شهروند ۱۱۸۶
پژوهشگران تایوانی با مطالعه ۱۴۲۳ نفر از بیمارانی که به علت از دست دادن حس شنوایی خود به طور ناگهانی بستری شده بودند دریافتند که این عارضه بروز سکته مغزی را پیش بینی نموده و اگر به هر وسیله ای پیشگیری نشود این دسته از افراد یک و نیم برابر دیگران در معرض بروز سکته مغزی قرار دارند. این افراد با حدود ۶۷۰۰ نفر از افرادی که سالم بودند مقایسه شده اند. این اولین گزارشی است که رابطه ی از دست دادن حس شنوایی را با بروز سکته مغزی مطرح می کند. در این صورت افرادی که ناگهانی حس شنوایی خود را از دست می دهند، مخصوصا افراد مسن و افرادی که به بعضی از بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا، بیماری قند و بیماریهای قلبی دچار هستند بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه نمایند و در صورت امکان از بروز سکته مغزی جلوگیری کنند.
رابطه بین بیماری قند و عارضه آب سیاه چشم
بیماری قند در بروز و پیشرفت بیماریهای چشم نقش داشته و دانشمندان و پزشکان به این موضوع آشنایی و آگاهی دارند. این بار گروهی از پژوهشگران آمریکایی رابطه انکارناپذیر بیماری قند را با بیماری Glaucoma یا آب سیاه چشم مطرح می کنند. در یک بررسی علمی بر روی حدود دو میلیون نفر که به بیماری قند دچار بودند دریافتند که امکان بروز Glaucoma در آنها تا ۷۰ درصد افزایش می یابد که رقمی است بزرگ و چشمگیر.
یکی از علل بروز Glaucoma افزایش فشار مایعات موجود در کره چشم است که به هر دلیلی به تدریج انجام می گیرد و به عصب بینایی چشم صدمه میزند. تشخیص زودرس این بیماری و درمان آن می تواند از بروز و شدت صدمه چشم جلوگیری کند. در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون نفر در آمریکا در معرض خطر از دست دادن قوه بینایی به خاطر آب سیاه چشم قرار دارند.
قبلا نوعی آب سیاه چشم شناسایی شده که به علت نرسیدن اکسیژن به بافت های داخل چشم به وجود می آید که با نوعی که در این بررسی مطرح شده تفاوت دارد. روی هم رفته افرادی که به بیماری قند دچار هستند باید مرتبا برای معاینه چشم با پزشک متخصص در تماس باشند و در صورت تشخیص زودرس آب سیاه چشم در درمان آن اقدام نمایند تا سبب از دست رفتن قدرت بینایی نگردد.
بالا بودن گلوکز خون امکان شکستن استخوانها را کاهش می دهد
در یک بررسی پزشکی توسط دانشمندان سوئدی معلوم گردید افراد میانسالی که میزان قند خونشان بالا است کمتر به عارضه شکستن استخوانها دچار می شوند. این یافته ی جدید باعث تعجب پزشکان و متخصصان بیماری قند گردیده، زیرا قبلا ثابت شده بود که بین بیماری قند و شکستن استخوانها رابطه مستقیمی وجود دارد.
در این بررسی مخصوص، ۳۴ هزار نفر مرد و زن میانسال شرکت کرده و مدتها پیگیری و مطالعه شده اند. این گروه تحقیقاتی معتقدند که در افراد مبتلا به بیماری قند نوعی اختلال در متابولیسم انسولین وجود دارد که به آن Insulin Resistant می گویند. در این عارضه غده پانکراس مقدار زیادتری انسولین ترشح می کند ولی بدن انسان قدرت متابولیسم یا سوخت و ساز آن را ندارد. در این دسته از افراد انسولین موجود در خون می تواند سبب استحکام استخوانها گردد و از بروز شکستگی جلوگیری کند. این بررسی همچنین ثابت می کند افراد مبتلا به بیماری قند با میزان قند خون بالا (دو ساعت پس از صرف غذا) که نشانه Insulin Resistant است، کمتر به عارضه شکستگی استخوانها دچار می شوند. این یافته جدید نباید در پایین آوردن قند خون و درمان بیماری قند خللی به وجود آورد، زیرا ضرر و زیان بیماری قند خیلی زیادتر از داشتن استخوان محکم است.
عصاره هسته انگور و درمان بیماری آلزایمرز
عصاره هسته انگور یاقوتی و تیره رنگ در جلوگیری از حرکت بیماری آلزایمرز و درمان آن نقش دارد. این گزارشی است که دانشمندان دانشگاه Mount Sina این هفته منتشر کرده اند. در یک بررسی بر روی موش های آزمایشگاهی که آمادگی مبتلا شدن به بیماری آلزایمرز را داشتند و روزانه حدود یک گرم ماده polyphenols، عصاره ای که از هسته انگور یاقوتی به دست آمده دریافت کردند، حدود ۵۰ درصد کمتر از آن دسته ای که در رژیم غذایی آنها این عصاره وجود نداشته به عارضه فراموشی و بیماری آلزایمرز دچار شده و یا اگر به این بیماری دچار بودند حرکت بیماری متوقف شده است.
جالب اینکه عملکرد پروتئین Amyloid-Beta که سبب به وجود آمدن ضایعاتی در مغز شده و زمینه را برای بروز بیماری آلزایمرز آماده می کند به وسیله عصاره انگور تغییر کرده و مقدار آن در خون به شدت کاهش می یابد. پژوهشگران این پروژه تحقیقاتی در نظر دارند بررسیهای علمی خود را بر روی انسان و آن دسته ای که به بیماری آلزایمرز دچار هستند ادامه دهند.
میزان بروز بیماری مزمن کلیه به شدت رو به افزایش است
گزارش علمی مستندی نشان می دهد بیماری مزمن کلیه و مرگ و میر مربوط به آن رو به افزایش است. در یک بررسی حدود نیم میلیون نفر در سنین بالاتر از ۲۰ سال شرکت کرده و ۱۳ سال پیگیری شده اند. از این عده دوازده درصد به بیماری مزمن کلیه دچار شده اند و ۸۳ درصد آنها جانشان را به خاطر این بیماری از دست داده اند که ۴۵ درصد آن قبل از سن ۶۵ سالگی اتفاق افتاده است.
رقم بروز بیماری مزمن کلیه و مرگ و میر به علت آن در افرادی که وضع اقتصادی نامساعدی داشتند بیشتر از دیگران گزارش شده که خود نشانگر رابطه روش زندگی و عوامل مربوط به آن در بروز بیماری است. البته افرادی که به بیماری قند و عارضه فشار خون بالا دچار هستند بیشتر در معرض بروز بیماری مزمن کلیه قرار دارند.
جراحی Bypass معده و سنگ کلیه
افراد چاقی که به جراحی Bypass معده مبادرت می کنند بیشتر از دیگران در معرض بروز سنگ کلیه قرار دارند. این خبر پزشکی است که پژوهشگران دانشگاه مینه سوتا در آمریکا گزارش کرده اند.
افراد زیاد چاق که قادر نیستند با ورزش یا رژیم غذایی و حتی با داروهای مختلف وزن کم کنند به نوعی جراحی معده که RYGB نام دارد مبادرت می کنند زیرا این در حقیقت تنها روشی است که می تواند از مرگ بیمار جلوگیری کند. این افراد پس از جراحی به علت برداشتن قسمتی از معده قادر نخواهند بود بیش از اندازه غذا مصرف کنند و همین امر سبب می شود که به تدریج از وزن بدنشان کم گردد.
پژوهشگران این بررسی علمی پس از پیگیری ۲۴ نفر که وزن بدنشان بی اندازه زیاد بوده و تحت جراحی مورد بحث قرار گرفته اند دریافتند که به وجود آمدن سنگ کلیه از نوع اگزالات کلسیم در بیماران به شدت افزایش می یابد. البته همه بیماران یک هفته قبل از عمل جراحی و ۹۰ روز پس از عمل جراحی از نظر وجود سنگ کلیه آزمایش و بررسی شده اند. این تحقیق علمی ثابت می کند که به هر دلیلی مقدار اگزالات کلسیم در ادرار این افراد پس از عمل جراحی افزایش می یابد و در نتیجه سنگ کلیه در آنها به وجود می آید و رابطه جراحی Bypass را با بروز سنگ کلیه ثابت می کند. علت یا علل اصلی این رابطه معلوم نیست ولی این تغییر آناتومی در بدن ممکن است در هضم و جذب بعضی از مواد غذایی تحولاتی به وجود آورد که یکی از آنها بالا رفتن میزان اگزالات کلسیم در ادرار است. در ضمن تغییراتی که در عملکرد و محیط زیست باکتریهای مفید دستگاه گوارش که در هضم و جذب مواد غذایی در روده نقش دارند ممکن است چنین عارضه ای را به وجود آورد ولی به طور کلی افرادی که دست به این نوع عمل جراحی می زنند باید مرتبا زیرنظر متخصصان فن مخصوصا پزشکان متخصص بیماری ادراری باشند.
پاسخ به پرسش های خوانندگان بخش تغذیه و بهداشت خانواده
پرسش: مردی هستم ۵۷ ساله و مدتی است که به بیماری نقرس دچار شده ام. می خواهم بدانم آیا رژیم غذایی مخصوص برای این بیماری وجود دارد و چه نوع غذایی باعث پیشرفت نقرس می شود.
پاسخ: در بیماری نقرس اصولا اسید اوریک خون افزایش یافته و کلیه ها قدرت دفع آن را ندارند. در نتیجه دردهای خسته کننده ای قسمت هایی از بدن مخصوصا بندهای استخوانهای پا را فرا می گیرد که رابطه ی مستقیمی با روش زندگی و تغذیه دارد. روی هم رفته همه غذاهای حیوانی کم و بیش Purine دارند که در بدن باعث تولید و افزایش اسید اوریک می شود.
کله پاچه و دل و قلوه، گوشت قرمز، گوشت مرغ و غذاهایی دریایی در بروز و پیشرفت بیماری نقرس نقش دارند و در موقع حمله درد نقرس باید از مصرف آن دوری کرد و در مواقع دیگر در خوردن آن نباید زیاده روی کرد. در ضمن غذاهایی که به آن خمیر مایه و جوش شیرین اضافه کرده اند سبب پیشرفت بیماری می شود و درد را زیاد می کند. غذاهای دیگری که موجب بروز و یا پیشرفت بیماری نقرس می شوند عبارتند از زیره، شکلات، مارچوبه، الکل و میوه های خشک.
اکثر مردم برای تسکین دردهای نقرس به خوردن آسپرین مبادرت می کنند، در حالی که این دارو باعث پیشرفت بیماری می شود. در ضمن افرادی که به بیماری نقرس دچار هستند نباید گرسنه بمانند و وعده های اصلی غذا را حذف نموده یا فراموش کنند. افرادی که نقرس دارند و روزه می گیرند بیماری شان شدت می یابد.
غذاهای مفید برای بیماری نقرس عبارتند از کرفس، دانه های روغنی (به علت داشتن اسیدهای چرب امگا ۳)، انگور یاقوتی، قهوه و تربچه. افرادی که به بیماری نقرس دچار هستند اگر تمام نکات ذکر شده در بالا را رعایت کنند ولی به اندازه لازم و کافی آب ننوشند تاثیری نخواهد داشت. این افراد با نوشیدن حداقل دو لیتر آب در روز می توانند اوره موجود در خون را از طریق کلیه ها دفع نمایند و به درمان بیماری نقرس کمک کنند.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
