علت اصلی پیر شدن پوست بر اثر نور آفتاب مخصوصا اشعهUVA است. بر اثر بالا رفتن سن آثار آن بر روی دست ها و صورت به طور سطحی و عمقی دیده می شود و باعث صدمات آکسیداسیون می شود. متأسفانه آثار بد آفتاب از کودکی شروع و به تدریج رویهم جمع می شود. پیر شدن پوست دارای علایم زیر است:
– چین و چروک
– از دست دادن توتوس
– لکه های قهوه ای رنگ که به آن لک های پیری هم می گویند (Letigo Senilis) این لکه های قهوه ای هیچ خطری ندارند ولی اگر شروع به تغییر کردند باید با پزشک مشورت شود. پوست پیر شده آمادگی بیشتری برای هماتوم (خونریزی زیر پوست) دارد مخصوصا در دست ها و ساعدها.
امکان این که پیر شدن پوست را آهسته تر کرد هست، ولی جلوگیری از آن و جوان کردن آن غیرممکن است. سرعت پیشرفت پیری پوست در مرحله اول بستگی به عوامل ژنتیکی و در مرحله دوم بستگی به نوع زندگی شخص دارد.
چه کسانی بیشتر مبتلا می شوند؟
افرادی که پوست روشن دارند، زیرا مقاومت پوستی کمتری به اشعه ی UVA دارند.
عوامل تولید خطر
– در معرض آفتاب قرار گرفتن
– اشعه UVB که باعث قرمزی پوست می شود پوشش سطحی پوست را صدمه پذیر می کند
– اشعه UVA باعث صدمات عمیق تر در درم می شود. محلی که کولاژن و الاستین وجود دارد
– مصرف سیگار و دخانیات یک عامل مهم در تولید زودرس چین و چروک های پوست می باشد
پیشگیری
– برای پیشگیری نباید در مقابل نور مستقیم خورشید قرار گرفت و باید با پوشیدن لباس های آستین بلند و کلاه و با کرم های محافظت کننده پوست ر از نور آفتاب محافظت کرد.
کرم های زیادی هستند که پوست را در مقابل اشعه UVB محافظت می کنند ولی برای جلوگیری از آثار UVA باید از کرم های حاوی اکسید روی و اکسید تاتیان استفاده کرد. این محافظت ها باید در طول زندگی انجام بگیرد. در حدود ۸۰ درصد زمانی که در مقابل نور خورشید هستیم کوتاه مدت است.
– سیگار نکشید
– مراقب پوست تان باشید. پوست صورت را دوبار در روز با یک صابون ملایم تمیز کنید. و با زدن ضربه آهسته پوست را خشک کنید و سپس از یک کرم مرطوب کننده استفاده کنید
– داشتن تغذیه خوب و مصرف بالای میوه و سبزی و روغن زیتون که آثار بد اکسیداسیون را کم می کند
– ورزش مرتب- ورزش باعث می شود که خون به خوبی گردش کرده و کمک به بهبودی وضع پوست می شود.
تمام درمان هایی که ذکر خواهند شد فقط و فقط باید توسط پزشک متخصص پوست یا جراح پلاستیک انجام شود. ابتدا از ضعیف ترین شروع شود تا به قوی ترین برسد.
اسید Retinoic
فقط با نسخه می شود تهیه کرد و یک نوع فعال ویتامین A است. یک مکالمه کلینیکی که ۴ سال طول کشیده نشان داده که مصرف دائمی آن باعث کم شدن چین ها می شود. ولی نه چین های عمیق. همین طور باعث کم شدن رنگ لک های پیری و از بین رفتن آنها می شود- البته ۲ تا ۶ ماه طول می کشد تا آثار آن دیده شود.
آثار ناخواسته ثانویه- ممکن است باعث تحریک و سوزش پوست بشود که با کرم هیدروکورتیزون درمان می شود. در بعضی افراد ممکن است باعث شدت حساسیت به نور خورشید بشود که باید از کرم های مخصوص استفاده کرد.
درمان با لیزر
انواع مختلف لیزر و دستگاه های تولید آن وجود دارد و می تواند باعث از بین رفتن لک های پیری و چین های کم عمق و جای زخم اکنه ها بشود و احتیاج به بی حسی موضعی دارد.
آثار ناخواسته- باعث قرمزی محل درمان می شود که یک تا سه ماه طول می کشد تا برطرف شود. ممکن است مشکلات دیگری هم تولید کند.
تزریق بوتاکس
سم نو تخمیر شده باکتری Clostridium botulinum است. این سم می تواند باعث مسمومیت شدید غذایی بشود، ولی مقدار بسیار کمی از آن که تزریق می شود بی خطر است. تزریق در عضله ی مسئول چین و معمولا بین ابروها و پیشانی انجام می شود و بعد از سه تا ۴ ماه باید درمان را تکرار کرد تا آثار آن طولانی تر بشود.
آثار ناخواسته ثانویه- حدود ۲۰ سال است که از این روش استفاده می شود بنابراین از آثار درازمدت آن بی اطلاع هستیم ولی در کوتاه مدت احتمال بعصی از مشکلات مثل سر درد- حالت تهوع- کبودی پوست و ناراحتی در محل تزریق و فلج موقت عضلات پوست صورت دیده می شود.
کنتراندیکاسیون- بانوان باردار و شیرده و افرادی که دچار یک بیماری نرولوژیک هستند نباید از این دارو استفاده کنند.
تزریق اسید Hyaluronic
این اسید به طور طبیعی در نسج همبند وجود دارد، ولی با بالا رفتن سن میزان آن کم می شود. تزریق آن ممکن است احتیاج به بی حسی موضعی داشته باشد. اثر آن به تدریج از بین می رود.
آثار ثانویه- قرمزی- خارش- تورم و درد در محل تزریق
سابیدن عمیق Exfoliation profondeبا مواد شیمیایی
سابیدن سبک یا متوسط باعث پاک کردن سلول های مرده سطحی پوست می شود. ولی برای رفع چین و چروک با روش سائیدگی عمیق باید در مطب و توسط پزشک انجام شود، ولی امکان خطر زیاد است، زیرا لایه های اولیه پوست را برداشته و پوست زخمی و بدون محافظت در مقابل عفونت هاست.
Dermabrasion
با یک برس برقی که می چرخد پوست سائیده می شود. به جای مواد شیمیایی و عمیق تر، سطح پوست برداشته می شود. محافظت های پس از عمل مثل روش قبل است.
جراحی Lifting
لیفتینگ معمولا دور چشم ها انجام می شود و احتیاج به بی حسی موضعی یا بیهوشی کامل دارد و بی خطر هم نیست.
آثار ناخواسته ثانویه- تورم و کبودی حداقل دو هفته و گاهی بیشتر (بستگی به نوع پوست) و در تمام این مدت شخص باید روی چشم ها کمپرس سرد بگذارد.
طب مکمل
(Alpha-Hydroxy acid) AHA گروهی از اسیدهای طبیعی میوه است مثل اسید سیتریک- گلیکولیک- لاکتیک و مالک و حتی glucono lactone که به پاک کردن سلول های مرده کمک می کند و باعث طراوت و بازسازی پوست می شود. استفاده از کرم های زیبایی که باید روزانه مصرف شود و حداقل هشت درصد AHAیا PH 5/3 تا ۵ داشته باشد.
آثار ثانویه-AHA سوزاننده است و می تواند باعث تورم- تغییر رنگ- خون ریزی- قرمزی شدید پوست- خارش و غیره مثل حساسیت شدید به نور آفتاب شود و باید از کرم های ضد آفتاب استفاده کرد.
DHEA dehydroepiandrosterone یک مطالعه که بر روی ۲۸۰ نفر که سن شان بین ۶۰تا ۷۹ سال بوده و روزانه ۵۰ میلی گرم به مدت یک سال مصرف کرده اند، نشان داده که بعضی از عوارض پیری مخصوصا در ناحیه پوست و بیشتر در خانم ها را کم کرده و باعث بهتر شدن ترشح سبوم، مرطوب شدن و بهبود رنگ دانه های پوست شده است. عوارض ناخواسته مسلما دارد ولی هنوز به خوبی شناخته نشده و امکان خطر هست.
Retionl همان مولکول های ویتامین A است که قبلا گفتیم و یک مطالعه نشان داده که یک کرم که حاوی یک درصد نوع فعال آن بوده پس از ۷ روز مصرف، فعالیت تولید کلاژن در داخل پوست را تقویت کرده است. کرم های زیبایی که به صورت آزاد به فروش می رسند، مقدار بسیار کمی درینول دارند و سمی بودن آن زیاد است. عوارض ناخواسته احتمالا هست.
چای سبز- خواص نوشیدن چای سبز را می دانیم، ولی بعضی از محصولات زیبایی حاوی عصاره چای سبز برای مالیدن روی پوست هستند و به نظر می رسد که پلی نتول های موجود در آن در اشخاصی که پوست روشن دارند می تواند از صدمات تولید شده بر اثر UVBجلوگیری کند.
ویتامین C مالیدنی- به نظر می رسد که کرم های حاوی ۵ تا ۱۰ درصد ویتامین Cوضع پوست را بهتر می کند. یک مطالعه کوچک همراه با گروه شاهد نشان داده که می شود تغییرات را اندازه گیری کرد مثل کم شدن چین ها و بهبودی وضعیت و رنگ پوست.
ویتامین E مالیدنی- محصولات زیبایی زیادی حاوی ویتامین E هستند ولی مطالعات ثابت کننده که از پیر شدن پوست پیشگیری یا درمان می کند وجود ندارد. ضمنا ویتامین Eمی تواند باعث آلرژی پوستی هم بشود.
–آکوپانچر (به اصطلاح طب سوزنی)- در طب سنتی درمان هایی برای تقویت انرژی در نسوج وجود دارد. مثل تکنیک هایی که باعث کم شدن چین و چروک های پوست می شود. همین طور به روی سایر بیماری های پوستی موثر هستند. طب سوزنی نشان داده که بعد از ۲تا۳ جلسه درمانی یک بهبودی دیده می شود و درمان باید ۱۰تا۱۲ جلسه طول بکشد که بعد از آن هم باید جلساتی ادامه داشته باشد. طب سوزنی باعث بهبودی جریان خون و زیاد شدن انرژی شده و رطوبت و آرامش عضلات محل مربوطه را زیاد می کند و مهم تر از همه آثار ناخواسته ندارد.
– کرم های سابنده پوست- حاوی مواد شیمیایی یا طبیعی برای تمیز کردن سلول های مرده هستند، و تجدید سلول های جدید را تسریع می کنند. محصولاتی که توسط خود شخص یا در کلینیک های زیبایی استفاده می شوند تغییرات کم و موقتی دارند.
مرطوب کننده ها- پوست خشک باعث تولید چین و چروک نمی شود و کرم های مرطوب کننده اثر درمانی بر روی چین و چروک پوست ندارند. مگر آن ها که حاوی مواد گفته شده باشند که می توانند به طور موقت وضعیت عمومی پوست را بهتر کنند. این کرم ها و لوسیون ها دارای انواع محصولات طبیعی سویا- آنزیم- Q10 – زنجبیل هستند که آثار مفید موقت دارند ولی به هیچ عنوان نمی توانند ساختمان پوست را تغییر بدهند.
آب لیمو- به نظر می رسد که مالیدن مرتب چند قطره آب لیمو ترش باعث کم رنگ شدن لکه های پیری و حتی از بین رفتن آنها می شود- مطالعات علمی در این باره انجام نشده.
ماساژ- ماساژ باعث می شود که رطوبت طبیعی پوست بیشتر شده و مواد سمی موجود در آن آزاد و توسط دستگاه لقاتیک خارج بشوند- بعضی دستکاری هایی که برای آرامش عضلات صورت و کم شدن چین ها به کار می روند آثار موقت دارند ولی یک برنامه مرتب ماساژ باعث نگهداری وضع خوب پوست می شود.
– درمان های صورتی یا فیشال– یک درمان فیشال درکلینیک زیبایی شامل استفاده از مواد سائیدنی پوست- یک ماسک زیبایی و یک ماساژ صورت است که هر سه برای پوست مفید هستند ولی آثار آنها کم و موقتی است.
– مکمل های ویتامینی- در حال حاضر به نظر نمی رسد که مصرف مکمل های ویتامینی اثری بر روی پوست داشته باشد.
