۱۲۷ ساعت
کارگردان: دانیل بویل
فیلمنامه: دانیل بویل، سیمون بیوفوی
مدیر فیلمبرداری: انریک چدیاک
تدوین: جان هریس
موسیقی: آ.ر. رحمان
بازیگران: جیمز فرانکو ، کیت مارا، امبر تامپلین…
محصول: امریکا ۲۰۱۰
خلاصه داستان:
بر اساس قصه واقعی و ماجرای به یاد ماندنی کوهنوردی آمریکایی به نام آرون رالستون که روزی بدون اینکه به کسی خبر دهد برای کنجکاوی و ماجراجویی مورد علاقه اش به سوی مکانی دور افتاده در دل کوهستانهای بلو جان واقع در” اوتا” میرود. او با خودش یک کوله پشتی حاوی مقداری مواد غذایی و آب و وسایل مورد نیازش از قبیل دوربین فیلمبرداری و عکاسی، چاقوی شکاری و غیره را حمل می کند. آرون در مسیر خود با دو دختر جوان که راهشان را گم کرده اند، آشنا می شود و همراه با آنها در دریاچه ای واقع در یک غار نیز آب تنی می کند. هنگام خداحافظی دو دختر جوان او را برای پارتی آخر هفته دعوت می کنند و از او جدا می شوند. آرون به هنگام عبور درون یک صخره باریک سقوط می کند و در همین هنگام نیز قلوه سنگی عظیم روی دست راست او می افتد و دست او بین دیواره صخره و قلوه سنگ عظیم گیر می کند. روز شنبه ساعت ۳ بعدازظهر است و جوان درمانده و محصور در صخره های دورافتاده باید راهی برای نجاتش بیابد.
***
دانیل بویل (چپ) کارگردان در کنار جیمز فرانکو بازیگر فیلم
دانیل بویل پیش از فیلم ۱۲۷ ساعت با میلیونر زاغه نشین به شهرت جهانی دست یافت. خیلی ها منتظر بودند تا ببینند که این فیلمساز انگلیسی پس از دریافت جوایز مهمی چون اسکار برای میلیونر زاغه نشین چه سوژه ای را برای فیلم بعدی خود انتخاب می کند، اما بویل به انتخاب غریب و حساسی از لحاظ کارگردانی دست زد. او باید به مدت یک ساعت و نیم زندگی جوان مستاصل و ناامیدی را نشان دهد که دست راستش زیر یک سنگ بین دو صخره گیر کرده و هیچ حرکتی نمی تواند انجام دهد. برای یک فیلمساز به تصویر کشیدن یک حادثه با یک شخصیت اصلی بدون حرکت یعنی یک ریسک بزرگ در حرفه اش. چرا که از عناصر متعدد و تاثیرگذاری چون میزانسن، تنوع لوکیشن و تعدد شخصیت محروم است، اما یک حربه سینمایی بخش عمده ای از مشکل را حل کرده است. استفاده از فلاش بک در مرور زندگی و خاطرات و فلاش فوروارد در به تصویر کشیدن ذهنیات و تخیلات شخصیت دربند و بی تحرک داستان ۱۲۷ ساعت که توانسته ذهنیت تماشاگر را تغییر دهد. مشابه این داستان فیلمی به نام BURIED (مدفون) چندی پیش بر پرده های سینما بود. مدفون داستان یک راننده کامیون آمریکایی است که در عراق به گروگان گرفته شده و با تابوتی چوبی زیر خاک دفنش کرده اند، اما تفاوت این فیلم با ۱۲۷ ساعت در این است که تمام طول فیلم بدون هیچ فلاش بک در یک تابوت چوبی میگذرد . فقط در دقایق واپسین فیلم مرد در یک لحظه تصور می کند که در تابوت باز شده و روزنه ای از نور سفید تصویر را می پوشاند. ۱۲۷ ساعت اما چنین نیست و سکانس های خارجی و داخلی متعددی را در ارتباط با ذهنیات و خاطرات آرون به تصویر می کشد و با این حربه از دام یکنواختی و به بن بست رسیدن رها می شود.
دانیل بویل فیلم را با نماهایی سرزنده و حرکاتی پر شتاب از آماده شدن آرون برای رفتن به کوه و آماده کردن کوله پشتی اش شروع می کند و به کمک تدوین ماهرانه و کات های تند و تیز، حس شور و شوق زندگی و ماجراجویی این کوهنورد را به تماشاگر منتقل می کند. فیلمنامه نویس با هوشمندی قابل توجهی از عناصر مهم و حیاتی مثل بطری آب و چاقوی چند کاره “سوئیس آرمی” در طول داستان استفاده کرده و کارگردان نیز با استفاده از نماهای درشت در راستای تاکید روی این وسایل توانسته تضادهای مربوط به آنها را به خوبی به تصویر بکشد. نماهای آغازین فیلم مثل شیر آب و چکه کردن آن که در اثر شتاب آرون به خوبی بسته نشده در برابر تشنگی و نیاز مبرم او به آب یا نمای درشتی از چاقوی چند کاره در برابر چاقوی ارزان قیمت و کند چینی به هنگام نیاز به بریدن دست و رهایی نمونه هایی از این تضادهاست. بی پاسخ گذاشتن تلفن ها و پیام های پر محبت مادر در برابر احساس نیاز شدید عاطفی به او در ساعات ناامیدی، به انتظار مرگ نشستن، پشیمانی و طلب بخشش از مادر نیز نمونه های دیگری از این نماهای مقایسه کننده و متضاد است. نماهای تند و کوتاه از تابلوی رستوران ها و فست فودهای معروف مثل مک دونالد، ک.ف.سی.، تاکو بل، وندیز، در برابر لحظات گرسنگی و حسرت خوردن این غذاها را نیز می توان بر این تضادهای بجا افزود. شروع با شتاب فیلم تا زمان حادثه و سکون و کندی گذر زمان در ساعات ناامیدی و انتظار نیز بر مفهوم این تضادها افزوده است.
۱۲۷ ساعت، روزشمار و یا ساعت شمار زندگی مردی است که قرار است در گمنامی بمیرد. اما گویا مقدر است که زنده بماند و به شهرت برسد. آرون که عاشق ثبت زندگی روزمره اش با کمک دوربین عکاسی و فیلمبرداریست وقتی در این مهلکه دچار می شود نیز از دوربین فیلمبرداری اش برای ثبت روزشمار این حادثه در تاریخ و مرگی که در انتظارش نشسته جا به جا استفاده می کند. براساس نقل قول ها تصاویری که در واقعیت از سوی آرون در دوربین فیلمبرداری اش ثبت شده موجود است، اما هیچگاه به نمایش در نیامده ولی کارگردان و فیلمنامه نویسش اجازه گرفتند تا این تصاویر را برای هر چه واقعی تر درآمدن فیلم تماشا کنند.
تصاویر کابوس وار بارش شدید باران و جاری شدن سیل و نجات آرن با همراهی او تا منزل دوست دخترش و طلب کمک با تصاویر سراب گونه آدم هایی که بالای صخره ایستاده اند و درصدد کمک به او هستند و نماهای گوناگون از خانواده، کودکی و یا ارتباط عاطفی با دوست دخترش، از راهکارهای هوشمندانه بویل برای هر چه جذاب تر کردن این ماجرا ست.
۱۲۷ ساعت را باید فیلمی در ستایش از زندگی نامید. داستان آدمهایی که برای به دست آوردن هر آنچه که در جستجویش هستند گاهی باید بهای سنگینی بپردازند. بهایی چون از دست دادن عضوی از بدن یا حتی پایان دادن به زندگی شان. جدال انسان و طبیعت و تلاش برای زنده ماندن در شرایطی هولناک و تجربیاتی عمیق و پر معنا. دیدن همه زیبایی هایی که هیچگاه توجهی به آنها نداشتیم. قدردانی از عزیزانی که محبت را از آنها دریغ داشتیم و بهره مندی از مواهبی که طبیعت به ما ارزانی کرده…
یکی از مهارت های دانیل بویل استفاده ماهرانه از صداست که در فیلم قبلی اش میلیونر زاغه نشین نیز به خوبی از آن بهره برد. در فیلم ۱۲۷ ساعت نیز از این تکنیک در نماهای متعددی جهت انتقال احساسات بازیگر اصلی به بیننده استفاده کرده است.
زندگینامه شخصیت واقعی داستان
آرون لی رالستون متولد ۱۹۷۵ در آمریکا، فارغ التحصیل مهندسی مکانیک و دانش آموخته زبان فرانسه از دانشگاه ملون کارنگی است به عنوان یک کوهنورد در سال ۲۰۰۳ و در پی حادثه ای که به هنگام کوهنوردی برایش رخ داد به شهرت رسید. او که در اثر سقوط به درون یک تنگه باریک و افتادن قلوه سنگی عظیم بر روی دست راستش در این صخره گرفتار شده بود به مدت پنج روز تنها و با آذوقه ای اندک بین مرگ و زندگی در نبرد بود تا اینکه با قطع کردن دستش موفق به نجات خود شد. او خاطراتش از این پنج روز را با نام “شرح حال من بین یک صخره و موقعیتی دشوار” منتشر کرده است.
* عارف محمدی فارغ التحصیل ادبیات فارسی و سینما از ایران و مددکاری اجتماعی از کالج جورج براون در کانادا است . به عنوان منقد فیلم با رسانه های ایرانی چون شهروند و رادیو زمانه همکاری داشته و مدت ده سال است که برنامه تلویزیونی فیلم و سینما را تهیه و اجرا می کند. مستندسازی از دیگر فعالیت های او در زمینه سینماست.
