روزنامه ی انگلیسی زبان “تورنتو استار” چاپ شهر تورنتوی کانادا، مطالبی را به قلم (الیوا وورد) گزارشگر امور خارجی خویش پیرامون قتل عام پنجوایی قندهار و پرداخت غرامت به بازمانده های قربانیان، در شماره ی روز بیست و یکم همین ماه (مارچ ۲۰۱۲) به چاپ رسانیده است که مرور آن خالی از انتباه نخواهد بود.
اینک ترجمه ی فارسی دری مطلب مورد نظر را تقدیم می نمایم:
ارزش زندگی انسان در افغانستان بسیار پایین است. به همین اساس است که می گویند وقتی بمب و انفجار ِگروه طالبان متوقف می شود، افغان ها یک دیگر خویش را می کُشند. اما، این، یک سخنِ صرفا شفاهی و لفظی خواهد بود اگر نیروهای خارجی افغان های غیر نظامی را بکُشند. چنان که هیاهو و داد و بیداد ناشی از کشتار شانزده افغان شامل زنان و کودکان توسط “رابرت بالیز” سرباز امریکایی را که هنوز محاکمه و مجازات نشده است، دیدیم. شاید او را به محکمه ی نظامی در امریکا بکشانند. وکیل بخش نظامی در مورد سرباز امریکایی گفته است که سال های درازی را احتوا می کند تا این دوسیه (پرونده) فیصله شود. اگر “رابرت بالیز” مقصر اعلام شود، شاید درد بازمانده های قربانیان اندک فروکش کند. اما موضوع ِ پرداخت ِغرامت حیات مقتولین در یک کشور فقیر جهان خالی از دشواری ها نمی باشد. البته بازمانده های مقتولین برای حصول دو هزار و پنجصد دالر امریکا که برای هر قتل غیرعمدی پرداخته می شود، در صف نیاستاده اند، بلکه آنان که قربانی یک جنایت هستند، در اطراف ارتکاب آن می اندیشند. قرار اظهارات کسانی که برای تأمین عدالت در مناطق جنگی کار می کنند، بازمانده های قربانیان حادثه ی پنجوایی قندهار، مشکلات بیشتری در جهت حصول غرامت پیش رو خواهند داشت. “سوسن برک” حقوق دان ساکن واشنگتن که کمپن “بلک واتر” را به خاطر قتل غیر نظامیان عراقی با موفقیت به محاکمه کشانید، گفت: “هرگاه بخواهند سرباز قاتل را به محاکمه بکشانند، حکومت امریکا به نفع وی پا پیش خواهد گذاشت، حتا شاید دوسیه (پرونده) ی سرباز مذکور باطل اعلام شود، زیرا به اساس برخورداری از قدرت، هیچ خارجی نمی تواند امریکا را به محاکمه بکشاند. حتا گیریم سرباز، محکوم به پرداخت غرامت هم شود، غیر محتمل خواهد بود که وجهی برای افغان های بینوا پرداخت گردد. بهترین وسیله برای خانواده های قربانیان این است که مستقیماً به این بخش قانون امریکا که به نام “دعوای خارجی ها” یاد می شود، مراجعه نموده بگویند که در نتیجه ی جنایت جنگی، زخمی شده اند. تنها در این صورت است که حکومت امریکا زیر عنوان ماده ی “مرگ غیر نظامیان” چیزی خواهد پرداخت. ”
گزارش می افزاید که ” اگرچه سوسن برک در اقداماتش، موفقیت خوبی برای بازمانده های قربانیان عراقی داشته که مقدار غرامت حاصله را افشا نکرده است، اما در مورد قربانیان افغان گفت: “دوسیه (پرونده) ی قربانیان عراقی به مجرای قانونی دیگری راه اندازی شد. یعنی جانب مورد دعوا یک کمپن شخصی یا خصوصی بود. حال اگر سرباز امریکایی مجرم شناخته نشود، موضوع پرداخت غرامت، از این هم مشکل تر خواهد شد. حتا شاید شواهدی برای محاکمه هم میسر نگردد… زیرا مشکل است بتوان در مناطق جنگی، اسناد و شواهد رو براه کرد.”
“سارا هولی وینسکی” مدیر کمپانی برای قربانیان بیگناه در واشنگتن می گوید: “آنچه را که امریکا و متحدینش تا حال پرداخته و یا می پردازند، داوطلبانه است و به معنای پذیرش مسئولیت یا محکومیت نیست، آنهم در صورت پرداخت، تنها به نام “تقاضای غرامت برای قربانی شده های غیر عمدی” خواهد بود.
“اولیوا وورد” گزارشگر روزنامه در اخیر می نویسد: “با افغانهایی که مصاحبه انجام داده، گفته اند که آنان خواهان دو چیز عمده هستند: به رسمیت شناختن جنایت انجام شده و پذیرش کمکهای قابل ملاحظه. کشورهای ذیدخل باید مکانیسمی برای تحقیقات، پرداخت غرامت و پوزش خواهی داشته باشند.”
یادداشت مترجم: ضرب المثلی داریم که می گوید “آب ِزور سر بالا می رود”. این ضرب المثل در مورد ابر قدرت های جهان و اشغالگران تا به دندان مسلح کاملاً صدق می کند. قدرت زورگو که می خواهد به سرزمین دیگران هجوم ببرد، هرگز از مالکان آن سرزمین نمی پرسد و موقعی که شهروندان سرزمین اشغال شده را بی باکانه به قتل می رساند نیز خودش را هرگز پاسخگو نمی داند. چنانکه نمی خواهد حتا سرباز قاتل و جنایتکارش به محاکمه ی عادلانه کشانده شده و مجازات گردد. رویداد واقعی در مورد یکی از هم میهنانم به یادم آمد و آن اینست که او روزی در وطن، می خواسته روی ضرورت، از حریم صحرایی عبور کند که در آن غژدی ها یا خیمه های کوچی ها برپا بوده است. حین عبور، سگ بزرگ و دلاوری که مربوط به مالک یکی از غژدی هاست، دفعتاً بالایش حمله ور می شود، در حالی که صاحب سگ، جریان حمله را نظاره می کند. هموطن ما از مالک سگ با صدای بلند و تضرع کنان خواهش می کند که سگ اش را متوقف سازد، اما او به جواب می گوید: “من نمی خواهم سگم کم روحیه شود” تا آن که هموطن بینوای ما دچار زخم و خونریزی می شود و آن گاه، صاحب سگ به تأنی و آهسته گی می آید و سگش را نوازش کنان به درون غژدی می برد.
حال، ابرقدرت امریکا از یک طرف خودش را بسیار مقتدر و رهبر بلامنازعه ی جهان می داند و از سوی دیگر “حق” و امتیاز اتباع و سربازانش در برابر ملت های دیگر را به خود محفوظ نگهداشته است. این که بی عدالتی و کشتار و جنایت و وحشیگری چیست، برایش معنا و مفهومی ندارد. باید دانست که قتل عام بیگناهان کشورما در پنجوایی قندهار، هرگز پایان جنایت ها و قتلهایی از این دست نخواهد بود، بلکه با تأسیس پایگاه های نظامی امریکا در خاک افغانستان، که حتماً تحقق خواهد یافت، این داستان تلخ سر دراز خواهد داشت.
روزنامه ی ” تورنتو استار”
مورخ ۲۱ ماه مارچ ۲۰۱۲