کانون نویسندگان ایران
تونی موریسون با نام اصلی کلوئه آنتونی ووفورد؛ نویسنده، ویراستار ادبی، مدرس دانشگاه و فعال سیاسی فمینیست آمریکایی ِ آفریقاییتبار و نخستین زن سیاهپوست برندهی جایزهی نوبل (در سال ۱۹۹۳ و همچنین بیش از ۲۰ جایزهی معتبر داخلی و بینالمللی از جمله جایزهی پولیتزر در سال ۱۹۸۸)، شامگاه ِ دوشنبه پنجم ِ اوت مصادف با ۱۴مرداد ۱۳۹۸ در ۸۸سالگی در نیویورک درگذشت.
می توان او را صدای سرکوب شده ی زنان و سیاهان
و فریاد فروخورده ی بخش وسیعی از مردم آمریکا دانست.
موریسون از معدود نویسندگانی بود که
آثارش در رابطه با مخاطب توانسته اند توامان رضایت عوام و خواص را به خود جلب
نمایند از جمله جان مایهها و دستآویزهایی که در آثار موریسون جلوه گر و برجسته
اند به طور کلی میتوان به واکاوی ِ مفهوم نوین نژادپرستی، موشکافی هویت
سفیدپوستی به واسطهی تحقیر نژادی خاصه سیاهان،
سرکوب و فروکاست حقوق زنان، بیپناهی و آزار کودکان ، مذمت ِ فزونی ِ فقر؛
در بافتار ِ زبانی شاعرانه و تلفیقی ؛ متشکل از اسطوره ، ادبیت و محاوره که بیشباهت
به عناصر موسیقی جاز نیستند (موسیقی آفریقاییتباران آمریکا) اشاره کرد. او در
کتاب ِ (بازیکردن در تاریکی، سفیدپوستی و تخیل ادبی) میگوید که در تخیل ادبی
آمریکایی، سیاهان برای مدتها، همچون سایه زدن در نقاشی، نقش ِ بهتر دیدهشدن ِ
قهرمان ِ سفیدپوست را ایفا کرده اند…..
از تونی موریسون مجموعاً ۱۱ رمان انتشار یافته که از میان ِ آنها ۸ رمان از جمله: آبیترین چشم، سرود سلیمان، عشق، بهشت، دلبند، سولا، یک بخشش، خانه به زبان فارسی برگردان شده و انتشار یافتهاند.
موریسون مضاف بر نویسندگی ؛ تدریس دانشگاهی ، سردبیری ، ویراستاری و نقد ادبی را نیز در کارنامه دارد و مقالاتی نیز در نشریات گوناگون منتشر کرده بود. علاوه بر اینها از وی چندین کتاب در حوزهی ادبیات کودکان، نمایشنامه و متن برای اپرا برجای مانده است.
از شگفتیهای روزگار شاید این باشد که هنگامه ی مرگ این نویسنده ی فمینیست و خواهان برابریهای جنسی و نژادی، در تلاقی و پیوند با برهه ای از تاریخ جهان به وقوع پیوسته است که نجوای وحشتزای نژادپرستی در آمریکا و اروپا بار دیگر در حال اوج گرفتن است.
در ایام درگذشتش این توصیف آکادمی نوبل از او را یادآور میشویم: … زنی که با نیروی تخیل و کلام شاعرانهاش، به جنبه ای اساسی از واقعیت آمریکا زندگی بخشید.
یادش گرامی و ماندگار