جشنواره مستقل تئاتر ایرانی لندن که هر ساله با مدیریت بازیگر باسابقه تئاتر ایران، سوسن فرخ نیا، برگزار می شود، امسال ششمین سال خود را بین روزهای ۲۳ تا ۲۶ ماه می پشت سرگذاشت .در جشنواره امسال ۱۳ گروه نمایشی از شهرهای مختلف اروپا حضور داشتند که ۱۱ اثر به زبان فارسی و 2 نمایش به انگلیسی، به اجرا درآمدند. این جشنواره که هر ساله از یک پیش کسوت هنر نمایش، بخاطر فعالیت مستمر و دستاوردهای هنری او در عرصه تئاتر، قدردانی می کند، جایزه سال ۲۰۱۹ خود را به بازیگر ارزنده تئاتر” سودابه فرخ نیا”، که خود نیز پس از چند سال دوری از صحنه، با نمایش ” قوی تر” در جشنواره امسال حضور داشت، اعطاء کرد.
اما مهم ترین بخش جشنواره برای گروه های نمایشی، بی شک رقابت در دو بخش انتخاب بهترین اثر از نگاه تماشاگران و بهترین اثر از نگاه منتقدین است. نتیجه این بخش که در ساعات پایانی جشنواره اعلام می شود، نمایش” شب تاریک و ره باریک و ول و مست” به کارگردانی مرتضی میرفرهادی توانست جایزه هر دو بخش جشنواره امسال لندن را به خود اختصاص دهد. به همین مناسبت با او که جوانی کمتر شناخته شده در عرصه تئاتر درون و خارج از کشور است اما کارش این گونه مورد توجه قرار گرفته، گفت و گویی ترتیب داده ایم تا با این چهره مستعد آشنا شویم.
علی صدیقی
آقای میرفرهادی، طبق خبرها، جایزه بهترین اثر جشنواره تئاتر ایرانی لندن به کار شما تعلق گرفت. تبریک! از کی کار تئاتر را آغاز و چه فعالیت های در کار نمایش کرده اید؟ در چه زمینه هایی از هنر فعالیت داشته و دارید؟ و آیا در این رشته تحصیل کرده اید؟
آغاز کار تئاتر من بر می گرده به سال هاى دوران دبیرستان که در نمایش هاى داخل مدرسه شرکت مى کردم و از همان جا به تئاتر علاقمند شدم و پس از اخذ مدرک دیپلم بر آن شدم تا بطور آکادمیک تئاتر را بیاموزم. در سال ١٣٧٧ وارد دانشگاه آزاد بوشهر در رشته هنر هاى نمایشى شدم و در حین تحصیل در چندین تئاتر دانشجویى در سمت بازیگر و کارگردان شرکت کردم و پس از اتمام تحصیل به تهران رفتم و در کلاس هاى آزاد بازیگرى (کارنامه) که با مدیریت پرویز پرستویى اداره می شد شرکت کردم و از اساتیدى چون مهتاب نصیرپور، آزیتا حاجیان و… آموختم.پس از مهاجرت به کشور یونان در آنجا با کمپانى موزاییکآشنا شدم و براى آنها دو نمایش که با استقبال زیادىروبرو شد در سمت کارگردان بر روى صحنه بردم و سپس به انگلستان مهاجرت کردم و با گروه سام به مدیریت سوسن فرخ نیا آشنا شدم و در نمایش هاى زیادى به عنوان بازیگر، دستیار کارگردان و … شرکت داشتم و در سال ٢٠١٨ با نمایش (میرشاه) به کارگردانى محسن زارع در سمت دستیار کارگردان موفق شدیم در جشنواره تئاتر ایرانى لندن جایزه اول را دریافت کنیم.
در جشنواره تئاتر ایرانی لندن، که ششمین دوره اش به تازگی پایان یافت کار شما هم از طرف تماشاگران و هم از طرف منتقدین مورد ستایش قرار گرفت و جایزه بهترین اثر را کسب کرد، موضوع نمایش شما چیست و چه کسانی با شما همکاری داشته اند؟
در ششمین جشنواره تئاتر لندن ما موفق شدیم با نمایش “شب تاریک و ره باریک و وِلِ مست” جایزه اول از نگاه مردم و جایزه نمایش برتر از نگاه منتقدین را دریافت کنیم. اول از همه بگم که این اثر نوشته دینا عبدوس است که دستیار من هم بوده و بجز او، ندیم ندیمی، هانیه آیت، مهدی چهره، رضا شادمان، و خودم (مرتضی میرفرهادی) بازیگر بوده ایم. عبدی بهروانفردر کار موسیقی، مجید خلیلی در دکور، نوشین افشار و مریم ترسا در گریم و پری آرمینه به عنوان منشی صحنه با من همکاری داشته اند.
اما، موضوع نمایش در واقع گویاى نوعى درگیرى میان خوب و بد، سیاه و سفید و یا عشق و نفرت است که پیرمرد در نقش عامل باز دارنده در ایستگاه متروکه سالهاست که رهگذران را از رفتن باز می دارد و جوان که نشانگر عشق است وارد این ایستگاه می شود تا با سوار شدن قطار بتواند به مقصدش که همان عشق است که در سر دارد برسد.
و در نهایت پیرمرد تلاش می کند تا جوان را از رفتن باز دارد و او را به مجسمه تبدیل کند و با اینکه فکر می کند در کارش موفق شده و جوان را به مجسمه تبدیل کرده، اما این اتفاق نمى افتد و پایان داستان طورى دیگر رقم می خورد.
جدا از برگزیدگی کار شما، نظرت نسبت به جشنواره های تئاتر برون مرز که لندن ششمین سال و جشنواره های تئاتر ایرانی کلن 25 سال و هایدلبرگ ۱۳ سال را پشت سرگذاشته اند، چیست؟
جشنواره تئاتر مستقل ایرانى به مدیریت سوسن فرخ نیا در طول شش سال گذشته با مشکلات زیادى روبرو بوده است که به همت ایشان و دوستان در گروه سام با تمام مشکلات چه از نظر مالى و چه از نظر حمایت نشدن از طرف تماشاگران کار خود را به طور چشمگیرى ارتقاء داده است و به نظر من امسال از همه جهات یکى از بهترین جشنواره هاى اخیر بوده است. حمایت تماشاگران از سالهاى گذشته بهتر بوده و همچنین تنوع نمایش ها و جلسات نقد و بررسى رونق خاصى به خود گرفته است.
و همچنان نظرم در مورد جشنواره هاى برون مرزى بسیار مساعد است چراکه با وجود تمام کمبودها و مشکلات موجود در خارج از کشور افرادى چون سوسن فرخ نیا حضور دارند که با برپایى چنین جشنواره هایى باعث می شوند تا گروه هاى نمایشى شانس عرضه هنر خود را به مخاطبین داشته باشند.
در جشنواره های دیگر هنوز رسما حضور نداشته ام و امیدوارم که با کار (شب تاریک و ره باریک و وِلِ مست…) بتوانم در جشنواره هاى دیگرى هم شرکت داشته باشم.
برای جشنواره های برون مرز آیا می شود هدفی دیگر، مثل تئاتر متفاوت از داخل، در نظر داشت؟ به طور مثال این که، تئاتر خارج از کشور آیا در جهت بیان ممنوعیت های صحنه در داخل، می تواند موثر باشد؟ و تئاتر ایرانی خارج از کشور آیا می تواند خود را از این جنبه هم تعریف کند؟
از نظر من تئاتر برون مرز و مستقل این اجازه را به هنرمندان مى دهد تا آزادانه فقط و فقط به عرضه هنر خود بپردازند.
چشم انداز تئاتر ایرانی در خارج از کشور از نگاه تو چگونه است و خودت چه کاری برای آینده داری؟
امیدوارم که همچنان شاهد بر پایى جشنواره هایى از این دست در خارج از کشور باشیم تا افرادى که قلبشان براى تئاتر و فرهنگ ایرانى می تپد شانس عرضه هنر و خلاقیت خود را بر روى صحنه داشته باشند.
من فعلا با همین کار احتمالا در جشنواره های دیگر هم خواهم بود و امیدوارم بتوانم با ایده هاى خلاقانه در سال هاى آتى نیز در این جشنواره ها حضور یابم.
عکسها: مجید خلیلی نیا
