سازمان ملل آخرین فهرست شاخص توسعه‌ی انسانی خود را منتشر کرد که امسال شامل تعداد خیره‌کننده‌ی ۱۸۲ کشور می‌شود.
شهروند ۱۲۵۱ پنجشنبه ۱۵ اکتبر ۲۰۰۹
کانادا، چهارمین…. ایران، ۸۸امین
سازمان ملل آخرین فهرست شاخص توسعه‌ی انسانی خود را منتشر کرد که امسال شامل تعداد خیره‌کننده‌ی ۱۸۲ کشور می‌شود. با این حساب شاخص مربوطه تقریباً برای تمام کشورها محاسبه شده است.
کانادا در این فهرست، همانند سال قبل، در مکان بالای چهارم قرار گرفته است و تنها از نروژ، استرالیا و ایسلند (به ترتیب اول تا سوم) عقب‌تر است. ایران با چهار رده سقوط در جایگاه ۸۸ام قرار گرفته و با این حساب جزو کشورهایی که "توسعه‌ی متوسط" دارند به حساب می‌آید. ایران در این فهرست از کشورهایی همچون تایلند، آذربایجان، عربستان سعودی، ونزوئلا، کوبا، اسلواکی و مجارستان عقب‌تر است و از کشورهایی همچون چین، جامائیکا، سری‌لانکا، فلسطین و ویتنام پیش‌تر است.
فهرست کنونی بر اساس داده‌های سال ۲۰۰۷ منتشر شده است و شامل رویدادهای بحران عظیم اقتصادی جهان نمی‌شود. روشن است که احتساب این بحران به تغییر شدید فهرست خواهد انجامید. برای مثال ایسلند که بحرانی بسیار شدید را از سر گذراند احتمالا دیگر در این فهرست در جایگاه رفیع سوم نخواهد بود.
جایگاه آمریکا در این فهرست باز هم بدتر شده و این کشور از رده‌ی ۱۲ام به رده‌ی ۱۳ام پایین آمده.
چین با هفت رتبه صعود در جایگاه ۹۲ام قرار گرفته تا بیشترین رشد را داشته باشد. کلمبیا و پرو نیز هر کدام با پنج رتبه صعود به مکان‌های ۷۷ام و ۷۸ام رسیدند. بدترین نزول را جامائیکا با هشت رده سقوط و تونگا با پنج رده سقوط داشته‌اند.
در پایین فهرست، نیجر در جایگاه ۱۸۲ام قرار گرفته و بالاتر از آن افغانستان و سیرالئون قرار دارند. این آمار توجه‌ها را بار دیگر به نیجر جلب می‌کند: کشوری که تقریبا یک سوم جمعیتِ آن در بحران هستند و بیش از ۳۸۰ هزار کودک از سوءتغذیه شدید رنج می‌برند. کشورهای پایین فهرست همه از آفریقا هستند و تنها کشور آسیایی در ده رتبه‌ی پایین، افغانستان (۱۸۱ام) است. نکته‌ی قابل توجه این است که افغانستان پس از خرج میلیون‌ها دلار پولی که قرار بوده صرف توسعه‌ی این کشور جنگ‌زده شود همچنان در قعر جدول قرار دارد. این جایگاه باید در ذهن کسانی که مدعی هستند کانادا و آمریکا در این کشور متعهد به بهبود زندگی مردم هستند، سئوال ایجاد کند.
تیمور شرقی در رده‌ی ۱۶۲ام به همراه افغانستان تنها کشور غیرآفریقایی است که از توسعه‌ی بسیار پایین برخوردار است. مطالعه‌ی وضعیت این کشور پس از استقلال، که با سال‌ها مبارزه به دست آمد، می‌تواند نشان دهد که استقلال دولت‌های کوچک بر پایه‌ی نظام سرمایه‌داری همیشه عاقبت خوبی ندارد.
از ۳۲ کشور پایین فهرست، ۳۰ کشور از آفریقا هستند.
رقابت نروژ و کانادا
نروژ از زمان آغاز این فهرست در سال ۱۹۹۰ هفت بار به عنوان کشوری با بهترین سطح زندگی جهان انتخاب شده است. ایسلند (۲ بار)، ژاپن (۳ بار) و کانادا (۸ بار) از دیگر صدرنشینان بوده‌اند. با این حساب کانادا همچنان رکورددار صدرنشینی در این جدول است. تقریبا تمام دوران صدرنشینی کانادا در زمان ژان کریتین، نخست‌وزیر لیبرال، بود که همیشه به این موقعیت افتخار می‌کرد.
البته ۲ مورد از صدرنشینی‌های کانادا (به همراه هر ۳ بار صدرنشینی ژاپن) پیش از سال ۱۹۹۵ بودند که تکنیک‌های احتساب این شاخص هنوز تکمیل نشده بود و معایبی در آن موجود بود.
دیوید موریسون، دبیر اجرایی صندوق توسعه‌ی سرمایه‌ی سازمان ملل، با تجلیل از کانادا، "نظام‌های اجتماعی تثبیت‌یافته"ی این کشور را علت اصلی پیشتازی آن دانسته است. این نکته، بخصوص با توجه به این‌که آمریکا باز هم موفق به حضور در ۱۰ کشور اول نشده، می‌تواند در جدال‌های خدمات درمانی در این کشور، که منتقدان اصلاحات در آن هشدار بر حذر بودن از "سوسیالیسمِ" کانادایی می‌دهند، نقش بازی کند.
شاخص توسعه‌ی انسانی را برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل تهیه می‌کند. این شاخص اولین بار برای این طراحی شده که دو عامل دیگر را به غیر از قدرت خرید شخصی (سرانه‌ی تولید ناخالص داخلی) برای احتساب سطح زندگی در یک کشور محاسبه کند: سطح تحصیلات و امید به زندگی نیز به همراه قدرت خرید شخصی در محاسبه‌ی این شاخص نقش دارند.
گزارش تکمیلی امسال بر وجود اختلاف شدید بین کشورهای فقیر و غنی تاکید می‌کند و با توجه به بحران اقتصادی پیش‌بینی می کند سیل مهاجران به دیگر کشورها روانه شوند. موریسون در این باره از این می‌گوید که کشورهای مهاجرپذیری همچون کانادا نباید در زمان‌های بحران اقتصادی درهای خود را ببندند چرا که ترس از "دزدیدن شغل‌ها" یا "پایین آوردن دستمزدها" توسط مهاجران، اغراق شده است.
