اگر تا به حال نام ایران با فرش و پسته یا حتی گربه ایرانی در جهان مطرح شده بود حالا واژه دیگری هم با نام ایران گره خورده؛ حجاب اجباری موضوعی که دیگر تنها مسئله زنان ایرانی نیست. زنان زیادی در دنیا از کمپین اعتراضی زنان ایرانی علیه حجاب اجباری حمایت کرده‌اند، زنانی که پای پست‌های صفحه آزادی‌های یواشکی از اعتراض و مبارزه زنانی که با حجاب اجباری مخالفند، حمایت می‌کنند، کامنت می‌نویسند و روسری به سر در نقاط مختلف جهان عکس می‌اندازند تا اعلام حمایت کنند. دو روز پیش چند شطرنج باز مطرح دنیا به میزبانی ایران در مسابقات قهرمانی جهان به دلیل حجاب اجباری اعتراض و از تحریم این مسابقات گفتند. انتشار این خبر و موضع، در روزهای گذشته با واکنش‌های مختلفی رو به رو شده است.
ماجرا از جایی شروع شد که نازی پاکیدزه شطرنج باز گرجستانی آمریکایی در مصاحبه با روزنامه تلگراف به دلیل حجاب اجباری در ایران خواستار تحریم این مسابقات شد، عده ای از مخالفان حجاب اجباری پشت سرش صف کشیدند و از خواسته او دفاع کردند. گروهی اما مقابل این تصمیم ایستاده و تحریم مسابقات را به ضرر ورزشکاران زن ایرانی می‌دانند.
نازی پاکیدزه قهرمان شطرنج گرجستانی ـ آمریکایی
سوزان پولگار که ریاست کمیسیون شطرنج زنان فدراسیون جهانی را به عهده دارد، اعلام کرد با تحریم مسابقات و عوض کردن میزبانی ایران مخالف است. او گفته است باید به قوانین کشور میزبان احترام گذاشت. روز گذشته مهرداد پهلوان‌زاده؛ رئیس فدراسیون شطرنج ایران به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «ضد انقلاب‌ها دنبال جو سازی هستند تا این مسابقات در ایران برگزار نشود، اما موفق نمی‌شوند.» یک مقام روابط عمومی فدراسیون شطرنج ایران نیز در گفت و گوی کوتاه تلفنی به ایران وایر می‌گوید: «خانم به کوری چشم حسودان هیچ مشکلی پیش نیامده و میزبانی ایران قطعی است. فقط یک مشت وطن فروش هستند که علیه ایران حرف می‌زنند و تبلیغ منفی می‌کنند. دل شان آن قدر پر است که چشم ندارند ببینند مسابقات به این مهمی قرار است در ایران برگزار شود.»
میترا حجازی پور، قهرمان شطرنج آسیا نیز یکی از مخالفان این تحریم بوده است. او درگفت وگو با «گاردین» به صراحت علیه تحریم مسابقات موضع گرفت: «تحریم این مسابقات باعث ضربه به وضعیت رو به رشد ورزش زنان در ایران می‌شود. این مسابقات بزرگترین رویداد ورزشی زنان در تاریخ ایران است. ما هیچ وقت نتوانستیم میزبانی مسابقات قهرمانی جهان در دیگر رشته های ورزش زنان را در ایران داشته باشیم و این فرصتی برای پیشرفت ورزش زنان در ایران است.» گزارش روزنامه گاردین با واکنش بسیاری از فعالان حقوق زنان مواجه شد. آنها معتقدند گزارش گاردین جانبدارانه و در دفاع از سیاست‌ها و مصالح جمهوری اسلامی نوشته شده است.
میترا حجازی پور قهرمان شطرنج آسیا
پروانه حسینی، پژوهشگر مطالعات خاورمیانه و فعال ورزشی در گفت وگو با ایران وایر با اشاره به گفت وگوهای گسترده در فضای مجازی درباره این موضوع می گوید: «با توجه به اعلام حمایت رییس فدراسیون جهانی شطرنج از میزبانی ایران، احتمال تحریم میزبانی ایران خیلی ضعیف است. بحث جدی تر تحریم بازی ها توسط دو شطرنج بازی است که اعلام کرده اند به دلیل مخالفت با اجباری بودن حجاب، در مسابقات شرکت نمی کنند. به نظرم این حق یک زن قهرمان ورزشی است که به این که برای شرکت در مسابقه ای حرفه ای مجبور به پوششی مذهبی و ایدئولوژیک بشود، اعتراض کند. هدف آنها در درجه اول مخالفت با اجباری بودن حجاب است و هزینه تحریم را پیش و بیش از هر کس خود او می پردازد چون فرصت پیشرفت را با عدم شرکت در مسابقات از دست می دهد.»
پروانه حسینی با تاکید بر اینکه «وقتی یک قهرمان ورزشی علیه یک ظلم یک حرکت اعتراضی می کند، الزاما دنبال این نیست که بلافاصله ظلم را از بین ببرد»، می گوید: « برای او مهم این است که موضع خودش را مشخص کند و از مقام ورزشی اش برای آگاهی سازی و کنشگری استفاده کند و از همه مهمتر استقلال نظر و عاملیت خود را حفظ کند. در این مورد خاص دغدغه ی اصلی این زنان شطرنج باز می تواند این باشد که تن دادن به حجاب اجباری به عنوان یک عامل سرکوب و محدودگر زنان، مغایر با اهداف ورزشی آنها است و نمی خواهند در این موقعیت قرار داده شوند. توجه به مسائل اجتماعی و تن ندادن به ابزار سرکوب و حفظ استقلال نظر و عاملیت از طرف یک قهرمان ورزشی می تواند یک دستاورد اجتماعی به ویژه در مورد زنان باشد و بر اهمیت و نقش ورزش بیافزاید.»
او حرکت های اعتراضی در ورزش را مرسوم می داند و به عنوان نمونه به حرکت اعتراضی موسوم به «درود قدرت سیاه» در المپیک ۱۹۶۸ اشاره می کند. به گفته پروانه حسینی در جریان این اعتراض، جان کارلوس و تامی اسمیت دو ورزشکار سیاه پوست برنده مدال طلا و برنز دوی ۲۰۰ متر روی سکوی قهرمانی هنگام پخش سرود ملی آمریکا در حالیکه دستکش سیاه به دست داشتند، روی خود را از پرچم برگرداندند و مشت شان را به نشان اعتراض به تبعیض نژادی و فقر بلند کردند. هر دو بعدا توبیخ شدند.
پروانه حسینی
از او درباره عملی بودن چنین اعتراض هایی می پرسم. بسیاری از موافقان در روزهای گذشته به مسابقات والیبال اشاره کرده بودند و اینکه فشارهای فدراسیون جهانی والیبال در آن زمینه جواب داد و ایران ناچار شد در یک راهکار نمایشی برخی زنان را به سالن والیبال راه دهد. پروانه حسینی در این زمینه اعتقاد دارد «ایران سعی می کند فدراسیون جهانی را متقاعد کند که عدم حضور زنان در استادیوم یک موضوع فرهنگی است که این خود اشتباه است و قابل اعتراض، ولی در مورد پیدا کردن راهکار باید بگویم که نمی شود انتظار داشت که یک سیستمی قانون حجاب اجباری را برای همه زنان وضع کند و زنان ورزشکار غیر ایرانی با اجبار به پوشیدن حجاب در مسابقه مخالفت کنند و آن سیستم بگوید که خب راهکار بدهید. حجاب اجباری مانع رشد زنان در ورزش در سطح داخلی و جهانی شده و تا این اجبار وجود دارد، حق اعتراض وجود دارد.»
او درباره راهکار فعلی ورزشکاران معترض در مسابقات شطرنج هم می گوید: « اعتراض شخصی از طرف یک قهرمان ورزشی، اعتراضی قابل درک و موجه است. مخالفت با این تحریم به معنای مخالفت با حق اعتراض اوست. آیا تضمینی وجود دارد که اگر او به ایران بیاید و یک حرکت اعتراضی به حجابش کند، امنیت داشته باشد؟ فراموش نکنیم که بسیاری از کسانی که موافق یا مخالف تحریم هستند، به حجاب اجباری معترض هستند. پس بهتر است به جای حمله به یکدیگر و حمله به قهرمانی که هدف اصلی او هم مخالفت با اجباری بودن حجاب است، با خود حجاب اجباری مخالفت کنیم و اگر با روشی از اعتراض مخالف هستیم، روش های دیگری پیشنهاد بدهیم و البته اجرایش کنیم.»
برگرفته از ایران وایر
