شماره ۱۲۱۱
دانشمندان دانشگاه تگزاس با مطالعه حدود دو هزار نفر بیمار مبتلا به بیماری کبد چرب دریافتند که چرا اسپانیایی ها بیشتر از آفریقایی ها در معرض بروز بیماری کبد چرب قرار دارند. به طور کلی مردم آمریکا و اروپا بیشتر از مردم کشورهای دنیا به این بیماری دچار می شوند. به عبارت دیگر یک سوم مردم آمریکا در طول عمر خود به عارضه کبد چرب دچار می شوند.
چاقی زیاد و سندروم متابولیسم (چاقی، کلسترول و قند بالای خون و فشار خون بالا) دو عامل موثر بروز و پیشرفت کبد چرب هستند. در تحقیقات مورد بحث توسط پژوهشگران آمریکایی بیشتر از دوازده هزار ژن مورد بررسی قرار گرفتند و از میان این همه ژن فقط یک ژن مسئول کبد چرب شناسایی شد و آن را PNPLA3 نامیدند. این ژن مخصوص در ۴۹ درصد افراد تحت مطالعه که اسپانیایی بودند و ۲۳ درصد بیماران اروپایی ـ آمریکایی و ۱۷ درصد افراد تحت مطالعه آفریقایی ـ آمریکایی دیده شد. این ژن مخصوص که با بیماری یا عوارض التهاب کبد هم رابطه دارد رویهمرفته ۷۲ درصد عامل ارثی و ژنتیکی بیماری کبد چرب را به خود اختصاص می دهد و بقیه ۲۸ درصد را روش زندگی، تغذیه و عوامل محیط زیست تشکیل می دهند، در حالی که تا امروز دانشمندان و پزشکان معتقد بودند که روش زندگی و تغذیه نقش مهمی در بروز کبد چرب داشته و مسبب آن است.
اصولا همه افرادی که به عارضه یا بیماری کبد چرب دچار هستند، به عواقب و عوارض ناهنجار آن مانند سیروز کبدی و از کار افتادن کبد دچار نمی شوند. در این صورت در آینده با مطالعه دقیق تر و بیشتر این ژن میتوان دریافت که چرا عده ای به سرعت درگیر عوارض بیماری کبد چرب می شوند و بیماری آنها شدیدا پیشرفت می کند، در حالی که دسته دیگر می توانند سالها با این بیماری بسازند و زندگی کنند. افرادی که به کبد چرب دچار هستند باید از مصرف الکل و سیگار و غذاهایی که به آنها مواد افزاینده شیمیایی اضافه گردیده خودداری کنند. در خوردن چربیهای حیوانی که حاوی مقدار زیادی کلسترول هستند نباید زیاده روی نمود. مطالعات اخیر نشان می دهند که چای سبز بهترین داروی بیماری کبد چرب می باشد و می تواند از بروز و پیشرفت آن جلوگیری کند، ولی در این مورد هم نباید زیاده روی کرد چون مصرف بیش از پنج فنجان چای سبز در روز کبد را خسته و بیمار می کند.
شکلات سیاه دوست قلب و عروق
التهاب بافت های قلب و عروق یکی از علائم بروز عوارض و بیماریهای گردش خون می باشد. پژوهشگران ایتالیایی گزارش می کنند که خوردن روزی بین ۲۰ تا ۴۰ گرم شکلات سیاه که از دانه های کاکائو درست شده و حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان و فلاوونوئیدها است می تواند امکان بروز بیماریهای قلب و عروق را تخفیف دهد. خاصیت ضدالتهابی شکلات سیاه علاوه بر خواص دیگر آن مقام مخصوصی به این شکلات می دهد.
پژوهشگران ایتالیایی حدود پنج هزار نفر زن و مرد سالم را به مدت ۳۵ سال پیگیری و روش زندگی و تغذیه آنها را به دقت بررسی نمودند. در این پروژه تحقیقاتی به وضوح معلوم گردید که افرادی که هر روز فقط ۲۰ تا ۴۰ گرم شکلات سیاه مصرف می کردند کمتر به التهاب بافت های قلب و عروق دچار بودند و میزان پروتئین C-Reactive خونشان که نشانه وجود التهاب در بدن، مخصوصا دستگاه گردش خون است، خیلی پایین تر از آن دسته از افرادی بود که مقدار ناچیزی شکلات میخوردند و یا به کلی به خوردن شکلات علاقه ای نداشتند. جالب اینکه شکلات سیاه و ترکیبات موجود در آن نه تنها در پیشگیری بروز التهاب قلب و عروق نقش دارند، بلکه در درمان این عارضه نیز موثر می باشند. در بازار شکلات های سیاه با اندازه های معینی از کاکائو وجود دارند که بهترین و موثرترین آن شکلات ۸۰ درصد کاکائو است که حاوی مقدار کمی شکر می باشد.
روشهای طبیعی و سالم پیشگیری بیماری قند
در بدن یک انسان حدود ۹۶۵۰۰ کیلومتر یا ۶۰ هزار مایل عروق و مویرگ وجود دارد که اگر به هم وصل شود، می تواند دو و نیم بار دور کره زمین پیچیده شود. شاهرگها و مویرگها در حقیقت شاهراه ها و گذرگاه هایی هستند که غذا و اکسیژن را به سلولهای بدن می رسانند و بازمانده های متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را از طریق کبد و کلیه دسته بندی کرده و به تدریج از بدن خارج می سازند.
بیماری قند بیماری است که اگر کنترل نشود صدمه غیرقابل جبرانی به این شاهراه ها و کوچه پس کوچه های داخل بدن وارد آورد و منجر به فاجعه ای می شود، زیرا غذا و اکسیژن و مواد ضروری به بافت ها نمی رسد و در نهایت مرگ زودرس فرا می رسد.
مواد قندی و یا غذاهایی که در بدن شکسته و تبدیل به قند می شوند پس از جذب از جدار روده وارد گردش خون شده و در نتیجه غده پانکراس یا لوزالمعده مقداری انسولین وارد گردش خون می کند تا مواد غذایی مورد بحث به سوخت و ساز برسند. انسولین در حقیقت مانند کلیدی است که می تواند سلولهای بدن را باز نموده و گلوگز خون را به داخل آنها برساند تا به مصرف برسد. به عبارت دیگر انسولین می تواند قند موجود در خون را به صورت کالری یا انرژی در بدن بسوزاند و یا در بدن ذخیره نموده به تدریج به سوخت و ساز برساند. در این صورت اگر شخص بیشتر از مقدار مورد نیاز قند و غذاهایی که در بدن تبدیل به قند می شوند مصرف کند و نتواند آن را به سوخت و ساز برساند و یا اینکه غده لوزالمعده اش به هر دلیلی به اندازه کافی انسولین ترشح ننماید و یا بدن شخص مورد بحث قادر به مصرف انسولین نباشد (سلولها در مصرف انسولین مقاومت نشان دهند)، بیماری قند بروز خواهد کرد.
حال چگونه می توان از بروز این بیماری جلوگیری نمود و با روشهای طبیعی و سالم سبب سلامتی قلب و عروق بدن شده و قند موجود در رژیم غذایی را به موقع به سوخت و ساز رسانید؟
ـ بسته به توان جسمی و موقعیت زمانی و مکانی سعی کنید هر روز چند دقیقه ای ورزش کرده و بدینوسیله قدرت و توانایی ماهیچه های قلب و عروق را افزایش دهید و در ضمن سوخت و ساز مواد غذایی مخصوصا مواد قندی را در بدن تسهیل نمایید. مقدار زیادی از مواد قندی موجود در بدن در بافت ماهیچه ها و به صورت گلوکوژن ذخیره شده و به تدریج به مصرف می رسد. داشتن ماهیچه های سالم ظرفیت انباشته نمودن گلوکوژن را افزایش می دهد و در نهایت موجب تنظیم قند خون می گردد.
ـ مصرف غذاهایی مانند نوشیدنی های گازدار که حاوی مقدار زیادی قند هستند و همچنین کیک ها و انواع غذاها و دسرهایی که در آن مقدار زیادی شکر به کار گرفته شده توصیه نمی شود.
به طور کلی پرخوری و دریافت غذاهای پر انرژی از عوامل شناخته شده بروز و پیشرفت بیماری قند هستند. به همین جهت توجه و دقت مخصوص در این مورد می تواند از بروز بیماری مورد بحث جلوگیری نموده و یا آن را به تعویق اندازد.
غداهایی که حاوی مقدار قابل توجهی منیزیوم هستند می توانند از بروز بیماری قند جلوگیری کنند. غذاهایی مانند برنج قهوه ای، بادام بی نمک، اسفناج، اکثر حبوبات، آواکادو، بادام زمینی خام و دانه های روغنی دیگر حاوی مقدار زیادی منیزیوم هستند که باید حداقل هر روز یکی دو نوع از آنها در رژیم غذایی روزانه منظور شوند.
ـ خوردن روزی نصف قاشق چایخوری پودر دارچین می تواند به صورت چشمگیری میزان قند خون را کاهش دهد.
ـ پوست مرکبات، براکلی، شلتوک برنج، چای سبز و غذاهایی که حاوی مقداری کرومیوم هستند مانند زرده تخم مرغ، سمنو، خمیر مایه، پنیر، گلپر و آب میوه در سوخت و ساز قند خون نقش دارند و از بروز و پیشرفت بیماری قند جلوگیری می کنند.
فقط در آمریکا حدود ۲۱ میلیون نفر به بیماری قند دچار هستند. این رقم در سراسر دنیا از ۱۹۴ میلیون نفر تجاوز می کند. در ضمن در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر دیگر به علت درگیر بودن با عوامل بروز بیماری قند مانند ارثی و سابقه فامیلی، چاقی، فشار خون و کلسترول بالا، نداشتن فعالیتهای بدنی و پرخوری و همچنین دچار بودن به سندروم متابولیک آمادگی ابتلا به بیماری قند را دارند و به تدریج به جمعیت بیماران دیابتی افزوده می شوند. همانطوری که می دانیم بیماری قند درمان قطعی ندارد ولی می توان با کنترل قند خون به وسیله رژیم غذایی سالم، ورزش و داروهای خوراکی و انسولین زندگی طبیعی داشت و با بیماری ساخت. تحقیقات پزشکی پیشرفت های چشمگیری در زمینه تشخیص زودرس بیماری قند و همچنین پیشگیری آن داشته و امید است به زودی داروی موثر درمان بیماری دیابت به بازار آمده و جان میلیون ها نفر را نجات دهد.
بهتر است باور کنید
درصدی از مردم به عارضه عرق کردن دچار هستند و یا کف دست آنها همیشه خیس است و از این جهت رنج می برند. تحقیقات علمی نشان می دهند که این عارضه ممکن است با کمبود روی یا Zinc در بدن رابطه مستقیم داشته باشد. به همین جهت می گویند مصرف روزی ۲۰ تا ۳۰ میلی گرم روی به صورت قرص یا کپسول می تواند این عارضه را درمان کند. اگر مصرف روی پس از یکی دو هفته کارساز نشد این عارضه رابطه ای با کمبود روی ندارد و باید در درمان آن اقدامات دیگری به عمل آید.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.
EPIDEMIOSEARCH@yahoo.com
