این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی. هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
بخش سوم و پایانی
درمان های جراحی
در مواقع نادری که علل خونریزی مشخص نیست یا قابل درمان با دارو نیست ممکن است اعمال جراحی پیشنهاد شود ولی قبل از آن از متدهای تشخیص دهنده استفاده می شود.
اکوگرافی یک آزمایش ساده و بدون درد است که می تواند فرم رحم را نشان داده و باعث تشخیص بعضی از علل خونریزی مثل فیبروم، پولیپ و ضخیم شدن آندومتر بشود و یا برعکس نشان بدهد که رحم کاملاً طبیعی است و شخص مطمئن شود که منوراژی و سایر خونریزی ها خوش خیم هستند.
هیتروسکوپی: با این متد هم می شود تشخیص داد و هم درمان کرد. درمرحله اول هیتروسکوپی باعث می شود که جراح داخل رحم را روی صفحه تلویزیون ببیند و دقیقاً تشخیص بدهد علت منوراژی چه چیز است، آیا کیست یا پولیپ و غیره وجود دارد یا نه و در همان موقع پولیپ ها و آندومتر را بردارد.
برداشتن آندومتر: برداشتن آندومتر عمل جراحی است که برای برداشتن آندومتری که بیش از اندازه توسعه یافته و باعث خونریزی می شود به کار می رود. با این متد می شود جدار داخلی رحم را با تکنیک های مختلف نازک کرد. این متد فقط برای بیمارانی که خونریزی های بسیار شدید دارند ولی بیماری های رحمی دیگری مانند فیبرم های بزرگ، پولیپ ها و سرطان ندارند استفاده می شود. برداشتن آندومتر باعث کم شدن قاعدگی یا قطع موقت آن می شود ولی آثار درمانی آن فقط چند سال طول می کشد. در حدود ۱۰ درصد از زنانی که آندومترهای آنها برداشته می شود بعدها باید هیترکتومی بشوند.
برداشتن آندومتر باعث می شود که بیمار نتواند باردار شود. خانم هایی که می خواهند بچه دار شوند نباید از این سیستم استفاده کنند.
کورتاژ: کورتاژ یعنی تراشیدن جدار داخلی رحم و به ندرت استفاده می شود و باعث کم شدن خونریزی در چند سیکل قاعدگی بعدی می شود و یک متد موثر برای مدتی کوتاه است. از این متد وقتی که متدهای دیگر موثر نشد و یا آخرین متد برای تشخیص استفاده می شود. با کورتاژ می توان پولیپ های داخل رحمی را نیز برداشت.
هیترکتومی: به طور سنتی برداشتن رحم متد رایجی بوده برای قطع خونریزی های فراوان، امروزه آخرین درمانی است که ممکن است پیشنهاد شود آن هم به زنانی که هیچ نوع درمان دیگری موثر نبوده و دیگر مایل نیستند به هیچ وجه بچه دار شوند و یک راه حل دائمی است. امروزه از هر ۵ نفر زن یک نفر قبل از ۶۰ سالگی هیترکتومی می شود و در ۵۰ درصد مواقع از جراحی برای درمان منوراژی استفاده می شود. هیترکتومی احتیاج به بیهوشی عمومی دارد و ممکن است که شکم را باز کنند و یا از راه واژن انجام شود و یا از لاپاروسکوپی استفاده شود که از طریق یک لوله نرم قابل چرخش که وارد شکم می شود انجام شود. ممکن است که در این عمل جراحی بستگی به علت جراحی گردن رحم برداشته شود.
هیترکتومی یک جراحی خوش خیم نیست می تواند باعث به وجود آمدن دردهای مزمن، مشکلات جنسی، مشکل جلوگیری از ادرار بشود و باید موقعی به کار رود که هیچ درمانی موثر نبوده و شدت خونریزی زندگی شخص را به خطر بیاندازد.
سایر درمان ها
مکمل های آهن: اگر کمبود آهن به وسیله آزمایش خون مشخص شد و یا میزان آهن در خون از حد کم خونی (آنمی) بود، پزشک مکمل های آهن را تجویز می کند و باید توجه داشت که در هر حال استفاده از مکمل های آهن باید تحت نظر یک متخصص سلامتی باشد.
چند راهنمایی
استراحت: منوراژی اغلب باعث خستگی می شود بنابراین بسیار مهم است که هر وقت که شخص احتیاج داشت به استراحت بپردازد.
ـ داشتن تغذیه سالم
ـ ورزش کردن مرتب و در حد اعتدال. ورزش دردها را کم کرده باعث تحریک ترشح آندورفین که یک ضد درد طبیعی است می شود.
طب مکمل
ـ بورس پاستور Bourse à Pasteur (نام انگلیسی Shepherd’s Purse)، کمیسیون E مصرف داخلی این گیاه را برای درمان منوراژی های سبک قبول دارد و اثرات جلوگیری از خونریزی آن از زمان های بسیار قدیم برای جلوگیری از خونریزی هنگام قاعدگی و زایمان شناخته شده بوده.
دوراژ ۲ تا ۴ گرم قسمت هوایی گیاه را در ۱۵۰ میلی لیتر آب به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید و ۲ تا ۴ بار در روز بین غذاها بنوشید.
اگر از شیره آماده استفاده می خواهید بکنید ۱ میلی گرم تا ۴ میلی گرم ۳ بار در روز.
ـ آنژلیک، سنبل ختانی، خیشته الملائک: آنژلیک چینی در آسیای زرد به عنوان منوره، آمنوره، منوراژی، سمپتوم های یائسگی و همراهی و کمک به باردار شدن و راحت فارغ شدن به کار می رفته و می رود. آنژلیک ژاپنی دارای خواص مشابه انژلیک چینی است ولی انواع آنژلیک اروپایی و آمریکای شمالی دارای خواص دارویی دیگری هستند. خواص آنژلیک چینی به علت داشتن فیتواستروژن های آن است که در بدن شبیه هورمون ها رفتار می کند. انژلیک به طور سنتی بیش از هزار سال مورد استفاده بوده متاسفانه هیچ مطالعه علمی یا کلینیکی قابل قبول برای مشخص کردن موثر بودن آن انجام نشده، برای میزان استفاده با متخصص طب سنتی چینی تماس بگیرید.
باید در نظر داشت که در طب سنتی چین استفاده از آنژلیک چینی در موارد منوراژی عفونی بوده است.
تغذیه: متابولیسم بوستاگ لاندین ها رل مهمی در تنظیم آندومتر دارد به همین جهت ممکن است که در مشکلات مختلف قاعدگی مثل منوراژی، ریس منوره و آندومتریوز نقش داشته باشد. در حال حاضر هنوز خیلی زود است که در این باره اظهارنظر بشود ولی محققان متوجه شده اند که تولید بیش از حد پروستاگ لاندین ها در نزد بانوانی که دچار منوراژی هستند وجود دارد J.E. Pissorno پیشنهاد می کند برای کم شدن خونریزی از مصرف محصولات حیوانی که مقدار زیادی اسید آراشیدونیک دارند که شبیه پروستاگ لاندین ها است، خودداری شود و یا کم مصرف شود و از روغن ماهی و تخم کتان و روغن آن به عنوان منبع اسیدهای چرب امگا۳ استفاده شود. باید در مواد غذایی از غذاهای سرشار از آهن هم استفاده کرد مانند:صدف های خوراکی، جگر گاو، تخمه کدو، سیب زمینی، ملاس.
*عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی Kisangani است.
