آسپرین و سرطان/ دکتر پرویز قدیریان

تغذیه و بهداشت خانواده

اخیراً نوشته ای با عنوان “اگر سرطان دارید آسپرین بخورید” از طریق ایمیل در گردش است که موجب سردرگمی عده ای شده. چند نفر از خوانندگان صفحه تغذیه و خانواده شهروند با ارسال کپی خبر مورد بحث و یا از طریق تماس تلفنی در این مورد سئوال کرده اند که آیا این خبر حقیقت دارد.

از فواید آسپرین بسیار گفته اند ولی اینکه برای مداوای سرطان خوب باشد هیچ پژوهش علمی صورت نگرفته

اگر قرار بود بیماری پیچیده ی سرطان را بشود با آسپرین درمان کرد دیگر میلیونها نفر محقق و پژوهشگر با بودجه ای چند میلیون دلاری نیازی به جستجو و بررسی درمان سرطان نداشتند. آسپرین در درازمدت ممکن است امکان بروز بعضی از سرطان ها مانند سرطان روده بزرگ و غیره را کاهش دهد، ولی تا امروز تحقیقات علمی نشان نداده که فقط با آسپرین می توان سرطان را درمان کرد. در مقاله ی مورد بحث ذکر شده که نوعی آسپرین به بازار آمده که قدرت آن یکصدهزار بار قوی تر از آسپرین موجود است. این هم یکی دیگر از عجایب علم پزشکی است که بدون مدرک علمی چنین ادعایی می شود. اصولاً افرادی که تخصصی در امور پزشکی ندارند و به کار فروش داروهای غیر نسخه ای اشتغال دارند تنها راه کلاه برداری آنها انتشار اخباری مثل همین ها است که بتوانند زندگی کنند و متاسفانه با دروغ و کلاه برداری سبب مزمن شدن بیماری ها و مرگ و میر زودرس بیماران می شوند. با تمام این تفاصیل باید اضافه نمایم که مصرف آسپرین در بعضی از افراد خطر مرگ دارد و بدون مشورت پزشک متخصص هرگز نباید در درازمدت از آسپرین استفاده کرد.

مصرف نوشابه های گازدار (سودا) و سکته قلبی

یکی از پژوهشگران سرشناس دانشگاه هاروارد که در زمینه تحقیقات تغذیه و بیماری ها شهرت جهانی دارد در گزارشی اعلان نموده که مصرف سودا یا نوشابه های گازدار که حاوی مقدار زیادی فروکتوز یا قند میوه و رنگ ها و مواد شیمیایی هستند می توانند سبب بروز سکته قلبی شوند و این رابطه در مردان چشمگیرتر است. این پژوهشگر معتقد است که این گونه نوشابه ها قند خون را افزایش می دهد و موجب می شود که لوزالمعده انسان مقدار زیادی انسولین برای سوخت و ساز آن ترشح کند که این امر استرس را افزایش می دهد و در نتیجه سکته قلبی بروز می کند. در این پروژه مخصوص حدود ۴۳ هزار نفر شرکت کرده و به مدت ۲۲ سال پیگیری شده اند. باید اضافه نمود که در یک لیوان از سودای ۱۲ اونسی حداقل ۱۰ قاشق چای خوری شکر حل شده و افرادی که هر روز چندین لیوان نوشابه ی گازدار مصرف می کنند مقدار بسیار زیادی مواد قندی به بدن خود اضافه می کنند که سبب بیماری های مختلف مخصوصاً سکته قلبی می شود.

علل بروز و چگونگی درمان کمبود ویتامین B12

تمام سلول های بدن انسان نیازمند ویتامین B12 است و عوارض کمبود آن در یکی دو دهه گذشته بهتر از گذشته شناسایی شده و اهمیت این ویتامین در بهزیستی و سلامتی بدن واضح تر گردیده است. عده زیادی از دست اندرکاران بهداشت عمومی نقش واقعی ویتامین B12 را یا نمی دانند و یا این که آن را انکار می کنند، زیرا عواملی وجود دارند که عملکرد این ویتامین را در بدن کنترل و خنثی می کنند. به عبارت دیگر در آزمایشات مختلف میزان ویتامین B12 در بدن ممکن است طبیعی باشد ولی به هر دلیلی مقدار زیادی از آن قابل مصرف نبوده و در نهایت عوارض کمبود این ویتامین را به وجود می آورند که اکثراً شباهت نزدیکی به بعضی از عوارض و بیماری های دیگر دارند و سبب اشتباهات تشخیص می شوند. اگر چه کمبود ویتامین B12 در افرادی که به خام خوری و سبزی خوری عادت دارند بیشتر دیده می شود ولی درصد بالایی از افرادی که به خوردن گوشت عادت دارند نیز به دلایلی که در بالا ذکر شد به عوارض کمبود این ویتامین مبتلا می شوند.

کمبود یا عدم وجود عامل ژنتیکی و طبیعی (Intrinsic) که سبب به وجود آمدن نوعی پروتئین در روده کوچک می شود و قادر است ویتامین B12 موجود در غذا را به صورتی در گردش خون وارد نماید یکی از علل اصلی کمبود این ویتامین در بدن است. به همین دلیل است که عده ای با وجود مصرف غذاهایی که حاوی مقدار زیادی ویتامین B12 هستند باز به کمبود آن دچار می شوند. عوارض کمبود این ویتامین در بدن عبارتند از خستگی، افسردگی، کم خونی و اضطراب و نگرانی. ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز خون و پوشش خارجی بافت های عصبی (میولین) ضروری است و مقدار مورد نیاز آن حدود یک میکروگرم در روز می باشد. غذاهای حیوانی مخصوصاً گوشت قرمز، جگر، اکثر ماهی ها، لبنیات و تخم مرغ حاوی مقداری ویتامین B12 هستند.

ویتامین D غده خوش خیم رحم را کوچک می کند

فقط در آمریکا هر ساله بیشتر از ۲۰۰ هزار زن به علت داشتن غده فیبروئید رحم که غده ای خوش خیم است، با عمل جراحی رحم خود را از دست می دهند. اخیراً مقاله علمی جالبی منتشر شده که نقش ویتامین D را در کوچک کردن این غده مزاحم ثابت می کند و شخص مجبور نمی شود به عمل جراحی پناه ببرد. پژوهشگران گزارش مورد بحث حتی ادعا می کنند که مصرف کافی ویتامین D در طول عمر می تواند از بروز غده فیبروئید رحم جلوگیری نموده و یا حرکت آن را کند نماید.

بررسی های مختلف نشان می دهند که حدود ۵۰ درصد مردم در سراسر دنیا به نوعی کمبود ویتامین D دچار هستند. به همین جهت مقدار مورد نیاز ویتامین D پیش بینی و توصیه شده نمی تواند نیاز بدن را تامین نماید. در این صورت تجدیدنظر در مقدار مورد نیاز ویتامین D ضروریست. به طور کلی در زمستان ها به علت بارندگی و کمبود اشعه خورشید باید روزی یک هزار واحد بین المللی ویتامین D دریافت نمود و این رقم در تابستان ها می تواند حدود ۵۰۰ میلی گرم در روز باشد. به طور کلی مصرف ویتامین D مصنوعی باید زیر نظر متخصص تغذیه و پزشک معالج انجام گیرد.

آیا برنج سفید سبب بروز بیماری قند می شود؟

این هفته رسانه های جمعی خبری را از پژوهشگران دانشگاه هاروارد منتشر کرده اند که رابطه مصرف برنج سفید را با ازدیاد بروز بیماری قند نوع دو مطرح می کند. در یک پروژه تحقیقاتی در چهار کشور چین و ژاپن و استرالیا و آمریکا بر روی بیشتر از ۳۵۲ هزار نفر که بین ۴ تا ۲۲ سال به طول انجامیده معلوم ساخته که افرادی که زیاد برنج سفید مصرف می کنند ۲۷ درصد بیشتر از دیگران در معرض خطر بروز بیماری قند هستند. به عقیده من مشکلی در این بررسی وجود داشته است، زیرا بیشتر از دو بیلیون نفر از مردم دنیا از برنج برای تغذیه روزانه استفاده می کنند که مهمترین نمونه ی آن مردم شمال ایران هستند که گاهی سه وعده در روز برنج می خورند در حالی که میزان بیماری قند در آنها زیاد تر از دیگران نیست. حال باید دید که عادات غذایی این افراد چگونه بوده است. آیا سبزی و میوه و گوشت و لبنیات و غلات و حبوبات دیگری در رژیم غذایی این افراد منظور گردیده یا خیر؟ به همین جهت نباید چنین یافته ای را بدون تعبیر و تفسیر علمی ملاک و مدرک قرار داد و از خوردن برنج دوری نمود. در این جا بجاست اگر به مختصری از چگونگی تهیه برنج اشاره شود. متاسفانه بسیاری از مردم برنج را قبل از پختن به شدت و چند بار با آب شستشو می دهند، زیرا رنگ و خطوط قهوه ای رنگ روی برنج را که ویتامین B با کیفیت بالا است به هر دلیلی دوست ندارند و چون این ویتامین محلول در آب است شسته شده و فقط نشاسته خالی برنج برای مصرف باقی می ماند. بهترین روش تهیه برنج تمیز کردن برنج و شستن آن یکی دوبار و آب کش نکردن برنج در موقع پختن است. اگر هم برنج آبکش دوست دارید، از آبی که بعد از آبکشی برنج به جا می ماند و حاوی مقدار بسیار زیادی ویتامین B مفید برای بدن است، با اضافه کردن مقداری ادویه و سبزی و غیره برای درست کردن سوپ استفاده کنید.

*دکتر پرویز قدیریان استاد دانشگاه مونتریال در تغذیه، استاد دانشگاه مک گیل در سرطان شناسی، کارشناس سازمان بهداشت جهانی و همکار شهروند است.