* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
همانطور که می دانید هر گونه اختلال در ضربان قلب را آرتیمی می گویند. اگر خیلی تند بزند به آن “تاکی کاردی” می گویند که می تواند باعث سرگیجه- سنکوپ و حتی ایست قلبی بشود و اگر خیلی کند بزند به آن “برادی کاردی” می گویند که می تواند باعث سنکوپ(بیهوشی) یا حتی مرگ بشود. بیماری هایی مانند تنگی رگهای قلب- فشار خون بالا- دیابت- بیماری های ریوی- بیماری دریچه های قلب- سیگار و بعضی از داروها از عوامل تولید نامنظم بودن ضربانات قلب می شوند. بنابراین پزشک برای تشخیص علت آرتیمی آزمایش های مختلفی را درخواست می کند.
“پیس میکر چیپ”کامپیوتر کوچکی است که می تواند کندی ضربان قلب را تشخیص داده و با فرستادن یک جریان الکتریکی، ضربان طبیعی و منظم برقرار کند. این جریان الکتریکی از طریق سیم های مخصوصی که در داخل قلب نصب می شوند به عضله قلب وارد می شود.
امروزه پیس میکرها قادرند نشخیص بدهند که شخص ورزش می کند و ضربان قلب را طبق حرکات بدنی او تنظیم کنند. پزشک می تواند با کمک کامپیوتر پروگرام از خارج بدن، پیس میکر را تنظیم کند و اطلاعات لازمه را هم دریافت کند.
انواع پیس میکر
۱- پیس میکرهای تک حفره ای، از طریق یک سیم به یک حفره قلب- معمولا بطن راست- متصل می شوند.
۲- پیس میکرهای دو حفره ای، از طریق دو سیم به دهلیز راست و بطن راست وصل می شوند
۳- پیس میکرهای سه حفره ای، از طریق سه سیم به دهلیز راست- بطن راست و بطن چپ متصل می شوند.
هدف از نصب پیس میکر این است که به کار آتی قلب کمک کند تا قلب ابتدا یک ضربان عادی در دهلیز ها و بعد در بطن ها داشته باشد.
این دستگاه با یک باطری کوچک کار می کند که ۲۸ گرم وزن دارد و انرژی آن به تدریج کم می شود و یک باره قطع نمی شود. طول عمر یک پیس میکر بستگی به مصرف باطری آن دارد. اگر پیس میکر به طور دائمی کار کند یعنی ضربان قلب همیشه آهسته است، یا گاهگاهی کار کند یعنی ضربان قلب گاهی آهسته استو در این صورت بین ۸ تا ۱۲ سال عمرش است.
مدت زمان نصب یک پیس میکر معمولا بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم است و آن را زیر پوست قسمت فوقانی سینه و گاهی زیر پوست شکم نصب می کنند و بیمار معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بیمارستان می ماند. نصب پیس میکر باعث بهبودی توانایی قلب شده و عوارضی مثل سرگیجه – ضعف و سنکوپ از بین می روند. در بعضی از بیماران ضربان قلب بستگی کامل به پیس میکر دارد و بدون آن، حیات ممکن نیست.
آمادگی برای نصب پیس میکر
آزمایشات زیر معمولا اجباری است:
– الکتروکاردیوم گرام
– آزمایشات خون
– آزمایشات ادراری
– عکسبرداری از قفسه سینه
– در نزد بانوان قبل از یائسگی آزمایش بارداری
– پرستار متخصص یا پزشک، فوائد داشتن پیس میکر و خطرات داشتن آن را برای بیمار توضیح می دهد، که ممکن است شامل عفونت- حساسیت دارویی- خونریزی و غیره باشد که به ندرت دیده می شوند و قابل درمان هستند و بعد شخص اجازه نامه عمل را امضا می کند.
– بیمار از نیمه شب قبل از عمل باید کاملا ناشتا باشد مگر این که مجبور است دارویی را دریافت کند.
– موهای سینه و زیر بغل تراشیده می شود و بیمار باید قبل از عمل با صابون آنتی سپتیگ حمام کند.
– بیمار باید وسائل مورد لزوم خود را همراه داشته باشد مثل رب دوشامبر- دمپائی- کتاب- نباید جواهرات و پول زیاد- کردیت کارت- ساعت و وسائل گرانقیمت همراه داشته باشد و اگر دچار آپنه خواب است دستگاه مربوطه را همراه بیاورد.
در روز عمل
– بیمار باید ناشتا باشد مگر وقتی که احتیاج به مصرف دارو دارد
– یک آنژیوکت در دست بیمار برای ورود سرم و دارو در سیاهرگ دست نصب می شود
– بیمار می تواند قبل از عمل ادرار کند و بعد باید کاملا لخت شده و لباس مخصوص عمل را بپوشد و توسط برانکارد چرخ دار مثل تخت خواب یا صندلی چرخدار به اتاق عمل برود
عمل
-عمل در یک سالن الکترولیز بیولوژیک در یک محیط ضدعفونی شده انجام می شود
– بیمار روی تخت عمل دراز می کشد
-پوست بیمار با یک محلول ضدعفونی شده و شان (پارچه مخصوص)استریل پوشانده می شود
-پزشک از بی حسی موضعی و داروی آرام بخش و ضد درد استفاده کرده شکافی در حدود ۵/۳سانتی متر با ۵/۱اینچ باز می کند، سپس یک جیب کوچک بین پوست و عضلات باز کرده که پیس میکر در آن قرار می گیرد
– الکترودها با پیدا کردن یک سیاهرگ مناسب معمولا سیاهرگ زیر ترقوه ای وارد قلب شده و پس از نصب در محل مخصوص به پیس میکر وصل می شوند . بعد پوست دوخته می شود
– پانسمان و بانداژ مخصوص در محل عمل خواهید داشت و یک پانسمان فشار دهنده روی آن برای جلوگیری از امکان خونریزی یا هماتوم
بعد از عمل
به اتاق خود منتقل می شوید و پرستار از شما مواظبت خواهد کرد و تا فردا صبح دست شما در محلی که پیس میکر نصب شده نباید حرکت کند و پانسمان فشاردهنده باید باشد:
– نصب مانیتور قلب
-اندازه گیری مرتب فشار خون- درجه حرارت- تنفس- نبض و الکتروکاردیوگرام اتوماتیک روی مانیتور
– مراقبت از پانسمان برای دیدن خونریزی یا هماتوم
– اگر درد وجود دارد مصرف داروی ضد درد استفاده می شود
– یک غذای ساده و سبک، یک ساعت بعد از عمل داده می شود
– مصرف داروهایی که قبلا استفاده می شده
– مصرف داروی ضد انعقاد در شب یا طبق دستور پزشک
روز بعد از عمل
– بلند شدن از روی تخت با کمک پرستار
– برداشتن آنژیوکت و قطع سرم
– برداشتن پانسمان فشار دهنده
– ملاقات با متخصص قلب برای دیدن محل عمل و دادن نسخه برای داروهای لازمه و این که چه مدت باید استراحت کنید و امضای اجازه خروج از بیمارستان
– قبل از خروج از بیمارستان چون بیمار حق رانندگی ندارد باید یک همراه او را به منزل برساند
مدارکی که قبل از خروج به بیمار داده می شود
-کارت موقت شناسایی پیس میکر (کارت دائمی بعدا با پست فرستاده می شود) این کارت را همیشه همراه داشته باشید
– دفترچه اطلاعات مربوط به پیس میکر
– دستورات کتبی که باید رعایت شوند
ملاقات های بعدی
– تاریخ و ساعت ملاقات های بعدی با متخصص قلب با پست برای شما فرستاده می شود
– بسیار مهم است که در این تاریخ ها به ملاقات پزشک بروید تا از کار پیس میکر مطمئن شود و تاریخ تعویض آن را مشخص کند
کارهایی که در هفته بعد از نصب پیس میکر باید انجام دهید
– اگر درد دارید یک یا دو قرص تایلنول ۴ بار در روز میل کنید. از آسپیرین استفاده نکنید، مگر طبق دستور پزشک یک بار در روز
– پانسمان بیضی شکل بی رنگ و چسب های کوچک را بعد از ۵ روز بردارید، مگر این که خون از زیر آن بیرون زده
چگونه پانسمان را برداریم:
– کناره پانسمان چسبیده به پوست را به آرامی بلند کنید اگر بلند کردن کناره پانسمان سخت است یک تکه نوار چسب به آن بچسبانید و بعد به آرامی آن را بلند کنید تا تمام آن از پوست جدا شود.
– محل زخم را با یک صابون ملایم تمیز کنید. احتیاجی به پانسمان دیگر نیست مگر خونریزی وجود داشته باشد
– بازوی طرف پیس میکر را زیاد بالا نبرید. بازو تا دو هفته نباید بالاتر از شانه بالا برود.
– اجسام سنگین تر از ۵ کیلو را بلند نکنید
پیشگیری از عفونت
-بهداشت دست ها- محل زخم را نخارانید- محل زخم را هر روز با آب و صابون ملایم بشوئید- از زنجیر و گردنبند استفاده نکنید
– برای دیدن محل زخم از آینه استفاده کنید. سرتان را به طرف زخم نچرخانید زیرا بینی و دهان حاوی میکروب هستند.
علائم عفونت: قرمزی- تورم- درد- گرما- بعضی وقت ها ترشح چرک و تب،
علائم هماتوم: تورم زخم و گاهی خونریزی
اگر یکی از این علائم دیده شد یک پانسمان یا یک حوله روی زخم گذاشته و بلافاصله به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنید و پرستار خودتان را در مرکز الکتروفیزیولوژی مرتبا در جریان بگذارید.
رانندگی: می توانید دو هفته بعد از عمل یا طبق دستور پزشک رانندگی کنید
فعالیت های بدنی: هیچ نوع ورزشی که بازوی سمت عمل را حرکت دهد نباید تا یک ماه و نیم بعد از عمل انجام شود. به خاطر داشته باشید که ضربان قلب در هنگام فعالیت به تدریج شدید شده و به تاکی کاردی می رسد.
فعالیت های شغلی: بعد از دوره نقاهت، یا طبق دستور پزشک
سفر: برای سفر خارج از کشور کارت پیس میکر را به پست کنترل نشان دهید
فعالیت های روزمره- اگر کارتان به گونه ای است که در مقابل میدان مغناطیسی و موتورهای کارخانه قرار می گیرید، با پزشک تان مشورت کنید.
تلفن سلولار: تلفن دستی خودتان را در طرف مقابل پیس میکر بگذارید.
اگر به رادیوتراپی- عمل جراحی با چاقوی الکتریکی- ام آر. آی- عمل جراحی با فرکانس رادیویی و شوک قلبی دارید، باید به پرسنل پزشکی در محل، اطلاع دهید که شما پیس میکر دارید.
