شهروند ۱۲۳۱ زنبور عسل یکی از موجوداتی است که از هر نظر نظیرش خلق نشده و چگونگی زندگی اش حتی با مدرن ترین روش زندگی و با متمدن ترین جامعه بشری قابل مقایسه نمی باشد. اگر بشر راه و روش زندگی زنبور عسل را الگو و سرمشق قرار می داد این همه گرفتاری ها و دردسرهای غیرقابل حل دنیای به اصطلاح مدرن امروزی به وجود نمی آمد. گذشته از روش زندگی، عسل زنبوری به ظاهر کوچک و ناچیز غذایی است کامل با خواص غذایی و دارویی زیاد. از چند هزار سال قبل مصریان تا حدودی به اهمیت وجود زنبور عسل و ارزشهای عسل پی برده بودند. در قبرهای چند هزار ساله مردم این سرزمین و در کنار اجساد مومیایی شده کاسه های عسل یافت می شوند که هنوز پس از چند هزار سال کیفیت ترکیبات غذایی آن به صورت غیرقابل تصوری به جا مانده و نشان می دهد که عسل علاوه بر خواص غذایی آن نوعی نگهدارنده مواد غذایی بوده و فاسد نمی شود. در ضمن نباید فراموش کرد که اگر زنبور عسل در طبیعت وجود نداشت دوام میوه جات و کمیت باروری درختان میوه تا این حد ادامه نمی یافت، زیرا این موجودات کوچک در گرده افشانی و باروری گلهای درختان نقش بسیار مهم داشته و دارند.
موم ماده ای است که در شکوفه های بسیاری از درختان جوان وجود دارد و این عصاره مخصوص توسط زنبور عسل جمع آوری و به کندوهای عسل منتقل می شود تا در ساختن تشکیلات داخل کندوی عسل چه در داخل بدنه درختان و شکاف کوهها و یا کندوهای دست ساخته از آن استفاده شود. به عبارت دیگر موم در این کندوها نقش ایزوله کردن ساختمان و تشکیلات زنبور عسل را ایفا نموده و فضایی است برای پرورش زنبورهای جوان و در نهایت ذخیره عسل برای استفاده در زمستان.
از عسل در طب سنتی دنیا برای درمان و پیشگیری بسیاری از بیماریها مانند سرطان، دردهای مفاصل، سرماخوردگی و غیره استفاده می شود. در طب مدرن مطالعات زیادی درباره خواص غذایی و دارویی عسل و موم عسل در بسیاری از مراکز تحقیقاتی دنیا در جریان است.
اخیرا دانشمندان آلمانی مطالعاتی را بر روی موم عسل و نوعی تومور بافتهای عصبی (NF) Neurofibromatosis انجام داده اند که نتایج آن بسیار جالب است. عارضه NF در کنار عوامل ژنتیکی سبب قهوه ای شدن قسمت هایی از پوست بدن شده و سبب نوعی سرطان در دستگاه عصبی می شود. اگر چه فقط یک نفر از هر ۳ هزار نفر ممکن است به عارضه NF دچار شود، ولی در نهایت ۷۰ درصد آن به نوعی سرطان تبدیل می گردد که درمان آن ساده نمی باشد.
در این بررسی موم عسل از پیشرفت سرطان جلوگیری کرده زیرا در موم مواد ضد سرطانی مانند CAPE و ARC وجود دارند که فعالیت نوعی ژن به نام PAK1 را که در بروزNF و تبدیل شدن آن به نوعی سرطان نقش دارد مختل می نماید.
این مواد ضد سرطان در بعضی دیگر از غذاهای طبیعی وجود دارند ولی هیچ غذایی به اندازه موم عسل حاوی این مواد نمی باشند. تا به حال در طب سنتی و طب مدرن عقیده بر این بوده که موم عسل به علت تقویت سیستم ایمنی از بروز و پیشرفت بسیاری از بیماریهای مزمن، مخصوصاً سرطان جلوگیری می کند ولی مطالعات اخیر ثابت می کنند که مواد موجود در موم عسل فعالیت ژن مسئول سرطان را از کار انداخته و نمی گذارد این بیماری سرانجام گیرد.
در حال حاضر دانشمندان و پژوهشگران اثرات موم عسل را بر روی سرطانهای دیگر مانند سرطان لوزالمعده و پوست و غیره بررسی می نمایند و معتقدند که حرکت و پیشرفت این سرطانها تغییر نموده و رشد سرطان متوقف می شود. در ضمن عسل حاوی مقدار زیادی از آنتی اکسیدانهای مختلف است که بعضی از آنها در غذاهای دیگر یافت نمی شوند و یا مقدار آنها ناچیز است.
علاوه بر همه اینها موم عسل در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارد، زیرا سبب تقویت نوعی گلبول سفید به نام Phagocyte می شود تا در مقابل عوامل عفونت زا در بدن مقاومت نماید. فلاوونوئیدهای موجود در موم عسل از ترشح هیستامین جلوگیری می کند و در ضمن از رسوب و جمع شدن چربیها در قلب و کبد و مغز پیشگیری می نماید.
در پروژه تحقیقاتی ذکر شده در بالا همچنین معلوم گردیده که موم عسل سبب تقویت قوای جسمی و جنسی می شود، در از بین بردن عوامل عفونت زا در معده نقش مهم داشته و در بازسازی بافتهای صدمه دیده در بدن موثر است.
در طب سنتی باور بر این است که عسل از پیری زودرس جلوگیری می کند و تحقیقات علمی جدید نیز ثابت نموده اند که موم عسل از پیر و فرسوده شدن سلولهای بدن جلوگیری می نماید.
موم عسل یکی از داروهای بسیار قوی ضد باکتری مخصوصی است که در از بین بردن دندانها نقش دارد. افرادی که موم عسل را به همراه عسل مصرف می کنند خیلی کمتر به اصطلاح معروف به عارضه کرم خوردگی دندانها دچار می شوند و این موضوع بر روی حیوانات آزمایشگاهها تایید گردیده است.
مختصری از خواص آناناس
آناناس میوه ای است که طعم و مزه چند میوه را دارد و یکی از بهترین داروهای هضم مواد غذایی مخصوصا مواد پروتئینی است. آنزیم Bromelain موجود در آناناس خاصیت شکستن و هضم پروتئین موجود در رژیم غذایی را دارد و در عین حال داروی موثریست برای التهاب و درد مفاصل. در کشور آلمان آناناس را برای رفع التهاب و ورم اندام های بدن پس از جراحی به کار می برند. ویتامین موجود در میوه آناناس به همراه آنزیم Bromelain عارضه سرماخوردگی و عوارض جانبی آن مانند ترشح مخاط گلو و سرفه را درمان می کند. افرادی که در رژیم غذایی خود آناناس منظور می کنند خیلی کمتر به عفونت سینوسها و آلرژی دچار می شوند. همچنین این میوه از لخته شدن خون در عروق جلوگیری نموده، در نتیجه از بروز سکته های قلبی و مغزی پیشگیری می کند.
یائسگی زودرس و سکته مغزی
خانم هایی که قبل از سن ۴۲ سالگی یائسه (Menopause)می شوند، امکان بروز سکته مغزی در آنها دو برابر دیگران است. قبلا فکر می کردند که علت بالا بودن رقم سکته مغزی در خانمها پس از یائسگی بالا بودن آهن خون است، زیرا زنان جوان که در موقع پریود مقداری آهن از دست می دهند، خیلی کمتر از زنانی که یائسه شده اند به سکته مغزی دچار می شوند.
این بار پژوهشگران دانشگاه میشیگان با بررسی پرونده های پزشکی و روش زندگی ۱۴۳۰ نفر از زنان که به مدت ۲۲ سال پیگیری شده اند معلوم ساختند زنانی که قبل از سن ۴۲ سالگی و به هر دلیلی یائسه شده اند دو برابر زنان دیگر به عارضه یا بیماری سکته مغزی دچار گردیده اند. این گروه معتقدند که حدود ۵ درصد تمام سکته های مغزی در این زنان به علت یائسگی زودرس می باشد و این ممکن است به علت تقلیل ترشح هورمون استروژن از تخمدانها باشد. در این صورت دو عامل بالا بودن آهن خون و عدم وجود هورمون استروژن پس از یائسگی، می توانند زنان را در معرض بروز سکته مغزی قرار دهند. دو برابر شدن سکته مغزی در زنان جوان (زیر ۴۲ سال) که در حقیقت به یائسگی زودرس رسیده اند رقمی است بالا و نباید آن را سرسری گرفت. زنان که به هر دلیلی مانند جراحی و دارو و یا به طور طبیعی زود یائسه می شوند باید بیشتر به این موضوع توجه داشته باشند که خطر سکته مغزی آنها را تهدید می کند و با علائم و آثار این بیماری آشنا شوند و از بروز آن جلوگیری کنند. با وجودی که یائسگی زودرس از بروز سرطان سینه جلوگیری می کند، همانطوری که اشاره شد ممکن است سبب بروز ناهنجاریهایی نیز گردد.
در آمریکا هر ساله حدود ۱۴۴ هزار نفر به علت سکته مغزی جانشان را از دست می دهند.
بهتر است باور کنید
می گویند هرگز قرص های ویتامین را در یخچال نگهداری نکنید زیرا هر وقت که برای مصرف آن را از یخچال خارج می سازید و در قوطی را باز می کنید، به علت تغییر درجه حرارت بین یخچال و محیط منزل مقداری هوای گرم وارد قوطی می شود و میزان رطوبت طبیعی داخل قوطی را تغییر می دهد که در اثر تکرار باعث چسبندگی قرصها یا کپسولها شده و در نتیجه تغییراتی در کیفیت ویتامین ها به وجود می آورد. ضمنا توصیه می کنند که هرگز داروها، مخصوصا ویتامین ها را در محل و قفسه مخصوص در حمام نگهداری نکنید چون رطوبت و درجه حرارت بالای محیط حمام موجب کاهش و یا از بین رفتن خواص ویتامین ها یا داروها می شوند.
* دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه و استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی و کارشناس سازمان بهداشت جهانی است.