او می خواهد ببیند که تأثیر ماری جوانا روی بالغین و نوجوانان یک سان است، یا روی این دو گروه اثر متفاوت دارد. او می خواهد بداند که چقدر باید نگران نوجوانان باشیم.
پدران و مادران امریکایی توجه کرده اند که در صد سال اخیر تین ایجرهای آنها همواره با خطر ماری جوانا روبرو بوده اند و این مسئله همیشه نادیده گرفته شده است. خانم والیس می گوید در همین لحظه که دارم این مطلب را می نویسم دو جوان زیر ۱۹ سال زیر پنجره دفتر من و در نزدیکی دبیرستان شان، مشغول کشیدن ماری جوانا هستند و این کار را حوالی ساعت ۹ صبح درست در زمانی که باید در کلاس درس باشند انجام می دهند.
اغراق آمیزترین خطر ماری جوانا صدمه بر مغز، روان پریشی و اعتیاد است و این حقایقی که هنوز هم به طور کامل روشن نشده، اما به اندازه کافی ترسناک هستند. در هر صورت حافظه و یادگیری نوجوانان که در این سنین بسیار به آن نیاز دارند در معرض خطر است، اما این که آیا ماری جوانا صدمات پایداری به مغز می زند، هنوز خیلی روشن نیست!
در مطالعاتی که روی بزرگسالان صورت گرفته کسانی که مدت هاست مصرف می کنند و اعتیاد مزمن دارند با اشخاصی که اصلا مصرف نمی کنند مقایسه شده اند، و همه آنها از نقطه نظر حافظه، تمرکز، توجه، مهارت های ذهنی و توانایی های کلامی و گفتاری بررسی شده اند، برخی اختلالات یاد شده که در بررسی مشاهده شده اند هم می توانند به علت ماندن دائمی مقادیر بسیار ناچیزی از ماده مصرفی در بدن مصرف کننده باشد، و یا این که اختلالات مشاهده شده ربطی به مصرف نداشته باشد و وجود این حالات بین افراد مختلف دلایل متفاوت داشته باشد. در سال ۲۰۱۲ تحقیق گسترده ای در ۱۳ بررسی روی کسانی که ۲۵ روز یا بیشتر است که مصرف نکرده اند و کاملا از ماری جوانا تخلیه شده اند انجام شد و تغییر چشمگیر و معنی داری مشاهده نشد که این در مورد بزرگسالان است.
اما محققان در مورد تین ایجرها اطمینان کمتری دارند و فکر می کنند ماری جوانا روی بالغین و نوجوانان اثر یک سانی ندارد و تین ایجرها به آن جواب دیگری می دهند و به عبارت دیگر در مقابل آن نسبت به بالغین بیشتر آسیب پذیر هستند. در خلال بلوغ و نوجوانی مغز از چند راه بالغ می شود و توانایی خود را در زمینه قوی بودن در اجرای کارها و خود کنترلی عاطفی به طور کامل به دست می آورد. تحقیقات متعددی نشان داده اند که مصرف ماری جوانا می تواند در نوجوانان در چنین روندهایی اختلال ایجاد کند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که محصولات مختلف گرفته شده از گیاه شاهدانه که کانابیس و ( کانابیتوئیدها= کانابیس گونه ها) هستند روی سلول های عصبی یک نقش حیاتی بازی می کنند.
در خلال دوران نوجوانی و بلوغ و در بقیه دوره های زندگی، خواب، عاطفه، اشتها، حافظه و حرکت همه در رابطه با کار مغز هستند. یاسمن هرد متخصص اعصاب از مدرسه پزشکی در “مانت سینایی” که روی این موضوع کار کرده است، نشان می دهد که چرا او و سایر محققان نگران اثر دوزهای تصادفی ماری جوانا روی تین ایجرها هستند. مشاهده تغییراتی در مغز در تصویربرداری هایی که صورت گرفته این نگرانی را تصویب می کند، در تعدادی تحقیق کوچک و محدود تفاوت هایی در مغز کسانی که به ماری جوانا عادت کرده اند مشاهده شده است که شامل تغییراتی در نیمکره های مغز، ناکارآمدی شناختی در نوجوانان مصرف کننده و آمیگدال و هیپوکامپ کوچکتر می باشد که در نتیجه در تنظیم مسائل ذهنی، عاطفه و حافظه اختلال ایجاد می شود. در این زمینه روی حیوانات آزمایشگاهی هم تحقیقاتی انجام شده، به این ترتیب که به موش ها ماده THC داده شده که این ماده در ماری جوانا وجود دارد مشاهده شد که موش ها دچار مشکلات شناختی شدند.
همین تحقیق روی موش های بالغ انجام شد و هیچ تغییری مشاهده نشد و فقط موش های خیلی جوان این تغییرات را نشان دادند. دوره بلوغ جوندگان فقط دو هفته است و هیچ چیز در موش ها شبیه انسان نیست. با این همه به موش های جوان در همان دو هفته بلوغ دوز قوی تر THCداده شد و نتایج واضح تری مشاهده شد.
البته همه ی تغییرات در انسان ممکن است همیشه هم مربوط به ماری جوانا نباشد و از تأثیر سایر عوامل هم نباید غافل بود و نباید همه تغییرات در مغز و رفتار را به ماری جوانا نسبت داد.
نورا ولکا رئیس انستیتوی ملی سوء مصرف داروها و مولف تحقیقاتی در مورد کانابیس در این زمینه تحقیقاتی انجام داده که نتیجه آن در سال ۲۰۱۶ در نشریه JAMA چاپ شده است. برای دستیابی دقیق تر به این مسئله نیاز داریم روی بچه ها از کودکی تا بلوغ و نوجوانی کار کنیم.
مطالعه روی تکامل شناختی مغز نوجوانان در انستیتوی ملی سلامت امریکا در حال انجام است که نتیجه d آن خلأ اطلاعاتی فعلی در این زمینه را رفع خواهد کرد.
در یک پروژه ده ساله روی ده هزار کودک ۹ تا ۱۰ ساله و بررسی اسکن مغز آنها نتایج دقیق و کاملی به دست خواهد آمد. همچنین با بررسی نقش ژنتیک و انجام تست های فیزیولوژیکی نقش پیچیده ماری جوانا بیشتر روشن خواهد شد. به نظر می رسد ماری جوانا در برخی افراد شیزوفرنی نقش داشته باشد که شیزوفرنی یا اسکیزوفرنی (جنون جوانی) بلای عظیمی است حتی اگر معلوم شود ماری جوانا اثر مستقیمی روی تین ایجرها ندارد نمی توان آن را نادیده گرفت حداقل اثر رفتاری آن این است که صحنه هایی مثل آن چه پشت دفتر کلودیا والیس دیدیم در زمان درس و کلاس و پشت همه ی مدرسه ها فراوان خواهیم دید و کم کم آن را در کلاس ها هم خواهیم دید و در چنین گروهی از تین ایجرها جوانان خردمند و روشنفکری نخواهیم دید.
نورا والیس تذکر می دهد که باید جوانانی با حداکثر ظرفیت فکری و با قدرت مغزی بالا داشته باشیم و جوانان بی قید و لاابالی نمی توانند جوامع سالم و مترقی و زنده بسازند و جوانان گرفتار به چنین موادی هیچگاه خوشحال و سرزنده نخواهند بود.
نتیجه این که تا حصول نتیجه کامل تحقیقات باید مواظب تین ایجرها باشیم، روی آنها نظارت دقیق داشته باشیم و ماری جوانا را به هیچ وجه در اختیار نوجوانان زیر ۱۹ سال قرار ندهیم. از مصرف آن در اماکن عمومی جلوگیری کنیم و به هیچوجه به بالغین و نوجوانان اجازه رانندگی با مصرف ماری جوانا ندهیم.
تذکراتی که به وسیله رسانه های دیداری و گفتاری، رادیوها، تلویزیون ها و مطبوعات داده می شود، بسیار مفید است و باید به طور مستمر ادامه داشته باشد.
*دکتر خسرو نیستانی- متخصص علوم آزمایشگاهی
