شماره ۱۱۵۱ ـ ۸ نوامبر ۲۰۰۷ 
ما می دانیم که حدود ۵ درصد از چاقی ها به علت ژنتیک و ۱۰ درصد چاقی ها به خاطر هورمونها و بقیه ۹۰ـ۸۰ درصد هم به علت رژیم غذایی نامناسب و نداشتن فعالیتهای بدنی است. حال اگر نوعی ویروس در بروز چاقی نقش دارد عده زیادی به بهانه اینکه پرخوری و بی حرکتی آنها در بروز چاقی آنها موثر نیست، تمام تقصیرها را به گردن این ویروس انداخته و دیگر در مصرف غذای خود دقت نخواهند کرد و به مشکل چاقی خود می افزایند.
Ad-36    ویروسی است که باعث عفونت دستگاه تنفسی و چشم ها می شود و با تاثیر بر روی Stem Cells   منجر به افزایش سلولهای چربی می شود. رابطه ویروس و چاقی را اخیرا دانشمندان آمریکایی در دانشگاه لوئیزیانا پیدا و ثابت کرده اند که ۳۰ درصد افراد چاق در بدنشان این ویروس وجود دارد. این رقم در افراد لاغر حدود ۱۱ درصد است. نتایج این بررسی جالب که در شهر  بوستون گزارش شده حاکی از این است که این ویروس در بدن انسان سلولهای مادر را به خدمت گرفته و از آنها در ساختن سلولهای چربی کمک می گیرد. این پژوهشگران مقداری از چربی داخل شکم انسان را در خارج از بدن با تعدادی از ویروس Ad-36    مخلوط کرده و بعد از یک هفته مشاهده کردند که تعداد سلولهای چربی به سرعت افزایش یافته است. هر قدر تعداد ویروس ها زیادتر باشد مقدار سلولهای چربی به وجود آمده نیز افزایش یافته و به وضوح رابطه این ویروس را با بروز چاقی روشن می کند.

مهمتر از همه این پژوهشگران موفق به شناسایی ژنی در این ویروس شده اند که مسئول تغییر و تحولاتی است که نتیجه آن چاقی و وزن زیاد است. در آینده محققان می توانند با تغییراتی بر روی این ژن نه تنها از بروز چاقی جلوگیری کنند، بلکه در درمان بیماری چاقی نیز از آن استفاده نمایند. حتما به زودی شاهد نتایج دیگری در این مورد خواهیم بود و به چند و چون عملکرد ویروس و ژن مخصوص آن در بدن در بروز چاقی پی خواهیم برد.


 

کمبود ویتامین D    در بدن سبب افزایش فشار خون می شود

 

این هفته در یک کنگره پزشکی گروهی از محققان نیوزلندی اعلان کردند که کمبود ویتامین D    در بدن یکی از علل بالا رفتن فشار خون است. این گروه در یک بررسی علمی بر روی ۱۲۶۴۴ نفر مسن تر از ۲۰ سال که حدود ۱۵ سال به طول انجامیده دریافتند که اگر به هر طریقی ویتامین D   لازم و کافی به بدن نرسد فشار خون افزایش می یابد و این مخصوصا در افرادی که به عارضه فشار خون بالا دچار هستند مهمتر و چشمگیرتر است. در این بررسی همچنین معلوم گردید که هر قدر سن افراد بالا رود رابطه بین کمبود ویتامین D   و بالا رفتن فشار خون چشمگیرتر و مسلم تر است.

بهترین منبع طبیعی به وجود آمدن ویتامین D    اشعه و نور خورشید است که در زیر پوست و به همراه چربیهای موجود در آن ساخته شده و وارد گردش خون می شود.


 

رابطه پولیپ و سرطان روده بزرگ با بیماری قند

 

در یک بررسی علمی بر روی ۸۶ هزار نفر در آمریکا که حدود ۲۴ سال به طول انجامیده نشان می دهد که در این مدت ۱۹۷۵ نفر به بیماری قند مبتلا شده اند و از این عده ۵۱ نفر هم دچار سرطان روده بزرگ گردیده اند. تا به حال چندین بررسی علمی رابطه بین بیماری قند و سرطان روده بزرگ را مطرح کرده اند و در عین حال چند پروژه تحقیقاتی این نظریه را رد کرده اند. Mayo Clinic    یکی از مراکز درمان بیماریها و تحقیقات پزشکی آمریکا برای روشن کردن این موضوع ۸۶ هزار نفر را بررسی کرده و معتقد است افرادی که به بیماری قند نوع دو یا دیابت بزرگسالان دچار هستند امکان مبتلا شدن آنها به سرطان روده بزرگ در دوران زندگی ۳۹ درصد افزایش می یابد و این افزایش بروز سرطان کولون در مردان مشخص تر و چشمگیرتر است. جالب اینکه افراد مبتلا به بیماری قند که به مصرف سیگار عادت داشته و یا دارند بیشتر در معرض بروز این سرطان قرار دارند. در این صورت اولا افرادی که به بیماری قند دچار هستند باید مرتبا با پزشک متخصص در تماس باشند و معاینات پزشکی و آزمایشات مربوط به سرطان روده را به عمل آورند. در ضمن این افراد باید عوامل بروز سرطان روده بزرگ را به خوبی  دانسته و از آن دوری کنند و به طور کلی در پیشگیری این بیماری دقت نمایند.


 

سوزش قلب و عادت غذایی

 

ترش کردن و سوزش مری را به غلط به سوزش قلب یا Heartburn   تشبیه کرده اند و در پزشکی هم به همین اسم معروف شده است. فقط در آمریکا هر روز حدود ۱۴ میلیون نفر از عارضه سوزش مری که ممکن است در اطراف قلب نیز باشد رنج می برند و آن به خاطر ضعف ماهیچه های بالای معده و یا پایین مری (اسفنگتر مری) و یا عوارض دیگری است که مقداری غذا از معده به مری عودت داده می شود و در آنجا موجب سوزش و ناهنجاریهایی مانند زخم بافت های داخلی مری می شود. برای پیشگیری سوزش مری نکات زیر توصیه می شود:

ـ افرادی که به عارضه ترش کردن و سوزش مری پس از صرف غذا دچار هستند، نباید پس از مصرف غذا (حدود دو تا سه ساعت) بخوابند چون به علت ضعف ماهیچه انتهای مری مقداری از غذای موجود در معده به داخل مری برگشت داده می شود و سبب سوزش می گردد.

ـ از غذاهایی که باعث ضعف بیشتر ماهیچه های اسفنگتر مری می شوند مانند شکلات و قهوه و نعناع و محصولات نعناع، نوشابه های الکلی و غذاهای پرچرب باید دوری کرد. در ضمن مرکبات و آب میوه های ترش، گوجه فرنگی و فلفل نیز می تواند باعث تحریک مری شوند و سوزش آن را افزایش دهند.

ـ یکی از عوامل مهم بروز سوزش مری یا Heartburn خوردن غذای سنگین و زیاد است. در اینگونه موارد غذای موجود در معده می تواند به آسانی به داخل مری راه یافته و موجب ترش کردن شود. در اشخاصی که به هر دلیلی به این عارضه دچار هستند مصرف غذای کم حجم در ۴ یا ۵ نوبت در روز توصیه می گردد.

ـ غذاهای پرچرب و سرخ کردنی باعث ضعف ماهیچه های بین معده و مری می شوند و ترش کردن و سوزش مری را افزایش می دهند. در این صورت غذای کم چربی، مخصوصا چربی حیوانی رژیم مناسبی برای این دسته از افراد خواهد بود.

ـ مصرف الکل و سیگار به وضوح می تواند مزید بر علت شده و عارضه را شدت دهد. برای پیشگیری از ترش کردن باید از این دو عامل مهم دوری کرد.

ـ ورزش کردن و یا فعالیت سنگین بدنی تا دو ساعت پس از صرف غذا در افرادی که به عارضه Heartburn دچار هستند توصیه نمی گردد.

ـ جویدن آدامس، مخصوصا آدامس هایی که در آن اسانس نعناع وجود ندارد برای پیشگیری از بروز و شدت سوزش مری توصیه می شود. جویدن آدامس پس از صرف غذا باعث افزایش ترشح بزاق دهان شده و از برگشت غذای داخل معده به مری جلوگیری می کند.

ـ چاقی و ازدیاد وزن در بروز این عارضه و در آن دسته ای که آمادگی ابتلا  به آن را دارند نقشی مهم بازی می کند. در این صورت افراد چاق باید به هر وسیله ای به وزن ایده آل برگردند تا عارضه ترش کردن پیشگیری شود.

ـ نوشیدن مقدار کمی آب پس از صرف غذا توصیه می گردد، زیرا آب با مخلوط شدن با غذا محتویات معده را به پایین معده هدایت می کند و تا حدودی از برگشت غذا به مری جلوگیری می نماید.

ـ نوشیدن مایعات بی ضرر مانند آب، آب معدنی، چای بدون کافئین، شیر کم چربی در این موارد توصیه می گردد. در ضمن باید از مصرف آب مرکبات، آب گوجه فرنگی، نوشابه های الکلی، قهوه و تمام نوشابه های گازدار (سوداها) خودداری کرد.

ـ و بالاخره منظور کردن غذاهایی که در رژیم غذایی روزانه حاوی مقدار قابل توجهی فیبر و سلولز هستند می تواند از بروز و شدت این عارضه جلوگیری کند. افرادی که به اندازه کافی و لازم فیبر در رژیم غذایی آنها وجود دارد ۲۰ درصد کمتر به عارضه ترش کردن دچار می شوند.


 


 

* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.

EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com