* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
انواع مختلفی از کرم های روده ای با شکل و اندازه مختلف وجود دارند و آنچه که بیشتر از همه دیده می شود اکسیور Oxyure است که کرمی است سفیدرنگ به اندازه پنج تا ده میلیمتر که در داخل لوله گوارش زندگی می کند و به فارسی به آن کرمک می گویند.
* کرم انفرادی مثل تنیای خوکی یا تنیای گاوی
در فرانسه نیم درصد مردم به تنیای گاوی مبتلا هستند و علت ابتلا به آن مصرف گوشت گاو خوب پخته نشده است.
* هیداتیک کبد یا کیست هیداتیک
این بیماری بیش از همه در فرانسه دیده می شود. این بیماری بر اثر یک پارازیت توسط سگ یا سگ سانان به انسان سرایت می کند. پارازیت وقتی وارد روده می شود از جدار روده عبور کرده و به داخل کبد می رود و در آنجا تولید کیست می کند، البته می تواند به داخل ریه ها هم برود.
* dove کبدی
این انگل توسط گاو یا گوسفند سبزیجات را آلوده می کند و مصرف سبزیجات آلوده، انگل را به انسان منتقل می کند. این انگل در روده تخم ریزی کرده و پارازیت به کبد می رود و آنجا می ماند.
* اسکاریس
اسکاریس یک کرم گرد است که در مناطق سردسیر زیاد دیده نمی شود ولی در مناطق گرمسیر و حاره فراوان دیده می شود و می تواند باعث سرفه، استفراغ و اسهال بشود. درازای این کرم می تواند به ده سانتی متر برسد. کرم بالغ در روده زندگی می کند و تخم هایش ممکن است در آب دمای آلوده و یا خوراکی هایی که خوب شسته نشده اند، باشند.
این پارازیت ها برای زندگی احتیاج به یک میزبان دارند و وقتی که وارد لوله گوارش می شوند و به حیات خود ادامه می دهند به آن آلودگی انگلی روده ای می گویند.
بیماری های مختلفی می توانند بر اثر کرم های روده ای تولید شوند. این کرم ها از راه دهان وارد بدن می شوند. تخم انگل می تواند از راه خوراکی آلوده وارد بدن بشود و یا دست با یک شئی آلوده در تماس بوده و با همان دست آلوده خوراکی خورده است. بعضی از این انگل ها در روده انسان زندگی می کنند مثل تنیا یا کرم انفرادی در حالی که برخی دیگر از طریق روده وارد اعضای دیگر شده در آنجا زندگی می کنند.
در ادامه مقاله به اکسیور و سپس به کرم انفرادی که بیش از همه دیده می شوند، می پردازم.
آلودگی به عفونت اکسیور زیاد دیده می شود و در بیشتر موارد هیچ سیمپتومی ندارد. بعضی از افراد ممکن است احساس خارش در اطراف مقعد داشته باشند. کرم ها نازک و سفیدرنگ هستند و طول آنها بین ۳ تا ۱۲ میلیمتر است. کرم های ماده تخم گذاری می کنند و تخم ها در حدود مقعد جمع می شوند و باعث احساس خارش در آن محل می شوند. کودکی که آلوده شده، مقعد خودش را می خاراند و اگر دستش را نشوید و هنگام بازی با کودکان دیگر دست آنها را بگیرد، از این طریق به پخش شدن آلودگی کمک می کند.
همینطور می شود از طریق غذاهای آلوده مبتلا شد. برای راحت شدن از اکسیور باید از درمان های دارویی استفاده کرد و ملافه ها و لباس زیر شخص آلوده به خوبی شسته شوند زیرا می توانند حاوی تخم های انگل باشند. اگر شخص آلوده شد باید تمام خانواده درمان شوند و دو تا سه هفته بعد از اولین درمان دوباره درمان تکرار شود تا مطمئن شوند که تمام کرم ها از بین رفته اند، زیرا تخم های خورده شده که در لابلای روده پنهان شده اند قادرند چندین روز در هوای آزاد زنده بمانند و دوباره شخص را آلوده کنند.
پیشگیری
پیشگیری از آلوده شدن ساده و موثر است مثل:
*شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون مخصوصا قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی
* کوتاه نگه داشتن ناخن ها
* جوشاندن آب آشامیدنی در نقاطی که آب لوله کشی وجود ندارد.
* جلوگیری از بازی کودکان با خاک آلوده و وادار کردن بچه ها به شستن دست با آب و صابون بعد از هر بازی
* شستشوی کامل سبزیجات و میوه جات خام
شیوع بیماری
به نظر می رسد که از هر سه یا چهار نفر یک نفر حامل اکسیور است و این یعنی همه افراد در خطر آلودگی هستند. مطالعات نشان می دهد که در نزد کودکان تا نود درصد کودکان آلوده هستند.
تشخیص
خارش های مقعدی که بر اثر اکسیور در شب تولید می شوند هنگامی که کرم ماده تخم گذاری می کند، باعث توجه به بیماری می شود. درمان باید به محض احساس ابتلا شروع شود، حتی قبل از اینکه مطمئن شویم. برای اثبات تشخیص آزمایشاتی وجود دارد مثل چسباندن نوار چسب شفاف بر روی مقعد و نگاه کردن به آن در زیر میکروسکپ برای تشخیص تخم های اکسیور.
مشکلاتی که تولید می شوند
اکسیورها معمولا ایجاد مشکلات سلامتی خطرناک نمی کنند. به ندرت ممکن است تولید عفونت در اعضای تناسلی زنان و دختران و تولید انفلاماسیون در واژن و رحم کنند.
سیمپتوم
معمولا اکسیور تولید سیمپتوم نمی کند و اگر سیمپتومی هم باشد سبک است مثل خارش در ناحیه مقعد و واژن و به طور معمول در شب. تحریک، عصبی بودن، بی خوابی بر اثر خارش، اسهال، دردهای شکمی در نزد بیست درصد افرادی که حامل اکسیورها هستند و بر اثر انفلاماسیون مزمن روده است و همین مسئله باعث تولید اسهال نیز می شود. حالت تهوع و استفراغ به ندرت دیده می شود. و بالاخره التهاب واژن.
همانطور که گفته شد به نظر می رسد از هر سه یا چهار نفر یک نفر حامل اکسیور است. اکسیورها همچنین در خانه های سالمندان، سربازخانه ها و بیمارستان های روانی و در خانواده ها به طور خیلی زیاد شیوع دارند.
عوامل تولید خطر آلودگی
خاراندن نواحی مقعدی و تناسلی و عدم شستشوی دست با آب و صابون پس از آن از عوامل اصلی تولید آلودگی است و عدم درمان یک شخص که از خارش مقعدی رنج می برد باعث تولید خطر مهم آلودگی اطرافیان او می شود. پیشگیری راحت و ساده است:
شستشوی مرتب و درست دست ها قبل از تهیه و پخت خوراک و قبل از غذا خوردن و پس از رفتن به توالت. کوتاه نگه داشتن ناخن کودکان و تعویض روزانه لباس های زیر آنها. همینطور تعویض مرتب ملافه های کودکان و کنار زدن پرده های اتاق ها در روز چون اکسیورها به نور حساس اند. همینطور بهتر است یک بار در سال از درمان های دارویی برای اکسیور استفاده کرد حتی اگر هیچ علامت آلودگی وجود نداشته باشد برای اینکه این عفونت بسیار شایع است.
درمان های دارویی
اگر اکسیور تشخیص داده بشود باید تمام فامیل را درمان کرد و نه فقط کودکان مبتلا را. درمان ها معمولا توسط داروهای خوراکی انجام می شود که در استان ما (کبک) بدون نسخه از داروخانه می شود با مشورت داروساز تهیه کرد و داروی مصرف شده را باید یک بار ده روز و یک بار سه هفته پس از اولین مصرف تکرار کرد.
در پایان باید گفت اگر کوچکترین شکی به ابتلا وجود دارد باید تمام فامیل با داروی ضد کرم مثل Fluvermol برای درمان اکسیور درمان شوند. این بهترین کار برای درمان مشکلاتی است که علت آن را نمی دانیم.
