ایرانی و آلمانی به مدت پنج روز برگزار می شود و در روز پایان با آراء گردآمده تماشاگران پس از هر نمایش، تندیس جشنواره، به انتخاب اول تماشاگران تعلق می گیرد.
جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ روز اول فوریه پس از انجام مراسم رسمی و اجرای گروه موسیقی “بهار نارنج” با همکاری هلن و حوریه پرچمی، احمد قائدی و بنیامین استین، کار خود را با نمایش تریلوس و کرسیدا به زبان انگلیسی، به کارگردانی آزاده محمدی آغاز کرد.
در این نمایش که از شهر پراگ در جشنواره حضور داشت، چهار عضو اصلی نمایش به کشورهای مختلف تعلق داشتند. سه بازیگر، کاترینا تسکروا(بازیگر از کشور چک) کورت متیو (بازیگر/امریکا)، مایکل پیتان(بازیگر/ آلمان) در این اثر به کارگردانی آزاده محمدی(ایران) نقش آفرینی کردند.
آزاده محمدی کارگردان این نمایش تحصیلات تئاتر خود را در کشور چک به پایان برده و تاکنون چندین نمایش به زبان انگلیسی را در پراگ و دیگر شهرهای کشور چک به صحنه برده است. او در تریلوس و کرسیدا اثر شکسپیر که الهام گرفته از ایلیاد هومر است، توانست با تغییر شیوه روایت و فرم نمایشی، با نقالی و پرده خوانی فضای ایرانی به نمایشنامه شکسپیر بدهد. این اثر که به مناسبت ۴۵۰ سالگی تولد شکسپیر آماده اجراء در کشور چک گردیده، در اجرای یازدهمین سال جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ توانست نظر تماشاگران جلب کند.
دومین روز جشنواره با نمایش “سیاه و سفید” به کارگردانی و بازی آتوسا فرهمند که از شهر مالمو سوئد به جشنواره آمده بود، آغاز شد. سیاه و سفید نمایشی از رقص و موسیقی و صدا بود که آتوسا فرهنمد با بازی تک نفره خود توانست نمایش را در دو قطعه موسیقی – سیاه و سفید – نمایشی نمادین از تولد تا مرگ را به تصویر بکشد.
او معتقد است” انسان با وابستگی های بسیار متولد می شود و من رهایی را در رقص یافتم. می چرخم و می چرخم تا دنیا دور سرم بچرخد. رقص صدای رهایی و فریاد من است و امید من به برای ادامه یافتن. …”
البعثه الااسلامیه … اثر صادق هدایت به کارگردانی شاهرخ مشکین قلم قرار بود اجرای نمایشی باشد با بازی این هنرمند رقصنده و بازیگر که به دلایلی – که وی برای تماشاگران توضیح داد- نتوانست به شیوه نمایش به اجراء در آید و مشکین قلم به روخوانی – به شیوه چند صدایی – آن را بازخوانی کرد. شاهرخ مشکین قلم هنرمند مشهور ایرانی صبح روز بعد نمایش، عازم امریکا بود و به دلیل مشکلات پدید آمده برای ویزای ایرانیان جهت سفر به امریکا به رو خوانی این اثر صادق هدایت بسنده کرد. البعثه الااسلامیه … گفت و گوی چند خشکه مقدس مسلمان است که بی هیچ شناختی از جهان ” فرنگ” در توهم به راه اسلام آوردن مردم فرنگ هستند، اما در نهایت وقتی پایشان به دیار فرنگ می رسد سر از قمار خانه و روسپی خانه و بارهای شبانه در می آورند.
روز سوم جشنواره دو نمایش “عروسک پارچه ای” به کارگردانی و بازیگری وحید بلوطی از شهر کلن و نمایشنامه “پشت پرده یک نمایش” رو حوضی”به کارگردانی منوچهر نامور آزاد به صحنه آمدند. وحید بلوطی که بازیگری را در دهه هفتاد در ایران آغاز کرد، نوشته ای از خود را به شیوه مونولوگ به نمایش گذاشت. در این نمایش او تلاش کرد با بازی تکنفره فردی را نشان دهد که به دنبال ارتکاب جنایت (قتل عام خانوادگی) نقاط تاریک گذشته و شخصت خود را واکاوی کند.
در اثر کمدی “پشت صحنه یک نمایش رو حوضی”، منوچهر نامور آزاد بازیگر باسابقه تئاتر ایران، به دنیای واقعی بازیگران این نمایش رو حوضی نقب می زند و با ادغام موقعیت بازی و واقعیت، لحظات شاد و پرنشاطی برای تماشاگران فراهم می سازد.
پرویز و زهره (زن و شوهر داستان) قصد دارند تا یک نمایش سنتی روحوضی به اجرا بگذارند اما در شروع کار اختلاف سلیقه ها خود را نشان می دهد و بر کارشان به شیوه کمدی و طنز تاثیر می گذارد.
منوچهر نام ور آزاد و مرضیه علی وردی در چند سال اخیر با اجرای نمایش های شاد مخاطبان ایرانی خود را به سالن های نمایش می کشانند.
روز چهارم جشنواره با دو اجرای نمایش و کنسرت موسیقی ادامه یافت. در روز شنبه چهارم فوریه “یک نمایش نامه خیلی بد” اثر داریوش رعیت به کارگردانی فرشته وزیری نسب و “هیپوفیز و مامور ویژه” با کارگردانی معصومه تقی پور به اجراء گذاشته شد.
در “یک نمایش نامه خیلی بد”، فرح امینی، حمید سیاح زاده و مرتضی مجتهدی داستان زندگی یک زوج را که به چرخه ی خنده داری از بیهودگی و تکرار در زندگی مشترک گرفتار می شوند، بازی می کنند. در پایان نمایش این زوج با نویسنده ای آشنا می شوند که مشخص می شود او جایگاه آنها را پیش تر در نمایش نامه خود مشخص و تعیین کرده است. این نمایش با طنز و شوخی با مرگ، توانست تا پایان ارتباط خود را با تماشاگران حفظ کند.
معصومه تقی پور بازیگر با سابقه تئاتر و تلویزیون ایران، دو نمایش پیوسته به نام های “هیپوفیز” و “مامور ویژه” را از گوتنبرگ سوئد در جشنواره به اجراء گذاشت. در نمایش اول دو جوان پناهنده ایرانی با کسب اجازه برای ایجاد یک رادیو محلی با انگیزه درآمد از طریق پخش آگهی ها، دست به فعالیت های خنده داری می زنند تا یک واقعه؛ ورود دختر همسایه در زندگی یکی از آن دو، مسیر داستان را تغییر می دهد.
بخش دوم نمایش – مامور ویژه- حکایت شخصی است که ماموریت ویژه او گرفتن جان آدم هاست. در این دو نمایش سوسن گودرزی، آرزو رهبری، معصومه تقی پور، آزاده معظمی، رهیار رحیمی و حسین ابوالقاسمی ایفای نقش کرده اند.
کنسرت موسیقی ایرانی آخرین برنامه ی هنری چهارمین روز جشنواره یازدهم بود که با استقبال گرم تماشاگران روبرو شد. در این کنسرت “نیاز نواب” خواننده و نوازنده جوان ایرانی ساکن پاریس، اشعاری از حافظ را با گیتار به اجراء درآورد. اجرای این خواننده تازه نفس با نوآوری های کمتر شنیده شده ای در موسیقی ایرانی همراه بود و از این جهت بسیار مورد توجه حاضران در سالن کنسرت قرار گرفت. نیاز نواب خواهر زاده پرویز یاحقی ویولونیست نامدار است و بجز خوانندگی در نواختن سازهایی مختلف مهارت دارد.
پنجمین و آخرین روز جشنواره با نمایشی برای کودکان آغاز شد. نرگس وفادار کارگردان پر سابقه برنامه های کودکان تلویزیون در ایران که سال های زیادی است در کشور آلمان سکونت دارد، هرساله با نگارش و کارگردانی نمایش های شاد برای کودکان، در جشنواره های تئاتر ایرانی در کلن، هایدلبرگ و لندن شرکت می کند، این بار برای شادی کودکان، شیری را در یک جنگل نشان می دهد که در نهایت ناچار می شود با کمک یک موش از تله مرگ یک انسان رهایی یابد. در این نمایش مرضیه علی وردی و رومی، به زبان آلمانی برای کودکان نقش آفرینی کردند.
“این جرم مشترک”، نام نمایشنامه ای است که محمد علی بهبودی بازیگر تئاتر و تلویزیون آلمان که در سال ۲۰۱۶ در یک سریال نروژی نیز ایفای نقش کرد، آن را با ۹ بازیگر به صحنه آورد. بهبودی در این نمایش که به گفته خود متن آن دارای ترکیب کولاژ است، مسایل مختلف زنان ایران را در دو دوره قبل و و بعد انقلاب اسلامی به نمایش در می آورد. این جرم مشترک داری فرم نمایشی قابل توجه ای است که دیالوگ های سنجیده، بازی های مناسب و بیش از همه نقش کارگردانی در اجرای این نمایش داری ویژگی برجسته ای است و توانسته انتظار یک کار حرفه از سوی یک هنرمند باسابقه تئاتر را برآورده کند.
“این جرم مشترک” از شهر کلن در جشنواره حضور داشت و در آن سارا صیادی، نیلوفر حقانی، گلناز داودی، مریم ایرضی، کاترین کمالی، سینا فیض، ساحل بدرود، محمد علی شکیبایی و جمال حکیم بازی کرده اند.
نمایش” ملاقات شرق از غرب” از شهر کارلسروهه آخرین کار به اجرا در آمده در یازدهمین دوره جشنواره هایدلبرگ بود که با کارگردانی و بازی دو هنرمند ترک تبار آلمانی به نمایش درآمد. این نمایشنامه را روشن کارنال اوغلو و زیور ارمغان آجیل به زبان آلمانی، با بازی لامیس کلاین و روشن کارد اغلو برای جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ کارگردانی کرده اند.
ملاقات شرق از غرب نمایشی است که فانتزی و واقعیت را با استفاده از بداهه کاری بکار می گیرد. علاء الدین و سیندرالا را از دل افسانه های شرق و غرب با بیانی طنز آمیز به نمایش در می آیند. ” با برخورد چراغ جادو با جادوی زمان چه رخ می دهد؟ آیا نقشه گوگل راهی به عشق می گشاید؟ و یا چراغ جادو در مهمانی فیس بوک چه کار خواهد کرد؟ ” این ها نکاتی است که در متن روایت به شیوه طنز در برابر تماشاگر قرار می گیرد.
با اتمام این نمایش یازدهمین سال جشنواره تئاتر ایرانی هایدلبرگ به پایان رسید و با اعلام آراء تماشاگران، غلام آل بویه دبیر جشنواره، ضمن تشکر از همه ی هنرمندان و گروه های شرکت کننده، جایزه ویژه تماشاگران، تندیس جشنواره را (بهترین اثر از نگاه تماشاگران) به نمایش تریلوس و کرسیدا به کارگردانی آزاده محمدی از کشور چک اهداء کرد.
جشنواره، نکته ها و نظر ها:
علی کامرانی بازیگر باسابقه تئاتر: من اکثر کارهای امسال را دیده ام .کارهای امسال جشنواره عموما خوب بودند اما من همچنان دنبال یک کار ممتاز و یکه هستم. چیزی که تئاتر را به من اضافه کند. در مورد جشنواره باید بگویم از نظر اجرایی کار جشنواره پیشرفت کرده است اما باید ساعاتی به هنرمندان اختصاص یابد تا رودرروی هم قرار بگیریم و درددل های خود را از تئاتر و کارشان بیان کنند. خوب است دور هم بنشینم و صداهای همدیگر را بشنویم. به هر حال همین یکی دو جشنواره محل دیدار ما هم است. من انتظار دارم این اتفاق در جشنواره هایدلبرگ هم بیفتد. باید بگویم چیزی که به نظرم خیلی مثبت است نسل تازه ای از هنرمندان تئاتر ایرانی در همین جشنواره ها در حال رشد هستند و این اتفاق خوبی است.
محمد علی بهبودی: نمایش این جرم مشترک را به زنان تقدیم می کنم. به ویژه به زنان میهن مان .
سی دی حافظ اثر نیاز نواب نوازنده و خواننده، در روز اجرای کنسرت برای فروش عرضه شد و با استقبال تماشاگران ایرانی و آلمانی روبرو گردید.
جشنواره یازدهم تئاتر ایرانی هایدلبرگ برای اولین بار آثار شرکت کننده را در دو سالن به اجراء گذاشتند. همچنین کنسرت های جشنواره نیز در سالنی دیگر برپا شدند.
شب اختتامیه با خوانندگی و نوازندگی گیتار “شهریار دشتومی” به پایان رسید. این هنرمند جوان چند اثر از ساخته های خود را برای تماشاگران اجراء کرد.
معصومه تقی پور که برای اولین بار در جشنواره هایدلبرگ حضور یافته بود اعتقاد داشت که “جشنواره فرصت بی نظیری است تا دوستان دور و نزدیک تئاتر را ببینم و از این مرا به کار کردن بیشتر امیدوار می کند. جشنواره هایی از این دست متاسفانه دارای مشکلات مالی هستند اما عشق به تئاتر همه ی ما را به این جشنواره ها می کشاند. و این برایم خیلی قابل احترام است.”
فاطی محمدی بازیگر و کارگردان تئاتر از هلند: برای من خیلی مهم است که بتوانم فرصت جشنواره را به گفت و شنود با هنرمندان تبدیل کنم. جشنواره گذشته از اجرا ها، برای من بیش از هر چیز در دیدار و ارتباطات است. ما امکان دیدار این گونه را در جاهای دیگر نداریم. پنج روز جشنواره برای من عالی است.
یک تماشاگر: به نظرم کاری را که خانم آتوسا فرهمند از کشور سوئد به جشنواره آورد بسیار با ارزش و در عین حال غافلگیر کننده بود. او برای اولین بار با نمایشی جسارت آمیز، نیمه عریان بدن خود را در صحنه چنان هنرمندانه ارائه کرد که همه چیز تحت تاثیر هنر او قرار گرفت. من کار او را بسیار پسندیدم.
