نگاهی به انتخابات عمومی ترکیه/ علی قره جه لو

اشاره:

براساس گزارش بی بی سی، روز یکشنبه مردم ترکیه به پای صندوق های رای رفتند و در حالی که هنوز شمارش آرا به پایان نرسیده بود، اعلام شد حزب عدالت و توسعه اردوغان حدود ۵۰ درصد آرا را به خود اختصاص داده است و حزب سکولار جمهوری خلق در این انتخابات توانسته حدود ۲۶ درصد آرا را کسب کند. مقاله ی زیر توسط دکتر قره جه لو دو روز پیش از انتخابات نگاشته شده ولی حتی با روشن شدن نتیجه ی انتخابات هم، این نوشته برای تحلیل چگونگی پیروزی حزب عدالت و توسعه بسیار روشنگرانه است.

شهروند

ترکیه اینبار نیز با شانتاژ “ویدئوهای سکس” وارد انتخابات عمومی ۱۲ ژوئن می شود. در آستانه انتخابات قبلی (۲۰۰۷) هدف شانتاژ، “دنیز بایکال” Deniz Baykal رهبر حزب مخالف اصلی: “حزب جمهوری خواه خلق” (CHP) بود، اینبار هدف، رهبران سومین حزب بزرگ ترکیه: “حزب حرکت ملی” (MHP) است. در حوزه های انتخاباتی آنچه مورد بحث است جوسازی ها و تنش هائی است که با طرح های برنامه ریزی شده حزب حاکم ( AKP ) پیش برده می شود، ولی آنچه بحث نمی شود دردها و مشکلات جدی مردم ترکیه است. در نتیجه شانتاژها، رهبران احزاب از سیاست کناره گیری کرده، کاندیداهای انتخاباتی از کاندیداتوری منصرف و حتی از حزب شان استعفاء می دهند.

تبلیغات اردوغان برای انتخابات

“کاست های شنود”، “تصاویر ویدئویی” اتاق های خواب و توطئه های حیرت انگیزی که از طریق رسانه های وابسته به حکومت عرضه شده و صحنه گردانی می شود تبدیل به “طرز سیاست” جدید در ترکیه شده است. هدف حکومت با “طرز سیاست” جدید، اینبار جذب آرای “حزب حرکت ملی” و متوقف کردن آن در پشت سد۱۰% حد نصاب آراء برای ورود به مجلس، و از این طریق تامین اکثریت لازم برای تغییر قانون اساسی ترکیه است. (۱)

شورای عالی انتخابات و نقض اصول بی طرفی

“شورای عالی انتخابات”(YSK)، در ۲۷ مه، بولتن خبری تلویزیون “کانال ملی” Ulusa Kanal را به مدت یک روز ممنوع الانتشار کرده و تهدید کرد که در صورت ادامه تبلیغ “بی رویه” به نفع “اتحاد نیروی جمهوری”(CGB) تا انتخابات آنرا ممنوع الانتشار خواهد کرد. این درحالی است که رادیو تلویزیون دولتی ترکیه TRT مانند ارگان تبلیغاتی حزب حاکم عمل می کند، زیرا TRT فقط اخبار مربوط به AKP، CHP و MHP را پخش می کند، گوئی که فقط این سه حزب اند که در انتخابات شرکت می کنند. TRT از احزاب دیگر و نیز از CGB سخنی بزبان نمی آورد. “کانال ملی” متعلق به “حزب کارگر” است که طیف وسیعی از نیروهای چپ و دموکرات نظرات خود را از طریق آن تبلیغ می کنند.

در جریان کمک رسانی به منطقه زلزله زده ی “سیماو” Simav ، کمک های صلیب سرخ با اتوبوس های انتخاباتی AKP حمل و توسط کاندیداهای AKP در منطقه پخش می شد، ولی شورای عالی انتخابات هیچ اعتراضی به این امر نکرد. شورای عالی انتخابات اصول بی طرفی را به نفع حزب حاکم زیر پا می گذارد.

دوغو پرینچک که در زندان به سر می برد

“دبیر کلی اتحادیه اروپا” واحدی به نام “مطبوعات محلی اتحادیه اروپا” دارد که در ترکیه تحت نظر شورای وزیران کار می کند. از طریق این واحد هر روز اخباری در ارتباط با اتحادیه اروپا به ترکیه فرستاده می شود که روزانه در مطبوعات ترکیه منعکس می شود. آنچه در رابطه با انتخابات ۱۲ ژوئن سئوال برانگیز است این است که دبیر کلی اتحادیه اروپا از طریق واحد مطبوعاتی خود به نفع حکومت AKP وارد عمل شده و فعالیت های غیرقانونی حکومت علیه احزاب مخالف را همچون ارگان حزبی APK منعکس می کند. این واحد وظیفه اصلی خود را چنان فراموش کرده که حتی توهین وزیران AKP علیه رهبران احزاب مخالف را با آب و تاب منعکس می کند.

انتخابات و مطبوعات ترکیه

در آستانه انتخابات، مداخله حکومت AKP در تصمیم و اراده آزاد شهروندان، به شانتاژ، سانسور، به خدمت گیری امکانات و ارگان های رسمی دولتی در خدمت کمپین انتخاباتی محدود نمی شود. برای درک ابژکتیو وضعیت عمومی ترکیه، بویژه در آستانه انتخابات ذکر نمونه هائی از تحلیل مطبوعات عمده و تحلیل گران شناخته شده ی مطبوعات می تواند برای درک بهتر اوضاع عمومی ترکیه که انتخابات در بستر آن انجام می گیرد کمک کند.

*”اورهان بورسالی” Orhan Bursali ستون نویس “روزنامه جمهوریت” Cumhuriyet Gazetesi در مورد رهبر “حزب کارگر” “دوغو پرینچک” Doğu Perinçek که کاندیدای CGB از شهر ازمیر است می نویسد:

“او امروز هم بدون دلیل سه سال است که در زندان بسر می برد. در هیچ جای دنیا رهبر یک حزب سیاسی را با بهانه های بنی اسرائیلی و با چنین کینه و نفرتی نمی توانند در زندان نگه دارند. دوغو پرینچک حقوقدان و دکتر حقوق است و بیش از چهل کتاب نوشته است، ولی احترام به این شخصیت در نظر حکومت صفر است. بویژه هرقدر آثار و کتاب هایت بیشتر باشند همانقدر هم از نظر حکومت می توانی خطرناک تلقی شوی. او را در یک سلول ۳.۵ متری زندانی کرده و ارتباط اش را با دنیا قطع کرده اند. دوغو پرینچک از منطقه ۲ ازمیر کاندید شده است، او بیش از همه لایق رفتن به مجلس است، زیرا می تواند هم، صدای ترکیه، و هم، صدای زحمتکشان ترکیه باشد. دوغو پرینچک را در “باستیل ترکیه” در “سیلیوری” در قفس نگه می دارند! (۲)

*”ملیح عاشیق” Melih Aşık ستون نویس “روزنامه ملیت” Milliyet Gazetesi درباره انتخابات عمومی ۱۲ ژوئن می نویسد:

ـ روزنامه نگار “تونجای اؤزکان” Tuncay Özkan گفته بود که:”طیب اردوغان فقط در بانک های ترکیه یک میلیارد دلار دارد”. نخست وزیر در جواب او در یک میتینگ انتخاباتی گفت: “کسی که در مورد من گفته بود که یک میلیارد دلار دارم اکنون در “سیلیوری” آب خنک می خورد”! (به اتهام عضویت در سازمان ارگنه کن)

ـ “دنیز ایدیریم” Deniz Yıldırım سردبیر هفته نامه “آیدینلیک” Aydınlık که گفتگوهای طیب اردوغان را با یک “بیزنس من” بنام “رمزی گور” Remzi Gür انتشار داده بود اکنون دو سال است که در زندان سیلیوری بسر می برد!

– نخست وزیر در جواب دانشجویانی که در اعتراض به او پلاکارد “تحصیل مجانی” افراشته بودند، گفته:”اگر آن پلاکاردها را باز نمی کردند، عضویت شان در سازمان ترور (منظور ارگنه کن) کشف نمی شد. باز کردن پلاکاردها همان و کشف شدن شان همان، آنها در زندان خواهند ماند تا تاوانش را بپردازند”!

دادستان درخواست آزادی آنها را کرده ولی قاضی درخواست را رد کرده است! تعجب نکنید اینجا ترکیه است.

ـ”انگین پویراز” Engin Poyraz بعد از انتشار کتاب اش که در آن از نخست وزیر انتقاد کرده بود سه سال است که در زندان به سر می برد و تا موقعی که نوشتن را رها نکرده به نظر نمی رسد که آزاد شود!

ـ ما فکر می کردیم ژنرال “انگین آلان” Engin Alan به اتهام “اقدام به کودتا” در زندان است، ولی نخست وزیر خود دلیل زندانی شدن او را بیان کرد:”آن ژنرالی که به هنگام ورود نخست وزیر به مراسم برپا نخیزد، تاوان اش را نیز باید پرداخت کند. او جائی فرستاده شد که لایق اش بود! (منظور زندان سیلیوری است) این تنها ژنرال انگین نیست که مجبور به پرداخت تاوان رفتارش می شود!

ملیح عاشیق بعد از ذکر نمونه های فوق چنین ادامه می دهد:

“هیجانی در انتخابات وجود ندارد، زیرا هیجان با احتمال تغییر اقتدار (حکومت) به وجود می آید. چنین احتمالی در افق دیده نمی شود، لذا هیجانی هم وجود ندارد. طرفداران CHP می گویند:”رای هایمان را به CHP بدهیم تا AKP نتواند اکثریت لازم برای تغییر قانون اساسی را در مجلس پیدا کند”. کوشش MHP این است که زیر حد نصاب ۱۰% نماند تا بتواند در مجلس حضور داشته باشد. طرفداران AKP مطمئن هستند که دوباره حکومت را تشکیل خواهند داد.

در این میان دموکرات ها و چپ هائی که معتقدند هیچکدام از احزاب فوق آنها را نمایندگی نمی کنند به کاندیداهای مستقل “اتحاد نیروی جمهوری” روی می آورند. تعدادی از رای دهندگان معتقدند که به جای رای دادن به نمایندگان احزابی که در مجلس بجز بلند کردن و پائین آوردن انگشت شان کاری نمی کنند، رای شان را به کاندیداهای مستقل خواهند داد، زیرا آنها جسارت این را دارند که بگویند “شاه عریان است”. آنها می توانند مجلس را به حرکت درآورند.

رقابت بین AKP و CHP مانند توپ تنیس است، گاهی این سمت و گاهی آن سمت تور است و مردم به دهان این یا آن رهبر نگاه می کنند و در این میان زمان می گذرد، از مشکلات و دردهای مردم سخنی درمیان نیست، چیزی درباره آینده این مردم گفته نمی شود، مردم در این میان مبهوت مانده اند”. (۳)

*”نجاتی جومالی” Necati Cumalı نویسنده “روزنامه سؤزجو” Sözcü Gazetesı در مورد انتخابات می نویسد:

” شرکت های نظرسنجی اعلام می کنند که AKP بازهم رای بالا خواهد آورد و این رقم می تواند از ۴۵% تا ۵۱% هم باشد. CHP حزب دوم خواهد شد، رای های آن می تواند تا ۳۰% برسد. MHP هم علی رغم “ویدئوهای سکس” علیه رهبران آن که توسط AKP به رسانه های وابسته به حکومت رسانده می شود بازهم حد نصاب را گذشته و وارد مجلس خواهد شد.

کردها از آنجائی که قادر نیستند از حد نصاب ۱۰% بگذرند می توانند ۲۸ نماینده مستقل به مجلس بفرستند. آنها مصرا سیاست “تجزیه شویم و شاد شویم” را دنبال می کنند. “اتحاد نیروی طرفدار کرد” تشکیل شده است. عبدالله اوجالان با نمایندگان دولت مذاکره می کند و آنها در شهرهای جنوب شرق تمرین قیام می کنند. عبدالله اوجالان از زندان اعلام می کند: “با دولت مذاکره می کنیم، بعد از انتخابات بزرگترین قرارداد تاریخ کرد امضاء خواهد شد، اگر قراردادی صورت نگیرد بزرگترین قیام تاریخ کرد به وقوع خواهد پیوست.

بعد از انتخابات مجلس جدیدی تشکیل خواهد شد و قانون اساسی جدیدی نوشته خواهد شد. جبهه “تجزیه شویم و شاد شویم” کردها بعد از انتخابات در مجلس نقش موثری بازی خواهد کرد.

ولی در مقابل جبهه تجزیه، جبهه جدیدی نیز به وجود آمده است:”اتحاد نیروی جمهوری” CGB، شعار آنها :”تجزیه چاره نیست مسئله را بدون تجزیه شدن حل کنیم” است. آنها نیز با نمایندگان مستقل در انتخابات شرکت می کنند و تاکنون در ۳۱ حوزه انتخاباتی کاندیداهای خود را معرفی کرده اند. آنها می خواهند انتخاب شوند، آنها ثروت اندوخته ای ندارند، نمی توانند اعلان های گران قیمت به مطبوعات بدهند، در میان شان روزنامه نگارانی چون “تونجای اؤزکان”Tuncay Özkan ، ژنرال بازنشسته ای چون “چتین دوغان” Çetın Doğan از استامبول، و “دوغو پرینچک” رهبر “حزب کارگر” از ازمیر وجود دارد که همگی در زندان اند!

آنها به خاطر انتخابات وارد سیاست نشده اند، کاندید شده اند تا کشور از تجزیه در امان بماند”. (۴)

نجاتی جومالی در پایان تحلیل خود از انتخابات قریب الوقوع، نام ۲۶ نفر از کاندیداهای CGB را ذکر کرده می نویسد:”چرا نام کاندیداهای CGB. را می نویسم؟ زیرا روزنامه ها از آنها نمی نویسند، تلویزیون ها خبر آنها را پخش نمی کنند، در پشت سرشان حمایت آمریکا نیست، از اتحادیه اروپا کمک های مالی دریافت نمی کنند. اگر نصف آنها هم وارد مجلس شوند، مجلس مجلس می شود. آنهائی هم که می گویند نباید تجزیه شویم باید در مجلس باشند، من رای ام را به کاندیدای CGB خواهم داد”. (۵)

* روزنامه “آیدینلیک” Aydınlık Gazetesi می نویسد:

“در مدت ۹ سال حکومت AKP، این حزب تمام استراتژی انتخاباتی خود را روی تولید این گونه ملزمه ها ( کاست ها، ویدئوها، شنود و پرونده سازی ) استوار کرده است.

ترکیه از سال ۲۰۰۷ شاهد عملیات یک “مرکز سری” است. مرکزی که کاست های نمایندگان مجلس و رهبران احزاب مخالف را به بازار عرضه می کند همان مرکزی است که توطئه های “ارگنه کن” و “بالیوز” را رهبری می کند. این مرکز سری تمام امکانات دولتی را به وسیله نیروهای امنیتی پیش می برد. این مرکز سری یک تشکیلات قضائی نیز دارد که نیروهای مترقی و میهن پرست ترکیه را بدون دلیل و مدرک و با استناد به خبرهای جعلی و ایمیل های مجهول الهویه به زندان می اندازد، شاهدین دروغین علیه متهمان در دادگاه ها را سازماندهی می کند، علیه افسران ارتش میهن پرست و مخالف آمریکا و ناتو پرونده سازی می کند. این سازمان یک جو “ترور و وحشت” را بر جامعه مستولی کرده است.

تکنولوژی مورد استفاده این سازمان از اسرائیل وارد شده که پیشرفته ترین تکنولوژی در این زمینه در جهان است. از سیزده تجهیزات کامل و پیشرفته شنود، تعقیب و تثبیت، یازده تای آن در “سازمان اطلاعات ملی” به ثبت رسیده، ولی دو دستگاه تجهیزات همراه کادر پرسنل آن در اختیار مرکز سری است و برای پرونده سازی علیه مخالفان به کار می روند. بودجه این مرکز سری بین سال های ۲۰۰۷- ۲۰۰۶ ، ۵۸.۸ میلیون لیر بوده در حالی که میزان مخارج آن در همین سال به ۵۴۰ میلیون رسید، که اکنون سر به میلیاردها می زند. مرکز سری با این تمهیدات می خواهد جامعه ترکیه را با ایدئولوژی ارتجاعی خود که در تطابق و هماهنگی کامل با استراتژی آمریکا در منطقه و پروژه خاورمیانه بزرگ آمریکاست شکل دهد”. (۶)

توضیحات:

۱ـ رسوائی “ویدئوهای سکس” نه تنها در میتینگ های انتخاباتی AKP جای تبلیغاتی مهمی اشغال می کند، بلکه رسانه های اروپائی حامی AKP نیز آنرا با آب و تاب نقل می کنند. نظرسنجی هائی که بعد از پخش “ویدئوهای سکس” انجام گرفته نشان می دهد که سیاست شانتاژ AKP نتیجه معکوس داده است، طبق این نظرسنجی ها حکومت AKP در مناطق جنوب شرق و جنوب غرب حدود ۵% آرای خود را از دست داده است و به احتمال زیاد این تعداد رای به آرای MHP اضافه خواهد شد.

در عکس العمل به شانتاژهای AKP که نقش آن در رسوائی اخیر مسجل شده است رهبر جماعت “درگاه اسکندر پاشا”، “نورالدین جوشان” Nureddin Coşan که قبلا طرفداران خود را تشویق به رای دادن برای AKP می کرد، فتوائی در پشتیبانی از MHP صادر کرده است. “درگاه اسکندر پاشا” یکی از پرطرفدارترین طریقت های مذهبی ترکیه است که نفوذ زیادی در مناطق شرق ترکیه دارد. او در این فتوی با لحنی برانگیزنده گفته است: “به خود تکانی بدهید، بیدار شوید، تعادل ها را بهم زنید، به “بوزقوردها” فرصت دهید، راه دهید، رای دهید”.

درکنار کوشش حکومت برای مانع شدن از ورودMHP به مجلس، استراتژی بلند مدت حکومت نقش دارد که کوشش می کند تا ترکیه را به سمت یک سیستم پارلمانی دوحزبی با اختیارات وسیع ریاست جمهوری سوق دهد. آمریکا از این طرح حکومت ترکیه پشتیبانی می کند که در واقع معمار اصلی آن خود آمریکاست.

۲ـ از زمانی که کاندیداتوری “دوغو پرینچک” رهبر “حزب کارگر” از شهر ازمیر مطرح شده او را در زندان “سیلیوری” به سلول انفرادی منتقل کرده اند، اجازه شرکت در دادگاه و دفاع از خود از او سلب شده، دیدارهای هفتگی با خانواده و حتی تماس های تلفنی او نیز قطع شده است.

۳– واقعیت تلخ ترکیه در این است که همه احزاب مخالف موجود در پارلمان ترکیه در مسائل عمده و اساسی مواضع مشترکی با حکومت AKP دارند. همه آنها معتقدند که بدون کمک آمریکا نمی توانند در ترکیه به قدرت برسند، همه آنها طرفدار عضویت ترکیه در پیمان ناتو هستند. همه آنها در وابستگی ترکیه به اتحادیه اروپا مسئولیت دارند و در این سیاست خود اصرار می ورزند. همه آنها طرفدار طریقت های مذهبی بوده و روابط حسنه ای با فتح الله گولن در پنسیلوانیا دارند که تحت حمایت سازمان سیا است. همه آنها طرفدار خصوصی سازی و اقتصاد مبتنی بر صدقه دولتی هستند. همه آنها در مجلس به مداخله نظامی ناتو در لیبی … رای مثبت داده اند. آنها از حل مشکلات بزرگ مردم عاجزاند. در حالی که نزدیک به نصف مردم ترکیه در رفراندوم قانون اساسی به این سیاست ها نه گفتند.

۴- چتین دوغان فرمانده سابق و بازنشسته نیروی زمینی ترکیه است. او از مخالفان سرسخت عضویت ترکیه در پیمان ناتو و پروژه خاورمیانه بزرگ آمریکاست و بدین دلیل در چارچوب توطئه ارگنه کن به اتهام “قصد کودتا” در زندان است. چتین دوغان کاندیدای مستقل نمایندگی از اتحاد نیرو برای جمهوریCGB از شهر استامبول است.

۵– این واقعیت را باید در نظر داشت که در ترکیه تا به امروز هرچه نماینده “مستقل” به مجلس راه یافته اند یا به نیروی یک طریقت مذهبی وابسته بوده، و یا تحت حمایت عشیرتی بوده اند. این وضعیت خاص در مناطق شرق و جنوب شرق ترکیه که هنوز از روبط قرون وسطائی تماما آزاد نشده بیداد می کند. در ۳۰ – ۴۰ سال اخیر نهادهای قرون وسطائی در این مناطق دوباره جان گرفته اند در نتیجه قسمت مهمی از آرای انتخاباتی از طرف نیروهای فئودالی کنترل شده و امکان انتخاب کاندیداهای مستقل در این مناطق به نفع روابط کهن و ارتجاعی را ممکن ساخته اند.

خشونت سازمان یافته PKK در مناطق جنوب شرق ترکیه که در هماهنگی با نیروهای ارتجاعی فوق عمل می کند، یکی دیگر از دلایل انتخاب نمایندگان مستقل در این مناطق است.

ولی، کاندیداهای مستقل CGB از “مزیت” های فوق محروم اند. آنها در شهرهای بزرگ و مناطق غرب کشور، جائی که روابط فئودالی تماما از بین رفته و دارای سنت انتخاب نماینده مستقل نیز نیست خود را کاندید کرده اند.

آنها با یک برنامه به میدان آمده اند و خواهان رای به برنامه خود هستند.

۶– “یاووز دونات” Yavuz Donat خبرنگار “روزنامه صاباح” Sabah Gazetesi در سال ۲۰۰۳ چنین نوشته بود:

“طیب اردوغان یک “مرکز سری” تاسیس کرده است. این مرکز مستقیما به نخست وزیری وابسته است. از عملیات آن هم وزارت کشور و هم وزارت عدالت (دادگستری) باخبرند. کلیه واحدهای امنیت داخلی در درون این سازمان سری اند. کارهای شان مخفی است. محل آن در مرکز آنکارا و به فاصله کمی از مجلس است.

یاووز دونات اشاره می کند که:”گلادیوی طرفدار فتح الله گولن با امکاناتی که در حکومت به دست آورده عملیات خود را از طریق نیروهای امنیتی پیش می برد. پای قضائی این سازمان در محله “بشیکتاش” (استامبول) است”.

مرکز گلادیو (مرکز سری) در آنکارا به وسیله بودجه نخست وزیری تامین می شود و با آخرین تکنولوژی پیشرفته در جهان مجهز است و حوزه های وسیعی از جامعه را شنود می کند. گلادیوی فتح الله چی با این بودجه تامین و به خاطر آن تمام قوانین و اصول بودجه زیرو رو شده اند”.

گزارش یاووز دونات به صورت سئوال چندین بار توسط نمایندگان مختلف در مجلس مطرح شد، ولی به هیچ کدام از سئوالات تاکنون جواب درست و حسابی داده نشده، ضمن اینکه تکذیب هم نشده اند!

۱۰ ژوئن ۲۰۱۱

* علی قره جه لو، نویسنده و مترجم مستقل ساکن تورنتو، دارای دکترای علوم سیاسی، در حوزه ی مسائل سیاسی ملیت های ایران بویژه ترک ها و مسائل سیاسی ترکیه و آذربایجان و ارمنستان می نویسد.