بخش دوم و پایانی
PTP1B لزوما یک ترمز روی بازسازی سلول هاست، ترکیب مورد آزمایش ما آن ترمز را در محل آسیب دیده رها کرد، در یک منطقه محدود، متمرکز و کنترل شده.
ترمزهای PTP1B این کار را با دخالت یک رده حیاتی از پروتئین های سلول گیرنده یا (RTKs) Receptor tyrosine kinase انجام می دهد. RTKs در دیواره سلول جاسازی شده و قسمت هایی از راه های علامت دادن را شکل می دهد و شروع به علامت دادن به خارج و داخل سلول می کند و فرمان می دهد سلول رشد کند و تقسیم شود.
برای فعال شدن و عبور آن علامت ها RTKs نیاز به اتصال به ملکول دیگری دارد که گروه فسفات نام دارد و PTP1B به آن راه می دهد. ترکیب مورد آزمایش یعنی MIS-1436 توان قطع فسفات PTP1B را از کار می اندازد و این ترمزهای غیر فعال کننده موجب می شوند RTKs و بازسازی سلولی به خوبی انجام شود و به پیش برود.
علاوه بر رشد مجدد دم “زبرا فیش” دانشمندان دریافتند که PTP1B بلاکر و بازدارنده، بازسازی سلولی در قلب “زبرافیش” را تحریک می کند و این کشف بسیار اهمیت دارد، چرا که انسان ها دم ندارند که قطع کنیم و تست را انجام دهیم، در نتیجه روی قلب متمرکز می شویم.
بیماری قلبی عروقی یکی از بزرگترین علل مرگ و میر جهانی است و در هر سال ۱۸میلیون نفر با این بیماری می میرند و ۸۵درصد این مرگ و میرها به وسیله سکته قلبی و سکته مغزی ایجاد می شوند. سلول های عضله ی قلب آنهایی که در یک سکته ی قلبی می میرند ترمیم نمی شوند، اما ردپایی از این مرگ سلولی باقی می ماند که موجب افزایش امکان سکته قلبی دیگری می شود. یک تحقیق ۴۵ ساله برای درمان رفع این مشکل، پیوند سلول بنیادی است که کمک می کند تا قلب خودش این ضایعه را ترمیم و جبران کند. زمانی که سه دانشمند این بحث مشاهده کردند، MIS-1436 به ماهی در ترمیم بافت کمک می کند، بر آن شدند که بررسی را روی موش انجام دهند. موش حیوان نمونه آزمایشگاهی است که در تحقیق روی بیماری های قلبی عروقی مورد استفاده قرار می گیرد. برای این تحقیق سکته قلبی را روی موش انجام دادند و بعد به موش MIS-1436 تزریق کردند هر سه روز یک بار تزریق در طول چهار هفته. و بعد مشاهده کردند که قدرت تلمبه قلبی بیش از دو برابر افزایش پیدا کرد و مقدار ضایعه مرگ سلولی روی قلب به میزان ۵۰درصد کمتر شد و سلول های عضله قلب در محل ضایعه ۶۰۰درصد افزایش یافتند. MIS-1436 ملکول کوچکی است که این اثرات شگرف را دارد.
سه دانشمند مورد بحث بعدا شروع به آزمایش ترکیب روی موش برای بیماری دیگری کردند و روی بیماری Duchenne (دوشن) که بیماری تحلیل عضلات است و برعکس حمله قلبی که سریع اتفاق می افتد، تحلیل رفتن عضلات بسیار کند پیش می رود، شروع به آزمایش کردند. MIS-1436 به اندازه کافی بازسازی سلولی را تسریع می کند و عضلات اسکلتی و قلب را در برابر از بین رفتن و تحلیل رفتن حفظ می کند. البته این بیماری را متوقف نمی کند، اما می تواند تأثیر بیماری را کاهش دهد.
اگر MIS-1436 آن طور که روی موش و زبرافیش موثر است در انسان هم در مورد کند کردن سیر بیماری دوشن موثر باشد، نعمت بسیار بزرگی است، گونه های حیوانی نظیر موش و زبرافیش تقریبا ۴۵۰ میلیون سال است که تکامل یافته اند، علت این که MIS-1436 روی چنین موجوداتی اثر می کند این است که ساختمان آنها بسیار شبیه سلول های هدف است. امتحان داروی آمینوسترول مناسب برای استفاده روی جمعیت های گوناگون و متغیر انسانی با آن چه روی حیوانات انجام شده متفاوت است، ظرفیت و امکان شکست آزمایشات بالینی روی انسان بالا است، ولی دلایل بسیاری وجود دارد که در مورد MIS-1436 خوش بین باشیم.
قدم های اولیه در راه امتحان آن روی انسان برداشته شده است و “انستیتوی ملی سلامت”، بررسی روی خوک را آغاز کرده است. قلب خوک شدیدا به قلب انسان شباهت دارد و اندازه بدن حیوان اجازه می دهد سکته قلبی انسان را روی خوک تقلید کنیم و اگر درمان را فوری و در مرحله اول بیماری شروع کنیم، نتیجه بهتری دارد.
اگر بررسی روی خوک نتیجه مثبت داشته باشد می توانند از FDA اجازه بگیرند آزمایشات بالینی روی انسان را شروع کنند. دانشمندان توجه دارند که یک داروی بازسازی کننده سلول ها آن است که رشد بافت را سرعت ببخشد و محل صدمه دیده را ترمیم کند، اما این عمل از کنترل خارج نشود و به آشفتگی و تهاجم بی رویه سلول های جدید منجر نشود که اگر این کنترل در کار نباشد اثر دارو منجر به ایجاد سرطان خواهد شد. محققان در آزمایشات خود روی داروهای تسریع کننده ترمیم بافت آسیب دیده با دقت به این اصل توجه دارند و سلول ها را از نظر سرطانی بودن زیر دید خود دارند.
دانشمندان گروه سه نفری این بحث باور دارند اثر سو MIS-1436 بسیار کمتر است و به ندرت ممکن است که به سرطان منجر شود. این موضوع روی درمان چاقی و دیابت، به اثبات رسیده و در درمان این دو عارضه سلول سرطانی مشاهده نشده است و FDA بی خطر بودن MIS-1436 را تأیید کرده است. محدودیت حضورPTP1B نیز به نظر می رسد بدون خطر باشد. نقش ژن در این زمینه اولین بار در سال ۱۹۹۹ روی موش بررسی شد و به طور گسترده نشان داده شد هیچ علامتی از رشد تومور دیده نشده و ثابت شد که حتی بازدارندگی PTP1B در دراز مدت هم منجر به سرطان نمی شود. به علاوه مصرف MIS-1436 برای تحریک بازسازی بافت فقط چند هفته یا چند ماه بیشتر طول نمی کشد.
تجربیات دانشمندان گروه سه نفری روشن کرده که MIS-1436 فقط در محل ضایعه عمل می کند و به سلول های نرمال و سالم نفوذ نمی کند و به آنها لطمه ای وارد نمی کند. در آزمایشاتی که روی موش و زبرافیش انجام شد در محل ضایعه و سلول های سالم دوردست رشد ناهنجار سلولی مشاهده نشد. گروه سه نفره روی جنین زبرافیش هم امتحان کردند و صدمه ای در کار نبود. آنها فقط می خواستند با تحریک به وسیله MIS-1436 فاصله زمانی بین مرحله اولیه جنین و مرحله ی نزدیک نوزادی را کوتاه کنند. MIS-1436 را به داخل جنین تزریق کردند و مشاهده کردند که جنین به سرعت به حیوان کامل تبدیل شد. می دانیم که تبدیل یک سلول جنینی به حیوان کامل شامل مراحل بسیار پیچیده ی اختصاصی شدن سلول های بنیادی و اولیه و ساختن هر بافت و هر اندام می باشد که MIS-1436 توانست تمامی این مراحل را با سرعت و بدون عیب و اشکال و دور از هر گونه ناهنجاری پیش ببرد. بررسی روی جنین اطمینان می دهد که گروه مجددا اطمینان بدهند که MIS-1436 هیچگونه خطری ندارد. از آن جایی که MIS-1436 منشاء حیوانی دارد و از پوست کوسه کوچک تهیه شده است روی حیوانات اثر بهتری دارد زیرا که از مهندسی ژنتیکی به دست نیامده است و مصنوعا در آزمایشگاه تهیه نشده و حاصل رشد سلولی روی پتری دیش در یک مرکز پزشکی نیست و در یک کمپانی داروئی از ده ها هزار ماده شیمیایی صنعتی ساخته نشده است.
گروه سه نفره می گویند یافته های ما نتیجه درس هایی است که روی دلفین، کوسه و زبرافیش یاد گرفته ایم. انستیتوی ما از یک ایستگاه دریایی تحقیقاتی شروع شده است که در ساحل میامی قرار داشته و ما امتیازات آموخته های حیاتی خود را در MDIBI پایه گذاری کردیم.
در سال ۱۸۹۸ زیست شناسان خواستند یک ارتباط نزدیک با دنیای طبیعی برقرار کنند و از منابع طبیعی و نزدیک ساختمان بدن موجودات زنده استفاده کنند که نظر آنها بسیار منطقی و جالب توجه بود و طب بازسازی سلول، بافت و اندام حاصل تحقیقات آنهاست، ولی با کمال تأسف چیزی را که درصد توسعه آن بودند، آن طور که باید و شاید توسط گروه های تحقیق پزشکی بزرگتر مورد استقبال قرار نگرفت و طرح آنها خیلی کامل تداوم پیدا نکرد، اما کمپانی های داروسازی توسعه پیدا کردند و ساخت داروهای شیمیایی را گسترده تر کردند.
Alejandro Sanchez Alvarado زیست شناسی از انستیتوی تحقیقات پزشکی Stowers که در تحقیقات گروه سه نفره Yin-Strange- Zasloff شرکت نداشته می گوید: MIS-1436 ماحصل و دست آورد یک تحقیق عظیم است و اتفاق بزرگی بود که روی داد و این گروه سه نفری به تحقیق در کشف و شناخت داروهایی با منشاء کاملا حیاتی، طبیعی و زنده روی آوردند و طب درمانی حیاتی را وارد پزشکی کردند و از این راه به حل مشکل انسان و حیوانات پاسخ بسیار شیرین و با اهمیتی دادند.
با درود به گروه سه نفره و قدرشناسی از زحماتی که در این راه کشیدند. به امید روزی که انسان هم از نتیجه تحقیقات آنها به طور کامل بهره مند شود و ترمیم و بازسازی صدمات به صورت بسیار سریع عملی شود و داروی کشف شده آنها در درمان بیماری هایی نظیر سکته قلبی، دوشن، دیابت و آثار سوء دیابت، چاقی و بسیاری بیماری های دیگر به کار رود، در آرزوی هرچه زودتر رسیدن آن روز.
*دکتر خسرو نیستانی، متخصص علوم آزمایشگاهی
