به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد « فستیوال تئاتر ایرانی – کلن»
فستیوال تئاتر ایرانی – کلن، ۲۵ سال پیش، در سال ۱۹۹۳ به ابتکار و همت زنده یاد «مجید فلاح زاده» و همراهی همسرش «بهرخ بابایی» شروع به کار کرد و امسال بیست و پنجمین سالی است که در شکلی به مراتب گسترده تر و با شرکت و حضور چهره ها و گروه های تئاتری بیشتر، گوناگون و به لحاظ سبک و شیوه ی کار متنوع و مختلف که عمدتا در کشورهای مختلف اروپا فعالیت دارند، برگزار می شود.
این دومین سالی است که این فستیوال ارزشمند در تبعید در غیبت یکی از بنیانگذران اصلی آن زنده یاد «مجید فلاح زاده» که دو سال پیش بر اثر بیماری اما بطور ناگهانی از میان ما رفت، برگزار می شود.
مجید فلاح زاده هنرآموخته دانشکده هنرهای دراماتیک در رشته ادبیات دراماتیک بود و پس از پایان تحصیلاتش به انگلستان رفت و تحصیلات تکمیلی خود را در آنجا گذراند. و پس از برگشت از اروپا در همین دانشکده درس می داد. او از چهره هایی بود که علاوه بر این که نمایشنامه نویس توانمندی بود، به خاطر اعتقادش به گروهی بودن کار تئاتر در شکل دادن «گروه» های تئاتری چهره بسیار موثر و کارسازی بود. «فستیوال تئاتر ایرانی – کلن» که بویژه برای زنده نگهداشتن تئاتر ایرانی در تبعید نقش بسیار مهمی داشته و دارد از تجلیات فکری زنده یاد «مجید فلاح زاده» است . او در کنار تئاتر و همسو با آن از فعالان جدی سیاسی هم بود.
« هرخ بابایی» که بعد از درگذشت همسرش، اکنون یکی مسئولان و فعالان عمده برگزاری «فستیوال تئاتر ایرانی – کلن» با همکاری دیگر هنرمندان تئاتر است، هم هنرآموخته رشته تئاتر عروسکی دانشکده هنرهای دراماتیک است. بهرخ بابایی علاوه بر رشته تخصصی خود به کار بازیگری و کارگردانی تئاتر هم پرداخته و می پردازد و آواز هم می خواند.
بیست و پنجمین دوره فستیوال تئاتر ایرانی – کلن در غروب روز سه شنبه ۱۷ نوامبر با سخنرانی خانم الفی- شو آنتورپس، شهردار کلن شروع و روز یکشنبه ۲۵ نوامبر به پایان می رسد. این فستیوال، فستیوالی «چند مضمونی» است. در کنار اجرای نمایش گروه های مختلف، کنسرت، نمایشنامه خوانی، سخنرانی و برنامه های دیگر هم دارد.
به خاطر نقش و اهمیت این فستیوال و جایگاهش در تئاتر ایرانی متعهد در تبعید و تداومش به مدت بیست و پنج سال با توجه به اینکه اساسا تئاتر به خاطر امکاناتی که برای اجرای نمایش لازم دارد، از هنرهایی است که پرداختن به آن و بویژه جمع آوردن آثار مختلف در قالب یک فستیوال و عرضه ی اجراهایی با کیفیت و آن هم برای سالهای طولانی کار بسیار دشواری است. به خاطر همه اینها شهروند به آن پرداخته است و شاپور سلیمی، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر به فارسی و آلمانی و همینطور بازیگر اپرا به زبان آلمانی را دعوت به گفت و گویی درباره این فستیوال کرده است.
یادآوری اینکه این چهره تئاتر ایرانی – آلمانی تقریبا از آغاز کار با این فستیوال به عنوان بازیگر، کارگردان و یا هر دو همکاری داشته است. در نتیجه فستیوال را خیلی خوب می شناسد. بنا به گفته خودش بجز چند سال که نمی توانسته در جشنواره شرکت کند در همه این بیست و پنج سال در فستیوال تئاتر ایرانی – کلن حضور داشته است .
*******
شاپور سلیمی در تهران در یک خانواده متوسط به دنیا آمده است. پدرش نظامی و مادرش آموزگار بوده اند. درست در سال ۱۳۵۷ دیپلم دبیرستان خود را از دبیرستان دکترنصیری واقع در خیابان سینا گرفته و پس از آن به مدت دوسال به سربازی رفته است. بقیه صحبت ها را از زبان خودش در گفت و گویی که داشته ایم در دنباله می خوانید:
از کجا و چه زمانی با هنر و تئاتر آشنا شدید؟
در خانواده ما پدر و مادرم که مشغول کار خود بودند، اما چهار عمویم، هر چهار نفر اهل موسیقی بودند و ساز می زدند و همانها با من نوجوان درباره هنر صحبت می کردند و من در کنار آنها به هنر بسیار علاقمند شدم. در زمانی که حدود دوازده سال داشتم به کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در محله مان رفتم و در آن کتابخانه به یادگیری و فعالیت در رشته تئاتر پرداختم. در واقع خانم سوسن فرخ نیا در این کتابخانه اولین مربی تئاتر من بودند و از همان آغاز خیلی به این هنر علاقمند شدم. دو سه سالی در کتابخانه ی کانون تئاتر یاد گرفتم و بعد به خاطر درس و مدرسه و دیرتر به خاطر گرفتن دیپلم دبیرستان در این کار وقفه افتاد. پس از اینکه سربازی ام تمام شد در اولین سالهای پس از انقلاب، سالهای ۶۰ و ۶۱ جزو اولین کسانی بودم که در تالار مولوی شروع به کار جدی تئاتر کردم. تالار مولوی که به مخروبه ای تبدیل شده بود بازسازی شد و با مجید جعفری در چند نمایش به عنوان بازیگر به روی صحنه رفتم. بعد از این که جنگ شروع شد نتوانستم به کار تئاتر ادامه دهم و کم کم به فکر مهاجرت افتادم و چند سالی پس از انقلاب در سال ۱۹۸۶ به آلمان مهاجرت کردم.
در آلمان از چه زمانی دوباره به کار تئاتر پرداختی؟
از همان سالهای اول مهاجرتم در دهه ۸۰ ، و از اولین کارهایم نمایشی بود با الهام از قصه «۲۴ ساعت خواب و بیداری » نوشته زنده یاد صمد بهرنگی که آن را با نام «عروسک» و به زبان های فارسی، ترکی، انگلیسی و آلمانی نوشته، کارگردانی و اجرا کردم و بعد نمایشی بنام ایستگاه آخر و بعد مرگ روایت و چند کار دیگر …
از چه زمانی با خانم بهرخ بابایی و زنده یاد مجید فلاح زاده آشنا شدید و با آنها شروع بکار کردید؟
در سال ۱۹۸۶ در نمایشنامه «سلام ، خداحافظ» اثر مشهور اثول فوگارد، نمایشنامه نویس اهل افریقای جنوبی که کارگردانی آن را مجید فلاح زاده انجام داد، همراه با خانم بابایی به عنوان یکی از دو بازیگر نمایش کار کردم و آن را به صحنه بردیم . تا سال ۱۹۹۳ که فستیوال تئاتر ایرانی – کلن به وسیله این دو شروع بکار کرد، به کارهای پراکنده دیگر مشغول بودم. برای تأمین زندگی مثل اکثر همکارانم کارهای گوناگون کرده و می کنم که رانندگی تاکسی از عمده ترین آنها بوده است. با اینکه خواننده اپرا نیستم به معنای حرفه ای کار اپرا، درچند اپرا به زبان آلمانی بازی کردم «اپرای فانتوم» و «اپرای زیگفرید» اثر واگنراز جمله اپراهایی بود که در آن کار کردم.
زمانی که فستیوال تئاتر ایرانی – کلن شروع شد، بطور بسیار جدی به نوشتن، بازی و کارگردانی برای اجرا در این فستیوال پرداختم و این کار تا به این دوره فستیوال ادامه داشته است.
فستیوال تئاتر ایرانی – کلن در شروع چگونه بود و بعد از این بیست و پنج سال چه تغییراتی کرده است؟
خوب در ابتدا فستیوال با چند کار مثلا چهار، پنج نمایش و تعداد محدودی تماشاگر اجرا می شد اما به مرور و سال به سال هم بر تعداد کارها افزوده شد و هم اکنون از کشورهای مختلف گروه های تئاتر هر کدام بر حسب سلیقه و سبک و سیاق خود، کارهایشان را در این فستیوال به نمایش می گذارند. یکی دوبار حتی از ایران هم نمایش هایی در فستیوال اجرا شد اما این کار به دلایل مختلف و عمدتا نداشتن امکانات مالی ادامه پیدا نکرد. فستیوالی که با اجرای چند نمایش شروع شد امسال بیش از بیست نمایش در آن اجرا می شود و همینطور بطور کامل به فستیوالی «چند مضمونی» تبدیل شده است. امسال چند کار استاد ابراهیم مکی نمایشنامه نویس مشهور روخوانی خواهد شد. محسن نامجو کنسرت ویژه ای خواهد داشت و ناصر رحمانی نژاد که از آمریکا قرار است به آلمان و کلن مسافرت کند، یک سخنرانی تحت عنوان «تئاتر و قتل عام» ایراد خواهد کرد.
نمایش های فستیوال کجا اجرا می شوند؟ بهای بلیت نمایش ها چند است و آیا از اجرای کارها استقبال می شود؟
قیمت بلیت ها ۱۲ و ۱۵ یورو است و اگر کسی علاقمند باشد می تواند یک پاس تهیه کند که قیمت آن ۸۰ یوروست و با این پاس می تواند همه کارها را ببیند. از نظر محل اجرا، ما یک سالن بزرگتر با گنجایش ۴۰۰ – ۳۰۰ نفر و سالن دیگری که تعداد کمتری حدود ۱۵۰ نفر جا می گیرد، در اختیار داریم. از سالن بزرگتر برای گشایش و اختتامیه، یا سخنرانی های فستیوال استفاده می شود و نمایش ها در سالن کوچکتر اجرا می شوند. از نظر استقبال باید بگویم که استقبال خوبی از اجراها می شود و سال به سال هم بر تعداد تماشاگران افزوده شده است.
در بیست و پنج سالی که این فستیوال اجرا شده چه مشکل عمده ای داشته اید و فستیوال چه افت و خیزهایی داشته است؟
افت و خیز خاصی که نداشته ایم اما مشکل عمده ما امکانات و توانایی مالی برای برگزاری فستیوال بوده است و می دانید که اجرای نمایش احتیاج به امکانات فراوان و پول دارد که قسمتی از بودجه آن از طریق فروش بلیت تامین می شود، اما کافی نیست. در سالهای اخیر با کمک هایی که مثلا از شهرداری کلن گرفته می شود و یا دولت فدرال، این مشکل بطور نسبی رفع شده است. البته باید یادآور شوم همه کسانی که در فستیوال کاری را انجام می دهند داوطلبانه است.
نمایش هایی که امسال اجرا می شوند از گروه های تئاتری کدام کشورها هستند؟
طبیعتا بیشتر نمایش ها از گروه های نمایشی فعال در خود آلمان هستند و در کنار آنها تا آنجا که یادم می آید از فرانسه، آمریکا، لوگزامبورگ و … چند کشور دیگر هم نمایش هایی در فستیوال اجرا می شوند. همه این اطلاعات در بروشوری که چاپ شده با جزئیات کامل آمده است.
فکر می کنید و امید دارید که این فستیوال در آینده به کجا برسد؟
در صحبت هایی که به عنوان نمونه با خانم بابایی داشتم اول اینکه ما می خواستیم به ۲۵ سالگی برسیم که این آرزوی خود زنده یاد مجید فللاح زاده هم بود که امسال رسیدیم، و البته قصد داریم تا زمانی که در غربت و تبعید هستیم، این فستیوال را ادامه دهیم تا کم کم نیروی جوانتری کار ما را دنبال کنند.
سپاس برای شرکت تان در این گفت و گو، برای شما و دیگر هنرمندانی که در فستیوال حضور دارند، آرزوی موفقیت داریم.
من هم از دعوت شما برای این گفت و گو سپاسگزارم.
برای اطلاعات بیشتر درباره این دوره از فستیوال تئاتر ایرانی – کلن با شماره تلفن های
۰۰۴۹ – ۲۲۸ – ۲۵۶۷۲۰ & ۰۰۴۹ – ۱۶۳ – ۲۶۹۵۱۴۲ تماس بگیرید و
یا به وب سایت: www.dit-forum.com مراجعه کنید.
