* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
نوروپاتی از نورو به معنی عصب و پاتی به معنی صدمه و آسیب تشکیل شده است. هنگامی که یک یا چند عصب حرکتی و حسی که دست و پا را کنترل می کنند و همین طور اعصاب دستگاه عصبی مستقل که اعضا را کنترل می کنند صدمه می خورند و در حس و حرکت بیمار اختلالاتی تولید می شود به آن نوروپاتی می گویند. سیمپتوم های بیماری بستگی دارد به نوع اعصاب آسیب دیده، بنابراین در اینجا راجع به نوروپاتی محیطی صحبت می کنیم، اعصابی که وارد مغز و نخاع شده و یا از آنها خارج می شوند. اعصابی که وارد می شوند حسی و آنهایی که خارج می شوند حرکتی نام دارند.
نوروپاتی می تواند سطح وسیعی از عصب های مختلفی را دچار کند. اگر اعصاب حسی صدمه دیده باشند بیمار احساس سوزن سوزن شدن در عضو (خواب رفتن)، سوزش، تیرکشیدن مثل فرو کردن چاقو در عضو، شوک الکتریک، بی حسی، خارش و ضعف در دست و پا می کند که به آن نوروپاتی حسی می گویند.
اگر اعصاب حرکتی آسیب دیده باشند باعث ضعف در دست و پا می شوند که به آن نوروپاتی حرکتی می گوییم.
اگر اعصاب مستقل که اعضای داخلی مثل روده ها و مثانه را کنترل می کنند صدمه ببینند باعث تغییراتی در میزان ضربان قلب، فشار خون سرخرگی و عرق کردن می شوند که به آن نوروپاتی مستقل می گویند.
نوروپاتی علل بسیاری دارد حتی بعضی وقت ها هر سه نوع عصب گفته شده می توانند با هم آسیب ببینند که به آن پولی نوروپاتی می گویند.
علل نوروپاتی
بیشتر از صد دلیل برای نوروپاتی وجود دارد. در حدود سی درصد نوروپاتی ها ایدیوپاتیک هستند یعنی علت به وجود آمدنشان معلوم نیست.
بیماری های مختلفی می توانند باعث تولید نوروپاتی محیطی بشوند مانند:
*دیابت: بالاترین عامل نوروپاتی های محیطی مزمن را دیابت تشکیل می دهد که به آن نوروپاتی دیابتیک می گویند. میزان بالای قند در خون باعث صدمه زدن به جدار عروق خونی کوچک که اکسیژن و مواد غذایی به اعصاب دست و پا و اعضای اصلی بدن انسان می رساند صدمه می زند و باعث عدم احساس مخصوصاً در پوست پاها و صدمه به چشم ها، کلیه ها و قلب می شوند.
* کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک می تواند باعث صدمه به اعصاب و تولید نوروپاتی محیطی بشود.
* داروها: بعضی از داروها که برای شیمی درمانی و داروهایی که برای درمان ایدز به کار می روند می توانند به اعصاب محیطی صدمه بزنند.
* بعضی از حشره کش ها و رنگ برها (پاک کننده های رنگ)
* سرطان های نوع لنفوم و میلوم های چند غده ای
* مصرف بالای الکل
* بیماری کلیوی: وقتی کلیه ها به خوبی کار نکنند عدم تعادل نمک ها می تواند تولید نوروپاتی بکند.
* بیماری مزمن کبدی
* صدماتی که می توانند فشار بر روی اعصاب بیاورند و به آنها لطمه بزنند.
* بعضی از بیماری های عفونی مثل زونا، ایدز و بیماری لیم
* سندروم گیلن باره که نوع خاصی از نوروپاتی محیطی است که بر اثر عفونت تولید می شود.
* بیماری های نسج هم بند، آرتریت روماتوئید، لوپوس ارتیماتوی سیستماتیک
* بعضی از بیماری های انفلاماتوار، سارکوئیدوز و بیماری سلیاک
* بیماری های ارثی
تشخیص
پزشک درباره مسائل زیر از بیمار سئوالاتی می کند:
ـ سیمپتوم هایش
ـ وضع عمومی سلامتی اش
ـ داروهایی که مصرف می کرده و اخیراً مصرف می کند.
ـ آیا در معرض مواد سمی قرار گرفته یا نه
ـ آیا الکل زیاد مصرف می کند.
ـ روابط جنسی اش چگونه است.
سپس پزشک
ـ به طور دقیق پوست بیمار را معاینه می کند.
ـ حساسیت پوست را با ویبراسیون یک دیاپازون می سنجد.
ـ رفلکس های تاندون ها را مطالعه می کند.
و درخواست آزمایش خون می کند برای دانستن:
ـ وجود دیابت
ـ بدکاری تیروئید
ـ کمبود ویتامین ها
ـ مطالعه عکس العمل های عصبی
برای این که سرعت فرستادن پیام ها به عضلات توسط عصب ها را بداند، برای این کار الکترودهای مخصوصی را در محل عصب مورد نظر روی پوست می گذارند و جریان خفیفی از الکتریسته به آن وصل و عصب را فعال می کنند و الکترودهای دیگری فعالیت الکتریکی عصب را ثبت می کنند یک فعالیت غیرطبیعی نشان دهنده نوروپاتی محیطی است.
ـ بیوبسی عصب
قسمت کوچکی از عصب را برای مطالعات میکروسکپی بر می دارند.
ـ بیوبسی پوست
تکنیکی است که برای مطالعه اعصاب محیطی به کار می رود، همین طور از آن برای جستجوی یک نوروپاتی زودرس و مراقبت از پیشرفت بیماری و جواب بیماری به داروها و میزان فیبرهای عصبی در آن ناحیه از پوست استفاده کرد. در نوروپاتی محیطی تعداد فیبرهای عصبی کم می شوند.
بخش دوم و پایانی هفته آینده
