تغذیه و بهداشت خانواده
خیار از نظر میزان مصرف مقام چهارم را در بین سبزیجات دارد و یکی از بهترین غذاهایی است که در سلامتی و بهزیستی بدن نقش دارد. مبدا اصلی خیار را به کشور هندوستان نسبت می دهند و بشر حداقل حدود ۳ هزار سال است که این سبزی مفید را می شناسد. در دنیا کشور چین از نظر میزان تولید خیار در صدر جدول قرار دارد و ایران و ترکیه به ترتیب مقام های دوم و سوم را از این نظر به خود اختصاص می دهند (در ایران هر ساله حدود ۲ میلیون تن خیار کشت و برداشت می شود) شواهد موجود نشانگر این است که کریستف کلمب در سال ۱۴۹۴ تخم خیار را به هائیتی آورد و در سال ۱۵۳۵ ژاک کارتیه فرانسوی برای اولین بار تخم خیار را به مونترال آورد. در اینجا به چند خاصیت غذایی و دارویی خیار اشاره می شود:
ـ خیار حاوی مقدار قابل توجهی از ویتامین های B می باشد و باوجودی که ۹۰ درصد از وزن آن را آب تشکیل داده باز مقدار کلسیم و پتاسیم آن به اندازه ای ست که می توان آن را بهترین داروی فشار خون دانست. در ضمن خیار دارای مقدار قابل توجهی منیزیم و فسفر می باشد که در سلامتی بافت های بدن موثر هستند.
ـ متاسفانه برای جلوگیری از آفات گیاهی بوته ی خیار را چند بار سمپاشی می کنند. به همین جهت باید از خوردن پوست خیار که در حقیقت معدن املاح و ویتامین ها و فیتو کمیکال ها است دوری کرد. در طب سنتی از پوست خیار برای سلامتی پوست بدن مخصوصاً در برطرف کردن عوارض آفتاب زدگی، تورم دور چشم و التهاب پوست بدن استفاده می شود و در طب مدرن هم بسیاری از کرم های زیبایی حاوی مقداری از عصاره پوست و تخم خیار است که در لطافت و زیبایی پوست نقش مسلمی دارد.
ـ بعضی از فیتوکمیکال های موجود در خیار که سه نوع آن شناخته شده اند قادرند در درمان سرطان هایی مانند سینه و تخمدان و پروستات موثر باشند.
ـ فیتوکمیکال های موجود در خیار عوامل عفونت زای دهان را از بین می برند و در درمان بوی بد دهان نقش دارند.
ـ خیار یکی از سبزیجات شناخته شده ایست که سبب تسهیل هضم و جذب غذا شده و در متابولیسم آن در بدن رابطه مستقیم دارد. به همین جهت رژیم خیار می تواند سبب کاهش وزن بدن شود. خیار سبزی است ضد یبوست و با این عمل در سم زدایی بدن کمک می کند.
ـ ترکیبات خیار در ازدیاد ترشح انسولین نقش دارند که در نتیجه در سوخت و ساز مواد قندی در بدن و کنترل قند خون بیماران مبتلا به بیماری قند کمک می کنند و Sterol موجود در خیار سبب تقلیل کلسترول خون می گردد که در کنار پائین آمدن فشار خون به خاطر کلسیم و پتاسیم باری از دوش قلب و عروق برمی دارد و در دراز مدت از بروز بیماری های قلبی جلوگیری می کند.
ـ خیار در درمان و جلوگیری بروز بیماری نقرس و دردهای مفاصل به خاطر انواع مختلف املاح و ویتامین های موجود در آن نقش شناخته شده ای دارد و در طب سنتی برای درمان این دسته از بیماری ها مورد استفاده دارد.
نمک عامل موثر مرگ و میر زودرس
دو علت مهم و اصلی موجب بروز فشار خون می شوند که عبارتند از استرس و مصرف زیاد نمک یا سدیم. به طور کلی کنترل استرس کار مشکلی است ولی دوری از مصرف نمک زیاد نباید پیچیده و مشکل باشد. مرگ و میر به علت فشار خون بالا و بیماری های قلبی در کشور ژاپن بالاترین رقم را دارد و در ضمن مصرف سرانه سالیانه نمک یا سدیم مردم این کشور در بین کشورهای دنیا در صدر جدول قرار دارد و کشور آمریکا از این نظر در رقم دوم جا گرفته (مصرف سرانه سالیانه نمک مردم آمریکا حدود ۱۵ پوند است). به عبارت دیگر هر آمریکایی بین ۱۰ تا ۲۰ هزار میلی گرم سدیم در روز مصرف می کند (یک قاشق چایخوری نمک حاوی ۲۲۰۰ میلی گرم سدیم است). در حالی که بدن یک فرد بالغ در روز فقط به ۲۲۰ میلی گرم سدیم نیاز دارد. آمار نشان می دهد که در حال حاضر بیشتر از ۳۷ میلیون نفر آمریکایی به عارضه فشار خون بالا دچار هستند که این عارضه سبب مرگ و میر بیشتر از ۱۷۰ هزار نفر به علت سکته مغزی و از کار افتادن کلیه ها می شود. نمک زیاد رژیم غذایی علاوه بر فشار خون سبب بروز چند نوع سرطان مهم می گردد و در ضمن باعث انباشته شدن آب در سلول های بدن شده و نتایج غیرقابل برگشتی را به وجود می آورند.
برای کنترل مصرف نمک نکات زیر توصیه می گردند:
ـ در مصرف غذاهای از پیش تهیه شده مانند کالباس و سوسیس و غیره زیاده روی نکنید.
ـ اگر به شورخوری عادت دارید سعی کنید با اضافه نمودن بعضی از ادویه جات خوش عطر و یا سیر و پیاز و آب لیمو و فلفل و غیره از مصرف نمک کم کنید.
ـ روی برچسب های غذاهای تهیه شده حتی نان را بخوانید و ببینید مقدار سدیم آنها چه اندازه است.
ـ به هیچ عنوان روی میز غذاخوری نمک و نمکدان نگذارید چون امکان مصرف نمک را افزایش می دهد.
بهتر است باور کنید
یکی از ترکیبات مهم پیاز Quercetin نوعی آنتی اکسیدان قوی از خانواده فلاوونوئیدها است. این ماده حیاتی در پیازهای زرد و قرمز رنگ وجود دارد و پیاز سفید رنگ حاوی این آنتی اکسیدان نمی باشد. هر قدر بوی این دسته از پیازها قوی تر و مزه آنها تند و تیزتر باشد خاصیت آنها بهتر و بیشتر است. در ضمن مقدار آنتی اکسیدان های موجود در پیازهای بی بو و شیرین نسبت به پیازهای با بوی قوی و مزه تند بسیار ناچیز است. Quercetin بهترین داروی ضد التهاب و درد مفاصل می باشد.
پاسخ به سئوال خوانندگان شهروند
یکی از خوانندگان شهروند نوشته اند که شنیده ام که نباید چای سیاه یا چای معمولی را بیشتر از ۲ ساعت در قوری نگهداری کرد. آیا این موضوع برای چای سبز هم صحت دارد؟
اولاً نمی دانم از کجا شنیده اند که نباید از چای که بیشتر از ۲ ساعت در قوری مانده باشد استفاده نمود. اصولاً پس از دم کشیدن چای که در حرارت پایین انجام می گیرد بهتر است محتویات قوری را صاف نموده و ساعت ها در درجه حرارت محیط و یا روزها در یخچال نگهداری و به موقع مصرف نمود. اگر محتویات چای در کنار برگ های چای برای مدت طولانی باقی بمانند به علت حل شدن بعضی از مواد موجود در برگ چای مانند تانن در آب مزه و خواص چای را عوض می کنند. ما می دانیم که برگ چای حاوی مقدار زیادی تانن است و تانن در دستگاه گوارش با آهن رژیم غذایی ترکیب غیرقابل جذبی به وجود می آورد و در دراز مدت سبب کم خونی می گردد. به همین جهت پس از دم کشیدن چای که حداکثر شاید حدود نیمساعت به طول می انجامد اگر چای مورد بحث مصرف نگردید بهتر است صاف شده و محلول صاف شده و بدون برگ چای به تدریج بصورت چای گرم یا چای سرد نوشیده شود. چای سبز نیز از این روش تهیه و مصرف تفاوتی با چای سیاه ندارد. فقط زمان دم کشیدن آن با در نظر گرفتن درجه حرارت کمی طولانی تر از چای سیاه می باشد. مصرف چای سرد (به همراه مقداری یخ) یکی از بهترین نوشابه هایی است که توصیه می گردد.
به دوستان بگویید…
اگر به بیماری نقرس دچار هستید و یا اسید اوریک خونتان بالا است از خوردن مارچوبه یا اسپاراگوس که حاوی مقدار زیادی پورین است خودداری نمایید. غذاهای پورین دار مانند کله پاچه و دل و قلوه و غیره سبب افزایش سریع اسید اوریک خون گردیده و در نتیجه عوارض بیماری نقرس را مانند ورم پا و درد شدید مفاصل و غیره افزایش می دهند.
*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.
www.cancerriskinfo.com
