اختلالات اضطرابی یک گروه از اختلالات همراه با اضطراب و نگرانی شدید است که کنترل آن بسیار سخت است و به صورت های مختلف دیده می شود، می تواند به صورت یک حمله وحشت حاد باشد، یا ترس و یا یک اضطراب عمومی. جدول های مختلفی برای طبقه بندی این اختلالات وجود دارد که در کشورهای مختلف کمی با هم فرق دارند.
اختلالات اضطرابی از مشکلات روانی هستند که ۲ تا ۶ درصد مردم به آن و خانم ها کمی بیشتر از آقایان مبتلا هستند. افراد مبتلا دچار یک نگرانی و اضطراب شدید و مقاوم می شوند که وضع و کیفیت زندگی آنها را به شدت به هم می زند.
تشخیص بیماری وقتی داده می شود که سیمپتوم های بیماری مثل ترس و نگرانی و شدت و فرکانس آن بیش از ۶ ماه طول بکشد. این اختلالات جزو بیماری های روانی به شمار می رود و باید تحت درمان های دارویی و روان درمانی دقیق قرار بگیرد.
انواع مختلف اختلالات اضطرابی
بیماری به انواع مختلف خودش را نشان می دهد که ممکن است به صورت یک حمله شدید وحشت باشد تا یک ترس کاملا مشخص یا یک اضطراب عمومی دائمی بدون هیچ دلیل مشخص
جدول بندی اروپایی بیماری شامل اختلالات اضطرابی زیر می باشد:
اختلال اضطرابی گسترده
اختلال وحشت همراه یا بدون ترس از مکان های شلوغ
اختلال نگرانی شدید در اجتماع
یک ترس مشخص مثل ترس از بلندی یا ترسیدن از عنکبوت
اختلال وسواسی شدید
استرس های پس از صدمات وارده Post-traumatic stress disorder
طبق آخرین جدول بندی آمریکای شمالی که در سال ۲۰۱۴ تهیه شده آن را سه نوع تقسیم بندی کرده اند:
اختلالات اضطرابی
اختلال وسواسی شدید و سایر اختلالات همراه
اختلالات مربوط به عوامل استرس زا و صدمات وارده
که هر کدام از این ها شامل یک سری گروه های کوچک می شوند مثل یک ترس مشخص- اضطراب عمومی- ترس از اجتماع- وحشت از درمان با داروها یا مواد مخدر- ترس های مختلف و غیره
سیمپتوم های اختلالات اضطرابی و نگرانی
سیمپتوم ها در همه افراد یک سان نیست و معمولا شامل عوارض زیر است:
احساس ترس، نگرانی، وحشت یا بی قراری
تپش قلب
عرق کردن، دست های مرطوب، احساس گرما مثل گرمای پس از منوپاز
لرزیدن
دهان خشک، نفس های کوتاه
درد در قفسه سینه
تهوع
سرگیجه
خواب رفتن یا بی حسی در دست و پا
اختلالات خواب
سیمپتوم های فیزیکی دیگر
هم چنین پیشنهاد می شود برای غربالگری اختلالات اضطرابی سئوالات زیر پرسیده شود:
در هفته های گذشته آیا احساسات زیر را داشته اید یا ناراحت تان کرده:
احساس عصبانیت- نگرانی – اضطراب- ترس
اختلال وحشت یا حمله وحشت: یک وحشت غیرقابل پیش بینی و تکرار شونده است که شخص احساس یک ترس شدید دارد. به سختی نفس می کشد. قابل کنترل نیست و سیمپتوم های دیگری مثل تپش قلب و تهوع دارد.
نگرانی گسترده: احساس گسترده نگرانی و اضطراب که شخص به سختی میتواند کنترل کند.
ترس از اجتماع: احساس ترس شدید در مقابل وضعیت های اجتماعی که شخص احساس خجالت، تحقیر شدن و عدم کارآیی می کند.
ترس های مشخص: که انواع مختلفی دارد مثل ترس از یک شئی یا حیوان یا یک ترس غیرقابل قبول مثل ترس از آسانسور یا وسائل نقلیه عمومی
اختلال وسواسی شدید: که به صورت یک نگرانی وسواسی شدید بروز می کند. مثل وسواس شدید برای تمیزی، احساس بررسی دائمی این که اشیا سر جای خودشان هستند، یا در ماشین یا منزل قفل شده، و غیره
اختلال وسواس در جمع کردن: این نوع اختلال اخیرا جزو اختلالات اضطرابی به شمار می رود و به صورت احتیاج شدید به جمع آوری اشیاء مثل جمع آوری بروشور، اشیایی که در خیابان پیدا کرده و غیره و بالاخره سندروم استرس های Post-traumatic که یک بیقراری عمیق، یک ترس که پس از یک حادثه صدمه زننده حتی پس از ماه ها ایجاد می شود.
به طور کلی ترس های مشخص شده در دوران کودکی و نوجوانی دیده می شوند. در صورتی که اضطراب گسترده- اختلالات وحشت زا یا سندروم پس از تروما معمولا دیرتر بین ۲۴تا ۵۰ سالگی دیده می شوند.
بسیار مهم است که بدانیم اختلالات اضطرابی درجات مختلفی دارند. بعضی از افرادی که از آن رنج می برند قادر به داشتن یک زندگی نرمال نیستند مثلا قادر به خروج از منزل یا استفاده از وسائل حمل و نقل عمومی نیستند و بعضی دیگر دچار حملات غیرقابل پیش بینی گاه گاه می شوند. بعضی حوادث می تواند باعث شدت سیمپتوم ها و بروز بعضی از نگرانی ها بشوند. متاسفانه بسیاری از افراد مبتلا نه تشخیص داده شده اند و نه از درمان استفاده می کنند.
در هر حال درمان های دارویی و روان درمانی برای بهبودی کیفیت زندگی بیمار مفید واقع می شوند.
علل و عوامل خطر دچار شدن به اختلالات اضطرابی
اول از همه باید دانست که اضطراب وقتی که شخص احساس خطر یا تهدید می کند، یک حالت طبیعی احساسی است. مشکل وقتی شروع می شود که احساس اضطراب به صورت شدید در مقابل تهدید باشد و یا به مدت طولانی تکراری یا همراه با فعالیت های روزانه شخص باشد. علل تولید اختلالات اضطرابی هنوز به خوبی شناخته نشده و می تواند بر اثر عوامل ژنیتیکی، فیزیولوژیکی و زیست محیطی باشد.
همین طور می دانیم که اگر شخص یکی از افراد فامیلش دچار باشد، امکان دچار شدنش از دیگران بیشتر است همین طور امکان خطر دچار شدن در بانوان بیشتر است.
در معرض حوادث استرس زا قرار گرفتن مخصوصا در دوران کودکی یا وجود یک اختلال دیگر روانی مثل اختلال دو قطبی بودن هم از عوامل کمک کننده به ایجاد بیماری هستند.
همین طور می دانیم که اختلالات اضطرابی عوامل دیگری هم دارد مثل اشکالات فیزیولوژیکی در مغز، مخصوصا در بعضی از پیام آوران عصبی (neurotransmitters) موادی هستند که پیام ها را از یک نرون (سلول عصبی) به نرون دیگر انتقال می دهند. مثل noradrenaline و سروتونین هم چنین کورتیزول (هورمون استرس). درمان های دارویی برای تنظیم این پیام آوران است.
پیشگیری
به خاطر این که علت تولید این نوع اختلالات به خوبی مشخص نیست، بنابراین پیشگیری از عواملی که خطر را ایجاد می کند، مشکل می باشد.
بعضی از حوادث استرس زا و صدمه دهنده می توانند کمک به ایجاد اختلالات اضطرابی بکنند. بنابراین در صورت وجود این حوادث باید بدون تأخیر کمک های روان درمانی را دریافت کرد. مخصوصا در کودکان
برای محدود کردن این اضطرابات داشتن عادات خوب زندگی کمک کننده هستند مثل:
داشتن برنامه مرتب خواب و شب های طولانی به اندازه کافی
ورزش کردن مرتب
عدم استفاده از کانابیس- الکل و سایر مواد مخدر
داشتن کمک های فامیلی و درمانی وقتی که اضطربات شدید هستند
درمان
درمان اختلالات اضطرابی شامل دارو یا روان درمانی است، ولی در هر حال درمان های دارویی بر طبق احتیاجات بیمار، سیمپتوم هایش و همین طور وضعیت خانوادگی و اجتماعی او باید انجام شوند.
روان درمانی
روان درمانی باید در اختلالات اضطرابی انجام شود و می تواند به تنهایی یا همراه درمان های دارویی باشد که بستگی به شدت اختلالات دارد.
درمان های شناختی و رفتاری بیشتر در مورد ترس از جامعه، اختلالات وحشت زا و اختلالات وسواسی مورد مطالعه قرار گرفته و به بیماران امکان کنترل بیماری را می دهد. این نوع درمان ها که به مدت ۱۲ تا ۲۵ جلسه که هر جلسه حدود ۴۵ دقیقه طول می کشد، به اندازه درمان های دارویی مفید واقع می شود.
روان درمانی های دیگری هم مورد مطالعه قرار گرفته و مفید بودن آن در مطالعات کلینیکی نشان داده شده.
روان درمانی آنالیتیک برای پیدا کردن علت اضطراب ممکن است مفید باشد، ولی موثر بودن آن روی سیمپتوم ها آهسته است و به خوبی شناخته نشده.
درمان های فارماکولوژیک
اگر سیمپتوم ها خیلی شدید باشد و روان درمانی برای کنترل سیمپتوم ها کافی نباشد مثل اضطراب گسترده، درمان های دارویی لازم می شوند. داروهای مختلفی وجود دارند که موثر بودن آنها برای درمان شناخته شده مثل benzodiazepines pregabalin – buspirone anxiolytiques که به صورت سریع اثر دارند و بعضی از آنتی دپرسورها برای درمان های عمیق تر که از بازیابی سروتونین و نورآدرنالین جلوگیری می کنند. این داروها می توانند باعث شدت اضطراب در اوائل درمان بشوند و بیمار باید تحت نظر مستقیم پزشک باشد.
benzodiazepines باید به طور موقتی ۲ تا ۳ هفته مورد استفاده قرار بگیرد زیرا احتمال اعتیاد به آن هست. همچنین قطع دارو هم باید تحت نظر پزشک باشد.
چون pregabalin احتمال اعتیاد ندارد و موثر واقع شدن آن بلافاصله است به بنزودیازبین ارجحیت دارد.
طب مکمل
بسیار مهم!
اختلالات اضطرابی از اختلالات جدی بهداشت روانی هستند و می توانند کیفیت زندگی بیمار را به کلی به هم بزنند. بسیار مهم است که با پزشک یا یک سرویس تخصصی برای استفاده از درمان ها مشورت کرد و در صورت لزوم پس از مشورت با آنها از درمان های طبیعی یا کامل کننده استفاده کرد.
یوگا- چندین مطالعه نشان داده استفاده مرتب از حرکات یوگا باعث کم شدن اضطراب و سیمپتوم های استرس پس از تروما می شود.
تکنیک های آرامش بخش- چندین مطالعه مفید بودن هیپنوز را در کنترل نگرانی و اضطراب و ترس ها نشان داده. دیگر آرام بخش مثل بیو فیدبک هم دارای آثار مفید برای کم کردن نگرانی هستند.
کاوا- کاوا یک گیاه جزایر پاسفیک است. چندین مطالعه کلینیکی نشان داده که عصاره کاوا برای آرامش اضطراب از داروها موثرتر بوده. باید دانست که عصاره این گیاه با غلظت های مختلفی در بازار وجود دارد.
طب سوزنی – چندین مطالعه موثر بودن طب سوزنی (آکوپانچر) را در درمان اختلالات اضطرابی نشان داده ولی این مطالعات از نظر متدولوژی علمی اشکال داشته است.
