بی بی سی – جمال جعفر محمد آل ابراهیم، یا جمال ابراهیمی، که بیشتر با لقبش ابومهدی المهندس شناخته میشد، معاون حشد شعبی (بسیج مردمی عراق) بود که همراه سرلشکر قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، در حمله آمریکا در بغداد کشته شد.
او در سال ۱۹۵۴از پدری عراقی و مادری ایرانی در بصره متولد شد و در سال ۱۹۷۷از مهندسی عمران در دانشگاه بغداد فارغ التحصیل شد؛ رشتهای تحصیلی که لقبش را هم از همان میگرفت.
مهندس در دهه ٧٠ میلادی در حزب الدعوه عراق فعال شد که یک حزب اسلامگرای شیعه و مخالف حزب بعث بود.
با به قدرت رسیدن صدام حسین او از عراق راهی کویت شد، جایی که برای اولین بار نام او را در اقداماتی علیه آمریکا مطرح کرد.
در آذر ١٩٨٣ حملاتی همزمان در کویت انجام شد که اگر مطابق برنامه پیش رفته بود بسیار مرگبار میشد.
در این حملات سفارت آمریکا و سفارت فرانسه، بزرگترین پالایشگاه نفت و تاسیسات اصلی آب کویت و همچنین دو فرودگاه آن هدف حمله بودند. انفجارها مطابق نقشه رخ ندادند و آسیب زیادی ایجاد نشد. تصور این بود که به دلیل حمایت کویت از عراق، ایران این حملات را ترتیب داده بود.
افرادی از حزب الدعوه عراق و حزب الله لبنان به ظن دست داشتن در این حملات بازداشت شدند. مصطفی بدرالدین، از فرماندهان ارشد حزبالله لبنان، از جمله این افراد بود.
جمال جعفر محمد یکی از افرادی بود که به ظن دست داشتن در این انفجارها تحت تعقیب قرار گرفت. او به گفته خودش با جعل نامهای رسمی برای استخدام عضو جامعه مهندسین کویت شده بود.
ابومهدی مهندس دیگر نمیتوانست در کویت بماند و به ایران رفت؛ جایی که در کارشناسی ارشد روابط بینالملل تحصیل کرد.
او فارسی را روان صحبت میکرد و همسرش هم ایرانی بود.
او را با برنامه سوءقصد به امیر کویت در سال ۱۹۸۵ هم مرتبط میدانستند و دادگاه کویت او را به طور غیابی به اعدام محکوم کرد.
در نیمه دهه ٨٠ میلادی عضو مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق شد؛ تشکیلاتی که محمود هاشمی شاهرودی از بنیانگذارانش بود و خاندان حکیم در آن نفوذ فراوانی داشتهاند. ابومهدی مهندس با آموزشهای نظامی که دید از فرماندهان نظامی سپاه بدر شد که در آن مقطع بازوی نظامی مجلس اعلا بود.
او در مقطعی به فرماندهی سپاه بدر هم رسید.
به گفته خودش در سال ١٩٩٩ در سازماندهی عملیاتی مرگبار علیه شبهنظامیان سازمان مجاهدین خلق ایران، مستقر در عراق، نقش داشت. این عملیات به تلافی سوءقصد به سرلشکر علی صیاد شیرازی انجام شده بود.
با حمله آمریکا به عراق و سرنگونی حکومت صدام حسین، ابومهدی المهندس توانست مانند انبوهی از سیاستمداران و شبهنظامیان شیعه مخالف صدام به عراق بازگردد.
گفته میشد که او در مقطعی مشاور ابراهیم جعفری، نخستوزیر وقت عراق هم شد.
جمال جعفر محمد در بازگشتش به عراق از سپاه بدر و مجلس اعلا جدا شد و گروه کتائب حزب الله را به راه انداخت.
ابومهدی المهندس در سال ۲۰۰۵ به عنوان عضوی از ائتلاف شیعه در انتخابات پارلمانی پیروز شد، اما با توجه به اینکه نامش در پروندههای امنیتی دهه ١٩٨٠ مطرح بود، از عضویت پارلمان کناره گرفت و به ایران برگشت.
آمریکا او را در برخی بمبگذاریها و حملات علیه نیروهای ائتلافش در عراق مسئول میدانست.
در سال ٢٠٠٩ هم آمریکا او و گروه کتائب حزبالله عراق را برای “تهدید صلح و ثبات کشور و دولت عراق” تحت تحریم قرار داد.
تا پایان سال ٢٠١١ که خروج نیروهای رزمی آمریکا از عراق کامل نشده بود ابومهدی مهندس به عراق برنگشت و در ایران ماند.
قدرت گرفتن گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) فصل جدیدی از فعالیتهای ابومهدی مهندس و شبهنظامیان متحد ایران را رقم زد.
آنها با حمایت مستقیم ایران و با الگو گرفتن از سازمان شبهنظامی بسیج مستضعفین در ایران، از سال ۲۰۱۴ تشکیلات نظامی حشد شعبی یا بسیج مردمی عراق را به راه انداختند که ابومهدی مهندس هم از فرماندهان کلیدی آن بود.
نیروهای ایران، حشد شعبی و ارتش عراق در کنار ائتلاف ضدداعش آمریکا علیه این گروه جنگدیدند و نقشی کلیدی در شکست آن داشتند.
ابومهدی مهندس بعدتر هم همزمان با سیل خوزستان و ورود نیروهای حشد شعبی به ایران خبرساز شد.
آمریکا کتائب حزبالله، گروهی را که او بنیان گذاشت، مسئول حمله راکتی منجر به مرگ پیمانکار آمریکایی در کرکوک معرفی کرد و به پایگاه این گروه حمله کرد.
ابومهدی مهندس میگفت خود را “سرباز حاج قاسم” میداند و سرانجام در حمله آمریکا همراه قاسم سلیمانی بود کشته شد.